به گزارش خبرنگار ایمنا، با وجود شلوغی و ازدحام مسافران هنوز شکوه خود را دارد، هنوز همچون دانه الماسی در وسط تاج در مرکز پل خواجو خودنمایی می‌کند، هرچند او هم دلش از خشکی زاینده‌رود بیش از همه گرفته است اما هنوز مشاهده آن یادآور اوج و خروش زاینده‌رود در دورانی است که پادشاهان صفوی برای وقت‌گذرانی و تماشای خروش رودخانه زاینده‌رود به این مکان می‌آمدند.
شاه‌نشین پل خواجو عنوان مکانی است که از آن می‌گوئیم، هرچند این مکان باشکوه همچون قسمت‌های پل خواجو از وندالیست شهری در امان نمانده است اما همچنان زیبایی و اصالت خود را حفظ کرده است. بار دیگر در رویداد گردشگری نیم‌رخ که به همت اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان هرماه برگزار می‌شود، درِ این مکان تاریخی برای بازدید گردشگران نوروزی باز شد تا این شکوه و عظمت این مکان تاریخی را از نزدیک مشاهده کنند و به یاد آوردند که جاری بودن رودخانه زاینده‌رود چه تأثیری بر تاریخ، فرهنگ و هنر شهر اصفهان و کشور دارد.
علت ساختن بخش شاه‌نشین پل خواجو
یکی از راهنمایان گردشگری رویداد نیم‌رخ اظهار می‌کند: «بیگلربیگی» واژه‌ای ترکی‌عثمانی به معنای امیر امیران و حاکم حاکمان است. این بخش شاه‌نشین پل خواجو بوده و تفرج‌گاه شاه‌عباس دوم صفوی محسوب می‌شده است.
وی می‌افزاید: نام‌های دیگر این پل علاوه بر خواجو، شاهی، شیراز، حسن‌آباد و بابا رکن‌الدین بوده است. ریشه کلمه خواجو از واژه خواجه به معنای درباری گرفته شده است.
این کارشناس و راهنمای گردشگری خاطرنشان می‌کند: به این دلیل به این پل، پل شاهی گفته می‌شود که در زمان شاه‌عباس دوم ساخته شده است. همچنین علت نام پل «حسن‌آباد» هم به این دلیل این است که پی‌ریزی پل به دوران حسن بیگ ترکمان در دوره تیموریان بازمی‌گردد.
وی تصریح می‌کند: عنوان پل بابا رکن‌الدین نیز به این دلیل است که آرامگاه عالم و عارفی به همین نام در نزدیکی این پل واقع شده است. پل در سال ۱۰۶۰ هجری شمسی در دو طبقه احداث شده که طبقه دوم برای عبور کاروان‌ها و طبقه زیرین برای عبور رهگذران و عابران پیاده بوده و تنها پلی است که کاشی‌کاری‌های هفت رنگ دارد.
به گفته این راهنمای گردشگری، قسمت بالای شاه‌نشین مملو از آجرکاری است. اما نقاشی‌ها مربوط به دوره قاجاریه است. این قسمت برای تابستان تفرج‌گاه پادشاهان محسوب می‌شده است. جبهه غربی جبهه آرام است و تضاد بین صدا و سکوت بین دو ضلع ملموس است.
وی می‌افزاید: وجود راه‌پله‌ها به سمت پایین محلی برای آوازخوانی بوده است و راه‌پله‌ها به پشت بام پل راه دارند. پل خواجو کاربری‌هایی همچون سد، بند و دریاچه مصنوعی هم داشته و محلی برای قایقرانی، شعبده‌بازی، نورافشانی و تفریحات دیگر بوده است.
ناشنیده‌هایی درباره پل خواجو
این راهنمای گردشگری تصریح می‌کند: پل خواجو مثل تمام پل‌ها چند کارایی دارد. ابتدا اینکه دارای دریچه‌هایی است که بسته می‌شود و سدی ایجاد می‌کند. امروزه دریاچه مصنوعی که در قدیم ایجاد می‌شده است را می‌توان دید. شاه‌عباس، خانواده دربار و میهمانان سلطنتی در بیگلربیگی وارد می‌شدند و استراحت می‌کردند و خوش می‌گذراندند.
وی می‌گوید: آب تا حدود پل چوبی که حد فاصل سی‌وسه‌پل و پل خواجو است می‌رسیده و وقتی که جمع می‌شده است سفره‌های آب زیرزمینی از آن تغذیه و در زمان خشکسالی از این آب استفاده می‌شده است.
این کارشناس گردشگری شهری می‌افزاید: پل ویژگی‌های خود را دارد از جمله اینکه در مقایسه با پل‌های دیگر دارای کاشی‌کاری است. پل دارای پله‌هایی است که ۱۳۳ متر طول و ۱۲ متر عرض دارد، پله‌ها به دلیل سنگینی پل، کار مستحکم‌سازی و ایستایی پل را انجام می‌دهند.
وی خاطرنشان می‌کند: برای مستحکم‌تر شدن بیشتر پل، پله‌هایی در قسمت شرقی آن ساخته شده است که حدود ۵۰۰ نفر روی آن‌ها در زمانی که آب در آن جاری نباشد، جای می‌گیرند و می‌توانند بنشینند.
این راهنمای گردشگری می‌گوید: تفاوت دیگر این پل یا دیگر پل‌ها مساوی نبودن دهانه‌های آن است. معمارهایی که ۴۰۰ سال قبل کار می‌کرده‌اند بسیاری از ویژگی‌ها را در سازه‌های معماری استفاده می‌کردند که ما از آن‌ها بی‌اطلاع هستیم. این سازه، سازه‌ای هیدرولیکی است که از آن برای سد یا دریاچه استفاده مکانیکی می‌شده است؛ بنابراین دریچه‌ها و دهانه‌ها با هم مساوی نیستند اما متقارن هستند.
وی با بیان اینکه پل خواجو ۲۱ دریچه دارد، اظهار می‌کند: دریچه شماره یک و دو با دریچه شماره ۲۰ و ۲۱ متقارن و هم‌اندازه‌اند؛ دریچه‌های شماره سه و چهار با دریچه‌های ۱۹ و ۱۸ مساوی و قرینه است. دریچه‌های پنج تا هفت نیز با دریچه‌های ۱۴ تا ۱۷ مساوی هستند. سه دریچه دیگری که باقی می‌مانند همان دریچه‌هایی هستند که زیر این سازه قرار دارند و بیگلربیگی روی آن‌ها بنا شده است. طول این سه دریچه ۳.۳ متر بوده و طول بقیه دریچه‌ها ۸.۳ و ۹.۳ متر است.
این راهنمای گردشگری می‌گوید: این پل طبقه سومی داشته که به‌طور کامل خراب شده است و حتی نقاشی‌های زمان صفوی در این سازه باقی نمانده است و دیگر قسمت‌ها هم در زمان قاجار مرمت شده است.
توجه شهرداری اصفهان به گردشگری شهری
علیرضا مساح، رئیس اداره گردشگری شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: این رویداد، اولین برنامه از سری رویدادها با عنوان نیم‌رخ در سال ۱۴۰۲ است. این برنامه تکرار برنامه قبل است که به یمن باز شدن دریچه سد زاینده‌رود و جاری شدن آب در این رودخانه از این فرصت استفاده و اجرا شد.
وی می‌افزاید: این رویداد با هدف شناساندن مناطق کمتر دیده شده شهر اصفهان اجرا شده است؛ مناطقی که بتواند روح و روان هر فردی را شاد کند و هویت تاریخی و محلی او را هم مورد تاکید قرار دهد، چرا که هر شهروندی که شهر و دیار خود را بیشتر بشناسد و دوست داشته باشد، بهتر از زادگاه خود مراقبت خواهد کرد ضمن اینکه گردشگران و مسافران نوروزی درک صحیح‌تری از مناطق کمتر دیده شده اصفهان داشته باشند.
رئیس اداره گردشگری شهرداری اصفهان اظهار می‌کند: در این بخش تلاش شده است با تولید محتوا با زبان روان گردشگرانه، مردم را به سمت این جاذبه‌ها بکشانیم. این اقدام باعث رونق گردشگری شهری می‌شود و باعث خواهد شد بخش‌های دیگر همچون بخش بین‌الملل هم رونق پیدا کند، چرا که اگر شهروندی با این نقاط آشنا شود، خود مبلغ همان مناطق برای سایر گردشگران و ساکنان دیگر شهرها خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه رویکرد اداره گردشگری شهرداری اصفهان توسعه گردشگری شهری است تصریح می‌کند: اداره گردشگری زیرمجموعه شهرداری است و این مرکز در محدوده شهر فعالیت دارد.
مساح خاطرنشان می‌کند: مباحث شهروندی در اشکال مختلف دنبال می‌شوند. در شماری از کشورها برای گردشگری شهروندان ارشد یا کودکان و بانوان برنامه دارند و برای آن‌ها محتوا تولید می‌کنند.
وی درباره آسیب رسیدن به مراکز تاریخی بر اثر بازدید شهروندان و گردشگران تصریح می‌کند: هر مکان تاریخی اگر رها شود، تخریب می‌شود. اگر هم استفاده شود، باز هم ممکن است تخریب شود. کاری که انجام دادیم این بود که تعداد بازدیدکنندگان در هر نوبت محدود شد.
نظر شما