پیشکشی از شهر هزاران سوغات

به گزارش ایمنا، در فرهنگ ما ایرانی‌ها خرید سوغات جایگاه ویژه‌ای دارد؛ به‌طوری‌که طی سفر باید زمانی را به گشت‌وگذار در بازارهای مختلف و خرید سوغات اختصاص می‌دهیم. اما اغلب اوقات آشنا نبودن با صنایع‌دستی و سوغات مناطق مختلف باعث می‌شود زمان زیادی را صرف گشتن به دنبال یک هدیه مناسب کنیم و درنهایت هم چیزی می‌خریم که چندان راضی‌کننده نیست. ایمنا در این مطلب شمارا با سوغات و صنایع‌دستی کردستان زیبا آشنا می‌کند تا در کنار بازدید از مکان‌های دیدنی کردستان، خرید لذت‌بخشی را نیز تجربه کنید.

سوغات کردستان را ترکیبی از انواع شیرینی‌ها، میوه‌ها، عسل و آجیل تشکیل می‌دهد. متأسفانه در این مطلب کوتاه نمی‌توان به بررسی تک‌تک سوغات و صنایع‌دستی کردستان همراه با جزئیات پرداخت. بنابراین سعی کردیم به مهم‌ترین آن‌ها اشاره‌ای داشته باشیم و هر یک را در حد چند سطر کوتاه معرفی کنیم.

شیرینی کنجدی

شهد گزانگبین توسط نوعی حشره از صمغ درخت گز تولید می‌شود. از این شهد که ماده‌ای سفیدرنگ و عسل مانند است به همراه کنجد بوداده در تولید نوعی شیرین در کردستان استفاده می‌شود. متأسفانه امروزه به دلیل قیمت بالای این ماده در تولید این شیرینی خاص از شکر استفاده می‌کنند.

برساق

یکی از سوغاتی‌های معروف کردستان نوعی نان به نام برساق است. این نان از ترکیب شیر، روغن، تخم مرغ، آرد و شکر تهیه می‌شود. تمام این مواد با هم مخلوط می‌شود تا حالت خمیری به خود بگیرد. سپس بخشی از خمیر را گرد و روی یک سینی پهن می‌کنند. گاهی اوقات برای خوشمزه‌تر شدن برساق، آن را به صورت مغزدار تهیه می‌کنند. برای این کار از پودر مغز گردو، رازیانه یا پودر توت خشک استفاده می‌شود. در مرحله آخر خمیر برساق ساده یا مغزدار را درون روغن سرخ می‌کنند. برساق یکی از انواع شیرینی‌های بسیار خوشمزه کردستان است.

بادام سوخته

در کردستان مهمان هر خانه‌ای که شوید، از شما با چای تازه دم همراه با نوعی شیرینی به نام بادام سوخته پذیرایی خواهد شد. برای تهیه این شیرینی ابتدا شکر را با گلاب حرارت می‌دهند تا غلیظ شود. گاهی به جای شکر از عسل استفاده می‌شود. بعد از حرارت دیدن شکر یا عسل با گلاب، به آن بادام درختی اضافه می‌کنند و بو می‌دهند. این شیرینی پایه ثابت سینی‌های چای در کردستان است.

سقز

بیشتر افراد با سقز یا همان آدامس طبیعی آشنایی دارند. سقز ماده‌ای سفید رنگ و شیری است که از شیره درخت بنه (پسته وحشی) به دست می‌آید. این درخت بیشتر در شهرهای حاشیه زاگرس می‌روید و شیره آن در فصل پاییز به شیوه‌ای خاص استخراج می‌شود. سقز بعد از جمع‌آوری و خشک‌کردن قابل استفاده است و از معروف‌ترین سوغات کردستان محسوب می‌شود.

میوه‌های معروف کردستان

بهترین فصل برای سفر به کردستان بهار و تابستان است. در این وقت از سال نه تنها می‌توانید از آب‌وهوای بسیار خوب منطقه بهره ببرید بلکه تجربه خوردن توت‌فرنگی تازه کردستان در بهار نیز خالی از لطف نیست. پس در سفر به این منطقه در بازارهای محلی آن بچرخید و طعم خوراکی‌ها و میوه‌های خوشمزه آنجا را بچشید، به‌خصوص انار شیرین و درشت کردستان پاییزی را می‌توانید امتحان کنید.

عسل طبیعی

غرب ایران به واسطه ارتفاعات، آب و هوای مناسب و مراتع و کوهپایه‌های سرسبز خود محل مناسبی برای تولید عسل طبیعی است. در این مناطق نیازی به تغذیه زنبور با شکر نیست به همین دلیل عسل کردستان یا مناطقی مانند اردبیل از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین اگر گذرتان به کردستان افتاد حتماً انواع عسل با طعم‌های مختلف تهیه کنید و به عنوان سوغات کردستان به عزیزانتان هدیه دهید.

تخمه آفتابگردان

فیلم‌ها و سریال‌ها بهترین ابزار برای معرفی فرهنگ مردم، تولیدات و زیبایی‌های هر منطقه هستند؛ اگر سریال «نون خ» را دیده باشید حتماً می‌دانید که تخمه آفتابگردان و انار کردستان تا چه حد با کیفیت و مرغوب است و در کدام شهرها تولید می‌شود. تخمه آفتابگردان این استان از انواع تخمه‌های دور سفید است و با مقادیر زیاد آنتی‌اکسیدانی که دارد برای سلامتی چشم‌ها بسیار مفید است. شهرستان سقز از قطب‌های اصلی برداشت این محصول است و سالانه محصولاتش را به سایر استان‌های کشور ارسال می‌کند.

مویز سیاه

مویز از خشک‌کردن دانه‌های درشت انگور سیاه تهیه می‌شود و سرشار از ویتامین‌های E، A و B، املاحی مانند کلسیم، فسفر و پتاسیم و همچنین اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ است به همین دلیل بسیاری از خانواده‌ها به جای قند از انواع مویز استفاده می‌کنند. بهترین نوع مویز که جزو سوغات کردستان هم محسوب می‌شود، از انواع درشت و کم‌دانه آن است. پس اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که به داشتن یک زندگی سالم اهمیت می‌دهید، حتماً مویز را جایگزین قند و شکر سفید کنید.

صنایع‌دستی کردستان

دشت‌ها و کوهپایه‌های زاگرس بهترین محل برای توسعه صنعت دامپروری است. این مسئله بر تنوع سوغات و صنایع‌دستی کردستان تأثیرگذار بوده است. گوسفندان این منطقه از نژاد «کردی» و «مریوانی» هستند. پشم حاصل از این صنعت به وسیله زنان زحمتکش منطقه ریسیده و از آن در تولید انواع دست‌بافته‌های زیبا و اصیل استفاده می‌شود.

قالی دستبافت کردستان

سنندج، بیجار و بوکان قطب‌های اصلی قالی‌بافی در این استان هستند. طرح‌هایی نظیر هراتی، گل وکیلی، گل میرزاعلی، گل مینا و شاخ گوزن، اصلی‌ترین طرح‌های این دست‌بافته‌ها را تشکیل می‌دهد. برای رنگرزی نخ‌ها از انواع رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود که جلوه بسیار زیبایی کار نهایی می‌بخشند. با گشت‌زدن در بازار سنتی سنندج می‌توانید قالی‌های دستبافت و ارزشمندی پیدا و خریداری کنید.

گلیم سنه یا سنندج

گلیم سنه یا سنندج معروف‌ترین نوع گلیم در سراسر ایران است. این گلیم‌ها که با طرح‌های مختلفی بافته می‌شود، نمایانگر هویت تاریخی و طبیعت منطقه است. برای مثال گلیم‌هایی که توسط زنان سنجابی و جاف بافته می‌شوند از طرح‌های صفوی و هندی الهام گرفته می‌شود. یکی از نکات بسیار جالب درباره گلیم سنندج این است که بدون نقشه و از حفظ بافته می‌شود. اما مهم‌ترین تفاوت گلیم سنندج با سایر گلیم‌ها، بافت چاکدار آن است. در این روش محصول نهایی بافته شده به صورت دورو است و هر دو سمت آن‌ها قابل استفاده است. از انواع گلیم‌های سنه می‌توان به گلیم‌های سجاده‌ای اشاره کرد که دارای طرح محراب پیازی‌شکل است.

گلیم بیجار

مردم بیجار علاوه بر قالی‌بافی، دستی هم در تولید انواع گلیم دارند. گلیم‌های بیجار شباهت زیادی به انواع گلیم‌های سنندج دارد. در این گلیم‌ها نیز استفاده از رنگ‌های تند همراه با طرح حیوانات مختلف به وفور دیده می‌شود. گلیم بیجار به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع‌دستی کردستان محسوب می‌شود که در بین گردشگران محبوبیت بسیار دارد. پس اگر تصمیم گرفتید کردستان را به عنوان مقصد بعدی خود انتخاب کنید و با اجاره ویلا و سوئیت در سنندج، چند روزی را به گشت‌وگذار در شهرهای مختلف استان بگذرانید، حتماً گشت‌زدن در بازارهای سنتی و خرید صنایع‌دستی کردستان را در برنامه خود بگنجانید.

کلاش و گیوه

گیوه یکی از انواع پاپوش‌هایی است که دوخت آن در غرب ایران رواج بسیار دارد. در شهرهای مختلف کردستان نیز شاهد دوخت گیوه‌هایی هستیم که گاه ساده است و گاه طرح‌هایی زیبا روی آن‌ها دوخته می‌شود. معروف‌ترین گیوه‌های گردستان در منطقه‌ای به نام روستای اورامان تخت تهیه می‌شود که دست‌دوز است و کیفیت بسیار بالایی دارد. این نوع پاپوش‌ها سبک و منعطف بوده و برای پیاده‌روی در کوه‌ها و ناهمواری‌های منطقه مناسب است.

محصولات چوبی

در کنار قالی و گلیم و گیوه، مردم کردستان به‌خصوص سنندج، دستی هم در هنر کار با چوب دارند. در نازک‌کاری قطعات بسیار ریز و کوچکی از انواع چوب‌های طبیعی و پرداخت شده با رنگ‌های مختلف در کنار یکدیگر قرار می‌گیرد تا طرحی زیبا به وجود آورد. این هنر در تزئین قلمدان نیز کاربرد بسیاری دارد. علاوه بر نازک‌کاری، اروسی‌سازی، منبت و معرق کردستان نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است.

روسری کردی

زنان کردستان نوعی روسری به سر می‌کنند که در زبان کردی به آن هه وری، در زبان لری به آن گلونی و در فارسی به آن گلبندی گفته می‌شود. این روسری در اصل از نخ ابریشم و به رنگ مشکی تهیه می‌شود و روی آن نقوش اسلیمی و بته جقه با رنگ‌های مختلف چاپ می‌شود و انواع قرمز و آبی آن نیز موجود است.

شال‌بافی

یکی از اجزای لباس مردان کرد، شالی است که به دور کمر بسته می‌شود. این شال هم در فصل‌های گرم و هم سرد کاربرد دارد و از نوعی پشم بز به نام مرخوز تهیه می‌شود. این هنر که از قدمت بسیار زیادی هم برخوردار است بیشتر در شهر آرمرده بانه رواج دارد.

موج‌بافی

موج نوعی پارچه نازک پشمی است که با طرح‌های چهارخانه و رنگ‌های گرم، به‌خصوص قرمز تولید می‌شود. جالب است بدانید این هنر بین کردهای خراسان نیز رواج دارد. یکی از مراکز اصلی تولید موج‌بافی، روستای روئین اسفراین است. عشایر منطقه از این پارچه بیشتر برای بستن رختخواب و پتو استفاده می‌کنند.