به گزارش خبرنگار ایمنا، برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ در دهلی نو (هند) روز ۱۵ دسامبر را به عنوان روز جهانی چای نام‌گذاری کردند و جشن گرفتند. هدف از نام‌گذاری این روز به عنوان روز جهانی چای و برگزاری مراسم، جلب توجه دولت و شهروندان به اهمیت تولید این محصول، تجارت و تأثیر آن بر زندگی کارگران، چای‌کاران و زحمتکشان صنعت تولید چای است.
از سال ۲۰۰۶ میلادی به بعد سایر کشورهای چای‌خیز مانند بنگلادش، سریلانکا، نپال، ویتنام، اندونزی، کنیا، مالاوی، مالزی، اوگاندا، هند و تانزانیا از روز جهانی چای استقبال کردند و تا به امروز همه ساله با بزرگداشت روز جهانی چای و برگزاری جشن، توسعه پرورش این گیاه ارزشمند و افزایش تولید و صادرات آن را مهم می‌شمارند.
چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است که پس از آب پرمصرف‌ترین نوشیدنی جهان به شمار می‌رود؛ این نوشیدنی گرم در کشور نیز طرف‌داران بسیاری دارد و افراد بسیاری در طول روز چای می‌نوشند، قدمت کشت گونه گیاهی چایی که از گونه کاملیا است؛ به پنج هزار سال قبل بازمی‌گردد، از این رو به علت خواص بسیاری که دارد، کشت آن به مرور در آسیا افزایش پیدا کرد و در تمام دنیا پخش شد.
بر اساس اطلاعات موجود، در سال ۱۲۸۵ محمدمیرزای چای‌کار، چایی را به عنوان منبع قوی اقتصادی وارد ایران کرد، با وجودی که هندوستان یادگیری فنون کشت چای را برای افراد خارجی ممنوع کرده بود، اما محمدمیرزای چای‌کار توانست فنون کشت چای را یاد گیرد و با مطالعه بررسی آب و هوای ایران و تشابه آب و هوای شمال ایران با کشور هندوستان با زحمات فراوان تعدادی بذر و سه هزار اصله نهال را با درشکه از هند به ایران منتقل و سپس کشت چای را در لاهیجان آغاز کرد.
با گذشت زمان چای در تمام استان گیلان گسترش یافت و در سال ۱۳۱۹ هجری شمسی ۶۰۰ هکتار باغ چای در گیلان ایجاد شد؛ در سال ۱۳۳۷ دولت، سازمان چای کشور را برای حمایت کشاورزان و صنعت چای تأسیس کرد، اکنون ۲۵ هزار هکتار باغ چای در استان‌های شمالی کشور وجود دارد.
چای محرک سیستم عصب مرکزی
بهنام یوسفیان، متخصص طب سنتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره مصرف چای، اظهار می‌کند: چایی دارای کافئین بوده و محرک سیستم عصب مرکزی است، همچنین چای تئوفیلین دارد که باعث ریلکس شدن عضلات بدن و موجب باز شدن مجرای تنفس و عمیق‌تر شدن و تحریک عضلات قلب می‌شود.
وی می‌افزاید: چایی نوعی آلکولوئید دارد که تنفس را راحت‌تر و ضربان قلب را بهتر می‌کند، همچنین نوعی آمینواسید دارد که فعالیت‌های فرکانس آلفای مغز را تقویت می‌کند. به همین دلیل تمام افرادی که با علم تغذیه در ارتباط هستند عنوان می‌کنند قبل و بعد از تمام فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی نوشیدن چای تأثیر مثبت و انرژی‌بخشی فراوانی روی بدن دارد، به عنوان مثال پس از یک یا دو ساعت کار در اول صبح نوشیدن یک فنجان چایی می‌تواند از نظر فیزیکی و احساسی برای فرد آرامش ایجاد کند.
این متخصص طب سنتی تصریح می‌کند: چای هرچند مدر (ادرارآور) است، اما نوشیدن آن قبل از ورزش کردن به تعریق بدن فرد و انجام بهتر ورزش کمک می‌کند، همچنین هوشیاری را حین رانندگی افزایش می‌دهد و در بهبود حال و رفع خستگی بسیار اثربخش است، برای افرادی که روزهای پر مشغله‌ای را پشت سر می‌گذارند به دلیل ترکیبات کافئین‌دار نوشیدن چای آرامش خاصی دارد.
وی با بیان اینکه برگ چای ترکیبات شیمایی کافئین و تئوفیلین دارد به همین دلیل نفس کشیدن را راحت می‌کند، اضافه می‌کند: چای نوعی دمنوش است به همین دلیل خواص دارویی بسیاری مانند گیاهان دارند.
یوسفیان می‌گوید: در کتب هندی و چینی در مورد خواص فراوان چای گفته شده است، چینی‌ها معتقد هستند چای، چین و چروک‌ها و لکه‌های پوستی ناشی از کهنسالی را رفع می‌کن، همچنین عنوان می‌کنند نوعی چای که از عمل اکسیداسیون برگ چای به صورت نارس تولید و چای اولونگ به دست می‌آید، از پیری جلوگیری می‌کند.
وی درباره خواص چای سبز، ادامه می‌دهد: چای سبز برای ناراحتی قلبی و مداوای سرطان مفید است، این نوع چای شامل ذخایر زیادی از آنتی‌اکسیدان بوده و برای درمان حساسیت و آلرژی مفید است و می‌تواند برای درمان‌های حساسیت‌زا به ویژه حساسیت‌هایی که عامل حیوانی و گردوغبار و گرده‌ها دارد، مفید واقع شود.
این متخصص طب سنتی اضافه می‌کند: بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، مصرف چای سبز باعث پیشگیری از آرتریت (التهابات مفصلی) می‌شود و التهاب مفصلی در این بیماران را کاهش می‌دهد و مانع از بین رفتن غضروف‌ها می‌شود.
وی می‌گوید: فلونوئیدهای موجود در چای می‌توانند باعث تراکم استخوان شوند، طبق تحقیقات انجام شده در کشور چین، افرادی که چای می‌نوشند نسبت به افرادی که نوشیدنی‌های دیگری غیر از چایی مصرف می‌کنند، دارای تراکم استخوان بیشتری هستند.
زیان نوشیدن چای پررنگ برای مبتلایان به کم‌خونی
یوسفیان درباره زیان چای، می‌گوید: افراد دارای مشکلات قلبی، زخم معده، ناراحتی کلیوی، زنان باردار و ویاردار هستند لازم است از مصرف چای اجتناب کنند.
وی با بیان اینکه چای کمرنگ ضرر آن چنانی ندارد، می‌افزاید: این در حالی است که نوشیدن چای پررنگ باعث از دست دادن آب بدن می‌شود و فرد را با مشکلاتی مانند یبوست مواجه می‌کند، همچنین مصرف بیش ازحد چای پررنگ باعث سوزش در ناحیه قفسه سینه و قلب فرد می‌شود.
این متخصص طب سنتی تصریح می‌کند: کافئین با جذب آهن غذا تداخل دارد، از این رو چای مصرفی هرچقدر پررنگ‌تر باشد شدت این تداخل بیشتر می‌شود، افرادی که مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن هستند، نوشیدن چای پررنگ برای آن‌ها زیان‌آور است.
وی خاطرنشان می‌کند: افراد دارای سابقه مشکلات قلبی، ریفلاکس معده، ترش کردن، زخم معده و افراد مبتلا به سنگ‌های کلیوی باید از مصرف چای پررنگ خودداری یا مصرف آن را محدود کنند.
چای نوشیدنی مناسب برای رساندن مایعات به بدن است
حسن انتظاری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به خواص چای، اظهار می‌کند: سازمان جهانی بهداشت چای را نوشیدنی سالم می‌داند، البته مصرف چای بستگی به نوع خوراکی دارد که با آن مصرف می‌شود.
وی می‌افزاید: مصرف چای به تنهایی مشکلی ندارد، اگر چای رقیق باشد نوشیدنی مناسبی برای رساندن مایعات به بدن است، اما افرادی هستند که با یک لیوان چای چندین حبه قند یا مقدار زیادی شکر استفاده می‌کنند که مضر است.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا مصرف چای برای افراد معمولی منع پزشکی ندارد، تصریح می‌کند: به دلیل کافئین موجود در چای در افرادی که ناراحتی دستگاه گوارش دارند ممکن است تحریک‌کننده باشد، همچنین افرادی که ناراحتی قلبی دارند، نباید از چای غلیظ و پررنگ استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: گاهی مصرف چای پررنگ ممکن است برای ورزشکاران حرفه‌ای به دلیل کافئین بالای آن، دوپینگ محسوب شود، اما به طور معمول در رنگ‌های معمولی و کمرنگ برای آن‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند.
انتظاری می‌گوید: می‌توان روزانه از چند لیوان چای کمرنگ و بدون قند یا با قند کم و کشمش و توت استفاده کرد و از خواص مفید آنکه دارای آنتی‌اکسیدان است، بهره برد، همچنین از رساندن مایعات به بدن استفاده کرد.
وی اضافه می‌کند: مصرف چای به دلیل دارا بودن نوعی کافئین نیروزا در بسیاری از افراد احساس شادابی، سرزندگی و رفع خستگی می‌کند؛ در مجموع چای جزو نوشیدنی‌هایی است که توصیه می‌شود و در مقابل نوشابه‌های قندی، نوشیدنی سالمی است.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید: مصرف چای افراد را به کم‌خونی مبتلا نمی‌کند، اما بهتر است افرادی که مبتلا به کم خونی هستند به صورت هم‌زمان بعد از غذا، چای مصرف نکنند و نیم ساعت یا یک ساعت نوشیدن چای با غذا فاصله داشته باشد.
وی می‌گوید: در بعضی از موارد چای با جذب آهن تداخل داد که این تداخل مربوط به چای نیست و بسیاری از مواد غذایی دیگر حتی ماست و شیر اگر با غذاهای آهن دار مانند گوشت مصرف شود با جذب آهن تداخل ایجاد می‌کند.
چای سوخت‌وساز را بالا می‌برد
انتظاری در پاسخ به این سوال که آیا چای سبز روی تداخلات هورمونی تأثیرگذار است؟، می‌افزاید: ماده اولیه چای سبز و چای سیاه یکی است، اما فرایندی که روی چای سیاه انجام می‌شود متفاوت‌تر است، بنابراین چای سبز نه تنها نسبت به چای سیاه ضرری ندارد، بلکه مفیدتر است.
وی با اشاره به تأثیر چای سبز بر لاغری و چربی‌سوزی، ادامه می‌دهد: تمام چای‌ها به دلیل وجود کافئین سوخت‌وساز را افزایش می‌دهد، بنابراین مصرف آن برای افرادی که چاق هستند نه تنها مضر نیست، بلکه مفید نیز خواهد بود، اما باید در نظر بگیریم که با این چای چه اندازه شیرینی و شکر مصرف می‌شود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید: برخی عادت دارند چای را با کیک یا شیرینی مصرف کنند که اثر کافئین را از بین می‌برد، در واقع چای زمانی برای لاغری مفید است که بدون قند یا با کمی مویز و کشمش و توت مصرف شود.
وی خاطرنشان می‌کند: تا جایی که ممکن است، افراد از چای‌هایی که برگ‌دار هستند استفاده کنند، از چای کیسه‌ای مگر در مواقع اضطراری استفاده نشود، همچنین از چای‌هایی که حالت خرد دارد (کله مورچه‌ای) استفاده نشود، چون ممکن است به این چای‌ها رنگ اضافه کنند.
انتظاری اضافه می‌کند: بهتر است از چای‌های معطر و طعم‌دار استفاده نشود، زیرا نامرغوب بوده و کیفیت پایینی دارد، چای ساده به ویژه چای‌هایی که برگ آن مشخص بوده، بهترین نوع چای است.
نظر شما