به گزارش خبرنگار ایمنا، روند ورود پول به بازار سرمایه در ماه‌های اخیر شدت گرفته است، به نحوی که شاهد رشد و سقف‌شکنی‌های بی‌سابقه شاخص کل بورس بودیم اما روز گذشته بازار به شکل قابل توجهی قرمز و پول حقیقی قابل توجهی از آن خارج شد، موضوعی که نگرانی تکرار اتفاقات سال ۹۹ را تشدید و این گمانه‌زنی‌ها را مطرح می‌کند که آیا قرار است مجدد سرمایه‌ها از بورس به بازارهای غیرمولد و موازی حرکت کند؟
این گمانه‌زنی‌ها را آن دسته از کارشناسان که معتقدند سرمایه‌گذاری در بورس به معنای سرمایه‌گذاری در بخش مولد اقتصاد است مطرح می‌کنند اما در این بین به دو نکته باید توجه کرد.
نخست آن که، هر خرید و فروش سهام در بورس به معنای سرمایه‌گذاری در بخش مولد اقتصاد نیست و تا زمانی که شرکت جدیدی در بورس عرضه اولیه نداشته باشد یا سهام موجود از محل پول جدید جذب شده، افزایش سرمایه ندهد تا آن را در فعالیت‌های مولد اقتصادی هزینه کند، نمی‌توان گفت سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان کشور صورت گرفته است. در واقع خرید و فروش سهام در بورس نوعی تغییر پرتفوی سهامدارانی است که پیش از آن سرمایه‌هایشان در سایر بخش‌ها قرار داشته است.
این موضوع می‌تواند این بیم را به وجود آورد که حتی سرمایه‌هایی که اکنون در حال ورود به بورس است، ممکن است در بخش غیرمولد هزینه شود و همچون سال ۹۹، ریزش بازار و متضرر شدن سهامداران را نیز به دنبال داشته باشد.
دومین موضوعی که در شرایط فعلی بورس باید به آن توجه داشت اقداماتی است که نهادهای متولی بورس از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار می‌توانند انجام دهند تا سرمایه‌های جذب شده به بازار، در بخش مولد هزینه و منجر به چرخیدن چرخ اقتصاد کشور شود.
چه سرمایه‌هایی در بورس به بخش مولد راه پیدا می‌کند؟
حمیدرضا جیهانی، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: منظور از حمایت و تشویق برای سرمایه‌گذاری در بورس، سرمایه‌گذاری در بازار اولیه بورس و پول‌هایی است که در قالب عرضه اولیه سهام، شرکت‌پروژه‌ها و یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری خاص، صرف صنعت و سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد می‌شود.
وی اضافه می‌کند: هدف از تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس این است که پول‌ها از بستر بازار سرمایه به سمت اقتصاد واقعی حرکت کند اما در کشور ما روند ورود پول به بازار سرمایه ثابت و پیش‌بینی‌پذیر نیست.
بستر لازم برای ورود سرمایه به بخش واقعی اقتصاد فراهم نیست
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: به دلیل رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران یا آنچه در بازارهای موازی اتفاق می‌افتد، هر چندسال یک‌بار سهامداران به صورت هیجانی سرمایه‌های خود را به بازار سرمایه می‌آورند و این در حالی است که بستر لازم برای سرمایه‌گذاری در بازار اولیه و بخش واقعی اقتصاد فراهم نیست.
جیهانی ادامه می‌دهد: در این زمینه، سازمان بورس با پیش‌بینی شرایط و تسهیل روندها می‌تواند به افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی کمک و در کنار آن روند عرضه اولیه را تسهیل کند. همچنین می‌توان از بستر شرکت‌های مجری پروژه‌ها بهره برد، به نحوی که این شرکت‌ها پول‌ها را از بازار سرمایه جمع کنند و آن را در بخش‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری کنند.
سازمان بورس سرمایه‌های مردم را به بازار اولیه سهام هدایت کند
وی تصریح می‌کند: پول‌هایی که اکنون به سمت بازار سرمایه آمده است، نباید در بازار ثانویه بماند و در قالب بعضی رفتارهای سفته‌بازانه منجر به رشد حباب‌وار سهام شود و لازم است سازمان بورس و نهادهای مالی بازار سرمایه، این پول‌ها را به بازار اولیه وارد کنند.
این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: با انجام این اقدامات، روند رشد معقول و سودآوری سهامداران بورس تضمین می‌شود. زمانی که بازار به صورت فواره‌ای رشد کند، به صورت آبشاری نیز ریزش می‌کند که به نفع هیچ‌یک از ذی‌نفعان نیست، بنابراین نیازمند اقداماتی هستیم که سرمایه‌های جذب شده به بازار را در بخش مولد هزینه کند و تضمینی برای رشد بازار باشد.
خرید و فروش سهام به معنای سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان نیست
شهرام معینی، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز در این خصوص به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: خرید و فروش سهام در بورس همچون سایر معاملات خرید و فروش است که صرفاً نوع سرمایه‌گذاری افراد در آن تغییر کرده است و این به معنای سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان کشور نیست.
وی اضافه می‌کند: سرمایه‌گذاری زمانی اتفاق می‌افتد که همین شرکت‌های بورسی از طریق آورده نقدی افراد، افزایش سرمایه دهد یا شرکتی عرضه اولیه داشته باشد و از درآمدی که کسب می‌شود پروژه‌های جدیدی آغاز شود.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: سرمایه‌گذاری متداول مردم در بورس به معنای خرید و فروش سهم، ارتباطی با سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان ندارد و نقدینگی به بخش مولد وارد نمی‌شود.
دلیل رشد بورس در سال ۹۹
معینی اضافه می‌کند: سال ۹۹ به دلیل انتظارات به وجود آمده درخصوص انتخاب مجدد ترامپ و افزایش فشارهای تحریمی غرب، پیش‌بینی می‌شد قیمت ارز و به دنبال آن درآمد شرکت‌های بورسی افزایش پیدا کند.
وی تصریح می‌کند: همچنین سال ۹۹ با شیوع کویید ۱۹، نرخ بهره بین بانکی تا ۱۵ درصد کاهش یافت که منجر شد قیمت دارایی‌ها افزایش پیدا کند. در آن زمان با شکست ترامپ در انتخابات انتظار تشدید تحریم‌ها از بین رفت.
این اقتصاددان می‌گوید: این انتظارات اکنون وجود ندارد، ماهیت رشد بازار سرمایه تا حدی این گونه است که گاهی بیش از حد افزایش و گاهی بیش از حد کاهش پیدا می‌کند؛ چراکه سرمایه‌گذاران در بورس همه تحولات آینده را در قیمت‌ها لحاظ می‌کنند اما ممکن است پیش‌بینی‌ها عملی نشود.
دولت می‌تواند عرضه‌اولیه‌های بورس را افزایش دهد
معینی اضافه می‌کند: اگر تقاضا برای خرید سهم زیاد شود، دولت می‌تواند عرضه‌اولیه در بورس را افزایش دهد تا با کمبود سهام مواجه نشویم. همچنین نرخ بهره بین بانکی نباید تغییری کند که در بورس اثر منفی داشته باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: اکنون روند بورس معقول است و می‌توان با اقداماتی همچون کاهش اعتباردهی و افزایش عرضه‌اولیه، روند جذب نقدینگی به بورس را ادامه‌دار کرد.
گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما