به گزارش خبرنگار ایمنا، قاسم پورحسن شامگاه امروز_ سه شنبه پنجم اردیبهشت ماه _در دهمین جلسه از سلسله نشست‌های شیوه ما مردمان که با موضوع «دوره طلایی اصفهان از ابن سینا تا خواجه نظام الملک» اظهار کرد: یکی از بزرگترین مشکلات زمان حاضر این است که نسبت به میراث گذشته خود غفلت بزرگی داشتیم و داریم.
وی ادامه داد: میراث ما پر رونق و پررنگ از حضور علما، فضلا و بزرگانی چون ابن سیناها، فارابی‌ها، ابوریحان و خواجه نظام الملک ها بوده است که نسبت به آن بسیار کم مطالعه می‌کنیم و کم می‌دانیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: بر این اساس هزاره ابن سینا در مصر برگزار شد، هر آنچه که غربی‌ها از ابن سینا می‌دانند و می‌خوانند، بسیار بیشتر از ما است درحالی‌که دیار ابن سینا ایران بوده، اما در مکتب ایتالیا حکمت شرقی ابن سینا و در فرانسه طبیبات ابن سینا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی متذکر شد: مباهات و افتخار به میراث بدون بررسی، خواندن و ترویج آن کفایت نمی‌کند، امروز ما باید بیاموزیم که شیوه گذشتگان ما چون خواجه نظام الملک‌ها و ابن سینا با مردم جامعه چگونه بوده است و آنها چگونه با جامعه خود رفتار می‌کردند.
پورحسن تاکید کرد: دوره طلایی اصفهان سده پنجم بوده که در آن ابن سینا و خواجه نظام الملک حضور داشته و باعث شدند که اصفهان قلب دنیای اسلام و مرکز علم و حکومت شود.
وی با بیان اینکه فارابی در سال ۳۰۰ هجری قمری در بغداد پا می‌گذارد و تا سال ۳۲۹ آنجا را به مرکز علم تبدیل می‌کند، گفت: بغداد علاوه بر مرکزیت علم، مرکز خلافت و قدرت نیز بوده است، اما به واسطه فعالیت‌های ابن سینا و خواجه نظام الملک مرکزیت علم و حکومت و سیاست در جهان اسلام از بغداد به اصفهان منتقل می‌شود.
این محقق و پژوهشگر دانشگاهی خاطرنشان کرد: ابن سینا در سال ۳۷۰ هجری قمری به دنیا می‌آید و ابتدا در بخارا زیست کرده و به دلایلی به خوارزم محل تجمع بزرگان و علما چون ابوریحان بیرونی می‌رود، از سال ۴۰۴ تا ۴۱۴ هجری قمری به همدان رفته و سپس از ۴۱۴ تا ۴۲۸ هجری قمری که دوره انقلاب فارسی نویسی و زبان فارسی و حکومت دانش دوست آل‌بویه است، در اصفهان زندگی می‌کند.
وی ادامه داد: ابن سینا نقش بزرگی در استقرار زبان فارسی و انقلاب فارسی نویسی تالیفات داشته است، بنابراین فعالیت‌ها و اقدامات ابن سینا محدود به مباحث فلسفی و حکمتی و طبابت نیست، اصطلاحات فارسی ابن سینا بسیار بی‌بدیل است که تا قرن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پور حسن خاطرنشان کرد: دوره طلایی اصفهان از این باب در این زمان بوده که ابن سینا در دوران آل‌بویه، اولین حکومت مستقل ایرانی زیست کرده که بر دانش دوستی بسیار تاکید می‌شده است.
وی اظهار کرد: یکی از اقدامات شایسته و طلایی خواجه نظام الملک برای طلایی کردن اصفهان، ایجاد ۱۲ نظامیه یا همان دانشگاه برای تربیت آحاد مردم جامعه بوده است، این دوره طلایی در سده پنجم، نیازمند بازنگری اندیشه است، در واقع تفکر و اندیشه خواجه نظام محدود به یک کتاب سیاست نامه (سیر الملوک) با ۵۰ باب نیست.
استاد دانشگاه تصریح کرد: افق اندیشه خواجه نظام الملک این بود که به ملک شاه، شاه وقت تاکید دارد حکومت با غلبه و چیرگی باقی نمی‌ماند و تنها راه باقی ماندن و بقای حکومت‌ها عدالت، اخلاق، احسان و نیکی به مردم و پرهیز از ظلم و ستم است.
وی ادامه داد: اهمیت خواجه نظام الملک در این است که تا پیش از خواجه نظام جان و مال و ناموس مردم کاملاً و تماماً در اختیار شاه بود، اما خواجه نظام الملک تلاش کرد در زمان وزارت خود حکومتی مبتنی بر دانایی و عقلانیت ایجاد کند که بنیان‌های تمدن ایران اسلامی است و به تدریج حکومتی مبتنی بر خرد ایرانی را تشکیل داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: خواجه نظام معتقد بود مردم آن جامعه اتفاقی نمی‌توانند تربیت شوند، فرهنگ مردم باید بر مدار عقلانیت قرار گیرد، خواجه نظام سراسر امپراتوری و حکومت را سرکشی می‌کرد و از این طریق علما و بزرگان و افراد با استعداد را شناسایی و سپس برای تربیت به نظامیه‌های خود می‌فرستاد.
وی افزود: خواجه نظام اعتقاد و باور داشت مهمترین سرمایه‌های حکومت، سرمایه‌های انسانی است و بر این اساس تاکید بزرگی بر ایجاد ۱۲ نظامیه و دانشگاه داشت، بزرگانی چون محمد غزالی را به این مراکز برای تربیت آورد.
این استاد و محقق ادامه داد: بر اساس تفکر و اندیشه خواجه نظام پادشاه به مردمان باید عدل و احسان کند، نباید از کار خلق غافل باشد، داد مردم را بستاند و ستمگران را از سر مردم کوتاه کند، خواجه نظام یک متفکر واقعی بود و اعتقاد داشت اداره جامعه بر مبنای دانایی باید عمل کرد.
وی تاکید کرد: کتاب سیرالملوک یا همان سیاست نامه خواجه نظام ۵۰ باب دارد که در موضوعات مختلف از جمله فرهنگ عامه سخن گفته، در زمان فوت ابن سینا در سال ۴۲۸ هجری قمری خواجه نظام جوانی بود و می‌دانست در اصفهانی زیست می‌کند که امثال ابن سینا زندگی کرده، بنابراین اعتقاد دارم دوره طلایی اصفهان پیش از زمان صفویه، دوره ابن سینا بود که بنیان‌های تمدن ایران اسلامی با تلاش‌های خواجه نظام الملک بنا می‌شود.
نظر شما