به گزارش خبرنگار ایمنا، اساس شکل‌گیری هنر و تجربه در سینمای فرانسه، به دلیل تطابق فرهنگی آثار تولیدشده در مقیاس یک جامعه و ارزش نهادن بر محتوای تجربی آنکه مؤلف با توجه به انباشت تجربی خود در طول سال‌های فیلم‌سازی و استعداد ذاتی قصد اشتراک داستانی نوآور و خلاقانه را دارد، با توجه به چنین دیدگاهی نمی‌توانیم همه آثاری را که در گروه هنر و تجربه در حال اکران هستند از آن دسته آثار تلقی کنیم از جهت دیگری نیاز به یک گروه ارزش‌گذاری بر آثار تولیدی در حوزه سینما در هر جامعه‌ای لمس می‌شود و وظیفه این گروه تنها در تمرکز بر خط قرمزها و بایدونبایدهای محتوایی آن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه باید این گروه به‌اندازه‌ای علوم فنی و تجربی سینما را فراگرفته باشند که مؤلف در مقابل آنان احساس حقارت نکند، پس ذاتاً وجود سینمایی به‌عنوان هنر و تجربه در کشور فعلی مثبت یا منفی نیست؛ به شرطی که این سینما محلی برای عرض‌اندام آن دسته از فیلم‌سازانی نشود که مجوز لازم برای اکران گسترده اثرشان را دریافت نکرده‌اند و حال می‌خواهند در این محفل نسبتاً هنری محصول خود را عرضه کنند.
سینمای هنر و تجربه شرایط خوبی را برای اکران فیلم‌های هنری و تجربی ایجاد کرد، این فیلم‌ها مخاطب کمتری نسبت به فیلم‌های تجاری دارند، هنر و تجربه امکان به نمایش درآمدن فیلم‌های مستند و کوتاه در سینما را به وجود آورد. این سینما مشکلات متعددی دارد اما برای حمایت از فیلم‌سازان جوان و دغدغه‌مند فضای مناسبی فراهم کرد هرچند برخی از فیلم‌سازها از شیوه اکران و فروش فیلم‌ها راضی نیستند.
تبلیغات ضعیف یکی از مهم‌ترین معایب گروه سینمای هنر و تجربه
سید مهدی سجادزاده، فعال حوزه سینما به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سال‌ها بود که در بحث اکران فیلم تعدادی از فیلم‌ها پشت صف اکران می‌ماند و بیشتر هم فیلم‌هایی را شامل می‌شد که بحث تجاری و نگاه گیشه‌ای نداشتند، از ابتدای دهه ۷۰ تعدادی فیلم‌ها اکران نمی‌شدند یا بازیگران مطرحی نداشتند یا موضوع خوبی، از همین رو همیشه در کنار سینمای بدنه قرار می‌گرفتند و درنهایت فیلم آن‌طور که باید دیده نمی‌شد، این رویه تا اوایل دهه ۷۰ ادامه داشت تاکمی به این فیلم‌ها فضا داده شد و تعداد خیلی کمی به‌صورت محدود اکران پیدا می‌کرد.
وی می‌افزاید: بعدازآن گروه‌هایی به اسم آسمان باز که مربوط به مخاطب خاص و هنری بود تشکیل شد که آن‌هم منحل شد و گروهی دیگر به نام گروه اکران فیلم‌های خاص ایجاد شد که چند صباحی فعالیت کرد و تعطیل شد، تا سال ۹۳ که گروه هنر تجربه تأسیس شد، اتفاق خوبی که در این گروه افتاد، دامنه فعالیت مربوط به تهران نبود و در شهرستان‌هایی مثل اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز هم اکران داشت، حتی سینمایی را برای این کار اختصاص دادند، وجه تمایز این گروه با سایرین استمرار آن بود.
این منتقد سینما ادامه می‌دهد: این گروه سال ۹۳ فعالیت خود را آغاز کرد و فیلم‌هایی اکران کرد که قابل‌قبول بود اما هرچه پیش رفت حتی توانایی جذب مخاطب خاص را نداشت و درنهایت باعث شد در انتهای دولت قبل بحث‌هایی مثل انحلال و ادغام در چارت‌های دیگر سازمان سینمایی مطرح شود و درنهایت هم مدت‌زمان به‌اجبار تعطیل شد تا چندی پیش که مجدداً اکران شروع شد.
وی خاطرنشان می‌کند: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در دوره جدید بحث تبلیغات است، بعد از دوره کرونا اصل سینما دچار مشکل شده است و مخاطب کمی دارد و تعداد فیلم‌های خوب کم است، این اتفاق برای این گروه دو صدچندان است، در حالت عادی هم تبلیغاتی وجود نداشت، به‌عنوان‌مثال در شهر اصفهان حتی اهالی فرهنگ و هنر هم اطلاع ندارند که این گروه مجدد فعالیت دارد.
کارگردان رغبت ندارد در فضای هنر و تجربه فیلم اکران کند
سجادزاده می‌گوید: اطلاع‌رسانی یکی از مهم‌ترین معایب این گروه است، مورد بعدی انتخاب آثار است، در دوره قبل سعی شده بود فیلم‌های شاخص مثل فیلم شهرام مکری و یا فیلم ماهی و گربه اکران شود که نسبتاً فیلم‌های قابل‌قبولی بود و در جشنواره‌های مختلف جهانی جوایز زیادی کسب کرده بود اما فیلم‌های این دوره کمتر در جشنواره‌ها اکران شده‌اند یا اصلاً نشده و تعدادی از کارگردان‌ها فیلم اولی هستند، البته این به وضعیت اجتماعی جامعه هم برمی‌گردد، فیلم‌سازی از نیمه دوم سال پیش کم شده است. آثاری که تولید می‌شود هم تحت تأثیر این شرایط است هم آثار خوبی نیست و فستیوال‌های جهانی به دلیل کیفیت پایین آثار را قبول نمی‌کنند درنهایت آثار شاخصی تولید نمی‌شود، تعدادی آثار داریم که از سال‌های قبل پشت خط اکران مانده‌اند، تهیه‌کننده و کارگردان رغبت ندارند که اثرشان در این فضا اکران پیدا کند، می‌دانند که فیلم‌شان دیده نمی‌شود.
وی تصریح می‌کند: این مشکلات علاوه بر اصفهان در شیراز، مشهد و حتی تهران هم مطرح است، این گروه درگذشته سازوکار مشخصی داشت که به‌صورت مستقل عمل می‌کرد، در حال حاضر زیرمجموعه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی قرارگرفته، این مرکز به‌اندازه کافی مسئولیت و مشغله دارد، هم بحث مستند و سینمای حقیقت، هم انیمیشن که در این دولت به مرکز سپرد شد، به طبع در مرکزی که وظیفه اصلی ساخت مستند را دارد و بعد برگزاری جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت، نمی‌تواند در این حوزه تمرکز کند.
این منتقد سینما می‌افزاید: در حال حاضر سایت و کانال‌های این گروه در فضای مجازی فعالیت خاصی در این خصوص ندارد، اواخر دوره قبل ریزش مخاطب فیلم‌ها محسوس بود و پیش‌بینی می‌شد این اتفاق بیفتد اما تعویض دولت هم باعث شد که صورت‌مسئله هنر و تجربه برای یک مدت حدود هفت‌تا هشت ماه پاک شود، با وقفه‌ای که ایجاد شد خیلی‌ها تصور کردند که این گروه منحل شده به همین دلیل پس از شروع به کار مجدد هنوز اطلاع ندارند، سینمای هنر و تجربه نیاز به حمایت دارد اما در حال حاضر کلیات سینما دچار مشکل است.
سینمای هنر و تجربه باید مستقل شود
مجتبی اسپنانی، کارگردان سینما به خبرنگار ایمنا می‌گوید: گروه سینمای هنر و تجربه چند سال گذشته در سازمان سینمایی تأسیس شد، فرصتی است برای اکران فیلم‌هایی که هنری‌تر هستند و کمتر شانس اکران عمومی در سینماهای کشور رادارند، فیلم‌هایی که در سال ساخته می‌شود بیشتر از حد ظرفیت سالن‌ها است، به‌طورمعمول فیلم‌های هنری به‌اندازه فیلم‌های تجاری مخاطب ندارند ازاین‌رو سینمادارها راغب به اکران این فیلم‌ها نیستند.
وی ادامه می‌دهد: این فیلم‌ها دیده نمی‌شد، در نهایت تصمیم گرفته شد که جایگاهی را برای فیلم‌های هنری‌تر در نظر بگیرند که سینمای هنر و تجربه تأسیس شد، فعالیت این گروه حدود یک سال متوقف بود که با آمدن دولت جدید زیر نظر مرکز گسترش سینمای تجربی مجدد شروع به کارکرد، فیلم‌هایی که درخواست اکران دادند و توسط شورای هنر و تجربه بررسی و پذیرفته شدند در باکس فیلم قرار گرفتند به‌نوبت اکران می‌شوند.
این کارگردان سینما تصریح می‌کند: اولین آسیب، تبلیغات بسیار کم است، دولت تا حدی می‌تواند برای این فیلم‌ها یارانه قرار دهد، چون این فیلم‌ها برگشت مالی ندارند، به دلیل هزینه بالا، تبلیغات جایگاه ویژه‌ای در سینمای هنر و تجربه ندارد و باید تبلیغات در معرفی این گروه در دانشگاه‌ها، مجامع عمومی و فرهنگی رشد کند، در استان‌ها هم ارگان‌های متولی مانند ارشاد و به‌خصوص شهرداری از این فیلم‌ها حمایت کنند و شرایطی را برای تبلیغات میدانی فراهم کنند تا این گروه در جامعه معرفی شود.
اگر تعداد مخاطبین به حدنصاب نرسد این سینما محکوم‌به انحلال می‌شود
وی می‌افزاید: اکثر مردم با این سینما آشنایی ندارند تا بتوانند فیلم خوب تماشا کنند، اگر همین روند ادامه داشته باشد و درزمان اکران تعداد مخاطبین به حدنصاب نرسد کم‌کم محکوم‌به انحلال می‌شود، هنر و تجربه با کمک دولت زنده نمی‌ماند، باید بتواند مستقل شود که این پتانسیل هم وجود دارد، بنده دو فیلم داشتم، فیلم اول جوجه‌ها بود که حداقل مخاطب را به دست آورد و هنوز پرفروش‌ترین فیلم اصفهان در سینمای هنر و تجربه است اما فیلم دوم هم‌زمان با کرونا شد و درمجموع پنج سانس اکران شد و همه‌چیز تعطیل شد.
اسپنانی خاطرنشان می‌کند: در اصفهان هم مانند سایر شهرها تبلیغاتی وجود ندارد، اتفاقاً سینماهای باکیفیتی مثل پردیس ساحل و سیتی‌سنتر در اختیار این گروه است، این مسئله یک همدلی و همراهی به‌خصوص از سمت نهادهای متولی را می‌طلبد که بتواند با تبلیغات میدانی توجهات را جلب کند، مخاطب عام سینما به سمت چنین فیلم‌هایی نمی‌رود، نیاز است که شورای سینمای هنر و تجربه از سازوکار فرمایشی فاصله بگیرد و عملی‌تر کار کند، اگر هزینه‌ای هم از بیت‌المال صرف شود برای ارتقای فرهنگ است.
نبود تأیید فیلم‌ها در مرحله بازبینی یک چالش بزرگ است
زیور حجتی، کارگردان سینما می‌گوید: سینمای هنر و تجربه از سال ۱۳۹۳ به شکل امروزی شروع به کارکرده است، در اصفهان و تهران و چند شهر دیگر فعال است، با رویکرد حمایت از فیلم‌هایی که هنری‌تر هستند و نگاه تجاری به سینما ندارند، این فیلم‌ها مخاطبین خاص خود را دارد و بحث تفکر و تعقل اهمیت بیشتری دارد.
وی ادامه می‌دهد: یک سال گذشته ازلحاظ مدیریتی تغییر کرده و دوباره شروع به کارکرده و با همان رویکرد قبلی ادامه می‌دهد، سال گذشته یک پک فیلم کوتاه آماده کردم که تمام فیلم‌ها خوب بود و در جشنواره‌های خارجی اکران شده بود، باکس راکمی تغییر دادم تا ازلحاظ سینمایی مشکلی نداشته باشد اما در مرحله بازبینی فیلم تأیید نشد، این برای سینمای هنر و تجربه اتفاق خوبی نیست، فیلمی که در جشنواره فیلم کوتاه تهران اکران شده و اجازه پخش از ارشاد گرفته و تمام مؤلفه‌ها را دارد اما اجازه اکران در این گروه را نمی‌گیرد.
این کارگردان تصریح می‌کند: هرچند گفته می‌شود که نگاه متفاوت‌تری در این سینما وجود دارد اما در بحث سانسور این مشکلات وجود دارد و برای سینمای هنر و تجربه که ادعای حمایت متفاوت ازلحاظ فرمی و محتوایی دارد این‌یک چالش بزرگ است، اینکه چیزی تعریف می‌شود اما بر ضد آن عمل می‌شود، این فیلم‌ها در اصفهان‌همیشه در سینماهای خوب اکران می‌شده و همیشه حمایت انجام می‌شود و تمام فیلم‌ها اکران می‌شود.
وی با اشاره به مشکلات سینمای هنر و تجربه می‌گوید: در سال‌های اخیر از زمانی که سینمای هنر و تجربه شکل گرفته است از یک تعریف مشخصی برای خود برخوردار بوده است و اگر اجازه داده شود تا این نگاه مستقل از نظر محتوایی شکل گیرد زیرا در هر صورت همان نگاهی که به بدنه سینما از منظر تجاری وجود دارد برای فیلم‌هایی که در گروه هنر و تجربه اکران می‌شود، این نگاه نیست.
حجتی ادامه می‌دهد: باید فضای مواجهه با محتوا در فیلم‌های هنر و تجربه با سینمای بدنه متفاوت باشد زیرا مخاطب خاص خود را داراست و محدودتر هستند به طوری که از نظر گروه سنی به گونه‌ای هستند که می‌توان محتواهایی را با آنها در میان گذاشت تا متفاوت‌تر باشند چرا که تفکیک پذیری آنها به مراتب از قشر عام سینما کمتر است به همین دلیل شاید یک سری از نگرانی‌ها در آن بخش بهتر است در این قسمت کاهش پیدا کند.
این کارگردان ادامه می‌افزاید: افزون بر این موارد جنبه هنری کار که فیلم‌ساز تلاش می‌کند که به یک نگاه شخصی در کار دست پیدا کند، به نوبه خود کار ارزشمندی است. بسیار تعجب کردم که چگونه ممکن است که خود هنر و تجربه فیلم گلوله‌های تعمید را برای اکران در بخش فیلم‌های کوتاه می‌پذیرد اما در بخش بازبینی آن را رد می‌کند در حالی که اگر از منظر معنا و مفهوم دینی به آن نگاه کنیم یعنی اگر فضا برای صحبت در خصوص فیلم فراهم باشد، می‌توانیم به عنوان فیلم‌ساز از آن دفاع کنیم اما شرایط فراهم نیست چرا که وقتی فیلم تحویل داده می‌شود اگر پذیرفته شود در مرحله اول پذیرفته می‌شود و اگر در مرحله دوم که فرصت بازبینی است مورد قبول واقع نشود، فرصت توضیح هم وجود نخواهد نداشت که به نظر بنده اتفاق خوشایندی برای سینمای هنر و تجربه نیست.
نظر شما