هر قرارداد اجاره باید شرایط و جزئیاتی را که برای اجاره ملک باید توافق شود، در بر بگیرد. این شرایط و جزئیات شامل قیمت اجاره، مدت زمان اجاره، شرایط بازگشت ملک، شرایط تعمیرات و نگهداری ملک و سایر جزئیات مربوط به اجاره ملک می‌باشد.
در این مقاله که توسط کارشناسان مجموعه حقوقی وکیل‌باشی نگاشته شده است، به بررسی انواع قرارداد اجاره مانند قرارداد اجاره مسکونی، قرارداد اجاره تجاری و قرارداد اجاره دستی و … پرداخته خواهد شد.
اجاره به چه معناست؟
اجاره به معنای اجاره کردن یا اجاره دادن یک مال {اعم از ملک} به شخص دیگری است که در عوض پرداخت مبلغی به مالک، از آن استفاده می کند. اجاره به شکل قرارداد صورت می‌گیرد و تعهدات خاص خود را در پی خواهد داشت.
قرارداد اجاره باید حاوی شرایط و جزئیاتی باشد که به موجر و مستأجر کمک کند تا به خوبی با یکدیگر کار کرده و برای هر دو طرف عادلانه باشد. برخی از مواردی که باید در متن اجاره‌نامه مشخص شوند عبارتند از:
۱. مبلغ اجاره و شرایط پرداخت.
۲. مدت زمان اجاره و شرایط تمدید قرارداد.
۳. شرایط استرداد مال به مالک، از جمله وضعیت مال در زمان بازگشت و هزینه های تعمیر و نگهداری.
۴. نحوه استفاده از مال و محدودیت‌هایی که برای استفاده از مال در نظر گرفته می‌شود.
۵. شرایط مربوط به تغییرات و تعمیرات در مال، از جمله کیفیت و هزینه آن.
۶. حقوق و مسئولیت‌های هر طرف، از جمله تعهدات مالک در قبال تحویل مورد اجاره و تعهدات مستأجر در قبال استفاده از آن.
۷. قوانین مربوط به اجاره و قوانین محلی که باید رعایت شود.
۸. شرایط وضعیت های خاص، مانند ضوابط و مقررات مربوط به حیوانات خانگی، سیگار و غیره.
۹. در نهایت، هر گونه شرایط توافق شده دیگری که بهتر است در قرارداد مشخص شوند.
در کل، قرارداد اجاره باید شفاف، جامع و عادلانه باشد و با دقت و با توجه به نیازهای موجر و مستأجر، تنظیم شود.
انواع قرارداد اجاره کدام است؟
بهتر است بدانید که قرارداد اجاره به طرق متعددی تقسیم بندی می‌شود. در قانون مدنی ایران، به اجاره انسان، اجاره حیوان و اجاره اشیا به عنوان انواع قرارداد اجاره، اشاره شده است. در حالی که قرارداد اجاره به انواع دیگری نیز دسته بندی شده است که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم:
- اجاره نامه دستی:
قرارداد اجاره دستی یا همان قرارداد اجاره شفاهی، قراردادی است که به صورت غیر رسمی بین مالک و اجاره‌کننده ایجاد می‌شود. در این نوع قرارداد، شرایط و جزئیات قرارداد به صورت غیر رسمی با توافق طرفین مشخص می‌گردد.
قرارداد اجاره دستی مزایا و معایبی دارد. از مزایای آن می‌توان به سهولت و سرعت ایجاد قرارداد و عدم نیاز به هیچ گونه سند رسمی اشاره کرد. اما از معایب آن می‌توان عدم شفافیت و دقت در تعیین شرایط و جزئیات قرارداد، عدم اطمینان در مورد تعهدات طرفین و عدم اثبات قانونی آن در صورت بروز اختلاف بیان داشت.
در برخی موارد مثل اجاره موقتی و کوتاه مدت، مانند اجاره اتاق در هتل یا مهمانسرا، استفاده از قرارداد اجاره دستی ممکن است قابل قبول باشد. همچنین، در برخی موارد فرض می‌شود که قرارداد اجاره دستی وجود دارد، مثلاً در مواردی که طرفین دارای رابطه قرابت هستند و توافقات آن‌ها بر اساس قرارداد اجاره دستی انجام شده است.
- قرارداد اجاره رسمی:
اجاره نامه رسمی، قرارداد اجاره‌ای است که به صورت نوشتاری و با امضای طرفین، تهیه و امضا می‌شود و به عنوان یک سند رسمی و قابل اثبات در نظر گرفته می‌شود. این نوع قرارداد، شرایط و جزئیات اجاره را به صورت دقیق و شفافیت بیشتری مشخص می‌کند و از اعتبار بیشتر برخوردار است.
به طور خلاصه، اجاره نامه رسمی به عنوان یک سند رسمی و قابل اثبات حقوقی که شرایط و جزئیات اجاره را به صورت دقیق و شفاف مشخص می‌کند، برای حفظ حقوق و تعهدات طرفین بسیار مهم است.
- قرارداد اجاره بنگاهی:
اجاره نامه بنگاهی یا قرارداد اجاره تنظیم شده در بنگاه مشاورین املاک، یک نوع قرارداد اجاره است که برای اجاره ملکی استفاده می‌شود که اغلب می‌تواند اهداف تجاری و یا مسکونی را در برگیرد. این نوع اجاره نامه، متن قرارداد توسط مشاورین املاک تنظیم شده و به امضای موجر و مستأجر و همچنین شهود خواهد رسید.
از طرفی دیگر، انواع قرارداد اجاره شامل موارد زیر نیز می‌شود:
- قرارداد اجاره خانه یا آپارتمان:
قرارداد مذکور بین موجر و مستاجر منعقد شده و به موجب آن مستاجر مالک منافع آپارتمان یا منزل شده و در مقابل متعهد می‌گردد، مبلغی را تحت عنوان اجاره بها یا ودیعه، به موجر پرداخت کند. قوانین و مقررات اجاره خانه مبله و با وسایل به صراحت در قوانین بیان نشده است اما می‌توان با تحقیق و تفحص در قانون مدنی و قوانین خاص روابط موجر و مستاجر احکام آن را به راحتی به دست آورد.
- قرارداد اجاره ماشین و اتومبیل:
قرارداد اجاره خودرو، یک قرارداد حقوقی است که به منظور اجاره یک خودرو بین دو طرف، یعنی مالک خودرو و مستأجر، منعقد می‌شود. در این قرارداد، شرایط و جزئیات مربوط به اجاره خودرو به صورت رسمی تعیین می‌شود و به عنوان یک سند رسمی و اثبات قانونی در نظر گرفته می‌شود.
- قرارداد اجاره مغازه یا واحد اداری:
در تعریف این قرارداد باید گفت، قرارداد اجاره مغازه، توافقی است میان اجاره دهنده (موجر) و اجاره گیرنده (مستأجر). در اینجا منافع مورد اجاره یعنی مغازه، برای مدتی معلوم به مستأجر منتقل شده و او ملزم به پرداخت اجاره بها خواهد بود.
- قرارداد اجاره زمین کشاورزی:
قرارداد اجاره نامه زمین کشاورزی، توافق‌نامه‌ای کتبی است که بر اساس آن، مالک (موجر) منافع قطعه مشخصی از زمین زراعی یا باغ خویش را به مدت معلوم به شخصی معین (مستأجر) واگذار می‌کند. در اینجا، اجاره بها یا مبلغ مشخصی پول است یا قسمتی از محصولات کشاورزی همان زمین.
- قرارداد اجاره ملک صنعتی:
قرارداد اجاره ملک صنعتی، توافقی کتبی است که برای اجاره یک ملک صنعتی بین مالک و متقاضی اجارۀ ملک منعقد می‌شود. با بستن قرارداد اجاره ملک صنعتی، مستاجر باید ماهیانه مبلغی را تحت عنوان اجاره بها به موجر یا مالک ملک صنعتی بپردازد.
در کل، هر نوع قرارداد اجاره شرایط خاص خود را دارد و باید با دقت بررسی شود تا در نهایت به یک توافق عادلانه بین مالک و مستأجر برسد.
نتیجه گیری:
بهترین روش برای ایجاد یک قرارداد اجاره، تهیه و امضای یک قرارداد رسمی و کتبی است. این نوع قرارداد، شرایط و جزئیات را به صورت دقیق و شفافیت بیشتری مشخص می‌کند و در صورت بروز اختلافات، به عنوان یک سند رسمی و اثبات قانونی قابل استفاده است.
با انتخاب نوع مناسب قرارداد اجاره برای ملک مورد نظر، می‌توان به حفظ حقوق و تعهدات طرفین کمک کرد و در نتیجه مشکلاتی که ممکن است در طول اجاره به وجود آید، را به حداقل رساند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که در هنگام اجاره ملک، از یک قرارداد اجاره اصولی و استاندارد استفاده گردد. بدین منظور شما می‌توانید با مراجعه به این لینک، به انواع قراردادهای اجاره که توسط وکلای متخصص تیم وکیل‌باشی تنظیم شده است، دسترسی داشته باشید.
نظر شما