به گزارش خبرنگار ایمنا، در سال ۱۳۸۵ رویدادی تأثیرگذار برای دختران کشورمان اتفاق افتاد. شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اساس پیشنهاد فرهنگسرای دختران، روز مبارک تولد حضرت فاطمه معصومه (س) را به‌عنوان «روز ملی دختران» تصویب و اعلام کرد و بر همین اساس نیز طی جشنی در روز میلاد آن حضرت، اولین سالروز ملی دختران گرامی داشته شد و فرهنگسرای دختران به‌عنوان دبیرخانه دائمی روز ملی دختران انتخاب شد.
این فرصتی است که شاید لازم بود خیلی پیش‌ازاین‌ها باید صورت می‌گرفت و اکنون‌که زمینه آن فراهم‌شده، بی‌توجهی به آن، با توجه به‌سرعت تحولات حوزه مسائل زنان و دختران، ممکن است زیان‌های فرهنگی اجتماعی بزرگی را به همراه داشته باشد. جدای از سهم مهم دختران در بافت جمعیتی جامعه، می‌توان به جایگاه و نقش دختران در فرهنگ عمومی کشورمان اشاره کرد که پیوسته سلامت و توانمندی فرهنگی و اجتماعی خود را به پرورش دختران آگاه و وابسته می‌داند. اما پرسش اصلی که مطرح می‌شود این است که دختران در عصر حاضر ازلحاظ فرهنگی چه تغییراتی با نسل گذشته داشته و امروز باید بر اساس چه مدل فرهنگی به این حوزه پرداخت؟، ازاین‌رو خبرگزاری ایمنا در گفت‌وگو با مینو اصلانی، مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح به این موضوع پرداخته است که در ذیل ازنظر می‌گذرانید.
ایمنا: دختران در فرهنگ اسلامی و ایرانی چه جایگاه و نقشی دارد؟
مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح: قبل از اینکه به این موضوع پرداخته شود، نیاز است این موضوع تبیین شود که دختران ازلحاظ روحی و روانی نسبت به نسل خود با شرایط متفاوت اجتماعی، فرهنگی و هویتی مواجه هستند و همین امر باعث شده که نیازها و خاستگاه اجتماعی و فرهنگی آنان متفاوت باشد و به‌نوعی به دنبال تحقق این خاستگاه باشد که اگر این جایگاه برای آن‌ها توسط والدین و نظام آموزشی و تربیتی کشور به‌درستی تبیین شود، دختران در مسیر تحقق این خواستگاه به انحراف کشیده نمی‌شوند.
همان‌طور که می‌دانیم اسلام جایگاه ویژه‌ای برای دختران وزنان قائل است و وقتی این نگرش بافرهنگ ایرانی به‌نوعی گره می‌خورد این جایگاه ارتقا پیدا می‌کند. در فرهنگ ایرانی اسلامی محور اصلی مباحث اجتماعی و فرهنگی دختران هستند به‌نوعی در جهان‌بینی این فرهنگ دختران وزنان به‌عنوان بنیادی‌ترین مؤلفه در تشکیل جامعه محسوب می‌شوند. اما متأسفانه توسط دشمنان این جایگاه به شکل وارونه برای دختران مطرح می‌شود، دشمنان و رسانه‌های معاند جایگاهی والایی که نظام اسلامی برای دختران در نظر گرفته با تعبیرها و مصداق‌های غلط در سطح یک فرد بی‌هویت که هیچ اختیار و آزادی عمل ندارد، تقلیل می‌دهند.
دختران در فرهنگ ایرانی اسلامی به‌غیراز اینکه به‌عنوان یک فرد مستقل می‌توانند برای زندگی خود تصمیم بگیرند، حفظ هویت آنان مورد تأکید قرارگرفته است، منتهی به دلیل اینکه در برخی از مواقع تبیین درستی از این جایگاه صورت نگرفته است، برخی دختران جامعه ما فکر می‌کنند که به آنان هیچ اهمیتی داده نشده است.
ایمنا: مؤلفه‌های فرهنگی چه نقشی در تقویت هویت و بالندگی دختران در تمامی عرصه زندگی دارد؟
مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح: آنچه باید در نظر داشت مباحث فرهنگ و اثربخشی آنان زمان‌بر است و برخلاف حوزه‌های دیگر نمود عینی چندانی ندارد اما به‌جرئت می‌توان گفت کارکردهای مؤلفه‌های فرهنگی از بنیادی‌ترین و اثرگذاری‌ترین بخش‌ها در تمامی حوزه‌ها به‌ویژه حوزه علوم انسانی است درواقع این کارکردها و مؤلفه‌ها هستند که نگرش جامعه را از سمتی به سمت دیگر سوق می‌دهند و حتی در طول زمان راهبری می‌کنند، و دختران هم بخشی از این جامعه هستند و به‌طورقطع این اثرگذاری بر روی آنان همچون سایر افراد جامعه است.
اما نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که این گروه از جامعه نسبت به سایر گروه‌ها تحت شرایط گسست فرهنگی قرار دارد و این امر بدین خاطر است که آن‌طور که باید نتوانسته‌ایم از بسترها و ظرفیت‌های فرهنگی برای هویت بخشی و بالندگی زندگی دختران استفاده کنیم و زمانی که کم‌کاری صورت گیرد، نگرش و بسترهای فرهنگی خلاف فرهنگ ایرانی و اسلامی حکم‌فرما می‌شود. دختران امروز بیش از هر نسل دیگر پرسشگر و به دنبال دریافت حقایق از محیط پیرامون خود هستند و اگر پرسش‌های آن به‌درستی پاسخ داده نشود، می‌تواند باعث ایجاد تصور غلط در آنان نسبت به جامعه و جایگاه خود در عصر حاضر شود.
ایمنا: این تعارض‌های فرهنگی در برخی دختران از کجا نشأت می‌گیرد؟
مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح: باید پذیرفت که امروزه با معضلی به نام جهانی‌شدن روبه‌رو هستیم هرچند بسیاری از صاحب‌نظران آن را مثبتمی داننداما درواقع اولین تأثیر منفی روند جهانی‌شدن بر جوامع حذف خرده‌فرهنگ‌ها است وقتی در جامعه خرده‌فرهنگ حذف شود، فرهنگ غالبی می‌شود که متناسب با زیست و جغرافیای زندگی مردم آن منطقه نیست و این فرهنگ هراندازه زیبا و به‌نوعی دل‌فریب باشد، اما به‌نوعی غریبه است و نمی‌تواند آن اثربخشی لازم را داشته و همین امر باعث می‌شود که در آن جامعه معضلات فرهنگی و هویتی افزایش یابد.
جامعه ما طی این سال‌ها در حال گذار از سنت به مدرنیته بوده و مشخص نیست چه زمانی به‌طور کامل دریکی از این دو حالت قرار خواهد می‌گیرد ازیک‌طرف موقعیت تحصیلی مناسب، موقعیت شغلی و حتی درآمد خوب و از طرف دیگر، ایفای نقش به‌عنوان عضوی از جامعه زنان جامعه که قرار است در آینده مادری را تجربه کنند ازجمله انتظارات امروز جامعه از یک دختر جوان است که کاملاً به‌صورت تعارض درآمده و دلیل وجود این انتظارات و تعارضات ناشی از آن، حالت گذار از سنت به مدرنیته جامعه ایرانی است.
از طرفی برخی دختران ما تعارضات عقیدتی و ارزشی را در زندگی خود تجربه می‌کنند، زیرا ارزش‌های گفتاری جامعه باارزش‌های عملی روزمره متفاوت است به‌عنوان‌مثال در گفتار به بی‌ارزش بودن مسائل مالی و ازدواج آسان تأکید می‌شود، اما در عمل مشکلات اقتصادی باعث دشواری در امر ازدواج می‌شود به همین جهت جوانان برای حل این تعارض هم چاره‌ای جز گفت‌وگو با والدین ندارند.
ایمنا: علت تغییر نگاه برخی دختران نسبت به ارزش‌هایی که فرهنگ ایرانی و اسلامی بر آن تأکید دارد، چیست؟
مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح: به نظر من دختران جوان در این تغییر نگرش مقصر نیستند، چند سالی است که برخی نهادهای متولی فرهنگی و تربیتی آن‌طور که مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) بر اهمیت فرهنگ و هویت بخشی به جوانان تأکید داشتند، عمل نکرده‌اند که البته این عمل نکردن به معنی کم‌کاری نیست و عوامل دیگری در آن دخیل است که جا دارد در زمان دیگر به آن پرداخته شود.
از طرفی ما معتقدیم بیشترین دریافت انسان از طریق چشم و بینایی صورت می‌گیرد، حواس پنج‌گانه ما از پنج طریق آموزه‌هایی را به ما منتقل می‌کنند اما بیشترین تأثیرپذیری از ناحیه چشم است و دشمن برای این بخش برنامه مفصلی دارد و برای میلی‌متر فضاهای ما، از تصویر روی جامدادی دختران تا فیلم‌های سینمایی، مرتب فرزندان ما را با پیام‌های ضد فرهنگی و ضد اخلاقی بمباران می‌کند و در این فضا مقابله بسیار سخت است به همین جهت نیاز است که هر دستگاه و نهاد فرهنگی در جایگاه خود به‌درستی در این حوزه ورود پیداکرده ونقش آفرینی کند، اگر این امر به‌درستی در سال‌های گذشته اتفاق می‌افتاد شاهد تغییر نگرش برخی دختران نسبت به این ارزش‌ها نبوده‌ایم البته نمی‌توان در این حوزه صددرصدی عمل کرد زیرا در کنار نهادهای متولی فرهنگ، نظام خانواده در شکل‌گیری صحیح این نگرش در دختران نقش به سزایی دارند.
ایمنا: راه‌حلی برای برون‌رفت از این مشکلات و معضلات فرهنگی وجود دارد؟
مسئول امور زنان ستاد کل نیروهای مسلح: یکی از راهبردها برای تبیین نقش دختران و جایگاه واقعی آنان در جامعه امروز تقویت گفتمان جامعه است، درواقع باید این گفتمان در جامعه شکل بگیرد که دختران نقش کلیدی و حساس در اصلاح و تعالی جامعه دارند و هیچ محدودیت و تعصبی در مسیر رشد و پیشرفت آنان وجود ندارد. از طرفی حل تعارضات، گفت‌وگوی دختران جوان با چند نسل ازجمله والدین، جنس مخالف یا مکمل برای برقراری ارتباط و آشنایی و صحبت با دیگر دختران درباره نیازهایشان راهبرد دیگر در حل این معضلات فرهنگی است. در دنیای مدرن، بی‌توجهی یا انکار این تعارضات مشکلات را حل نمی‌کند و باید درباره آن‌ها صحبت کرد همچنین تعارضات ارزشی باعث ایجاد استرس و فشار روانی به فرد می‌شود.
نظر شما