به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، سیاره زهره، محبوس در اسید سولفوریک و دمایی به شدت بالا است که سرب را ذوب می‌کند، سیاره‌ای مرده و پوشیده در پوسته‌ای ضخیم و راکد به نظر می‌رسد که هرگز به خود تغییری نخواهد دید. پرسش در این باره که آیا زهره دارای فوران‌های آتشفشانی و جریان گدازه است یا خیر سابقه‌ای طولانی‌مدت دارد. این سیاره از نظر اندازه و جرم شبیه به زمین است و از این رو به‌عنوان خواهر زمین شناخته می‌شود، اما تفاوت‌های قابل توجهی با آن دارد. زهره دارای تکتونیک یا زمین‌ساخت صفحه‌ای نیست، حال آن‌که مرزهای صفحات متحرک زمین مکان‌های اولیه فعالیت‌های آتشفشانی هستند. با این وجود براساس یک مقاله تحقیقاتی جدید، سیاره زهره دارای فعالیت آتشفشانی است و خواهر زمین حداقل از نظر زمین‌شناسی زنده است.
فعالیت‌های آتشفشانی زهره
محققان مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه آلاسکا فیربنکس طی تحقیقاتی که نتایج آن در مجله Science منتشر شده است، به شواهدی قوی دست یافتند که نشان می‌دهد خواهر زمین، زهره، دارای فعالیت‌های آتشفشانی است. این کشف مربوط به فضاپیمای ماژلان ناسا است که حدود ۳۰ سال پیش به دور زهره می‌چرخید و از رادار برای مشاهده ابرهای غلیظ آن استفاده می‌کرد.
تصاویری که با فاصله هشت ماه از یکدیگر توسط این فضاپیما گرفته شده است، دهانه دایره‌ای‌شکل آتشفشانی را نشان می‌دهد که طی فروپاشی ناگهانی به‌طور چشمگیری گسترش یافته است. تغییراتی با این مقیاس روی زمین حاکی از وجود فعالیت آتشفشانی است. در واقع چنین فروپاشی‌هایی در زمین، زمانی اتفاق می‌افتد که ماگما از دهانه فوران یا در زیر آن حرکت کند.
اثبات فعال بودن سیاره زهره
محققان تصاویری را که در اوایل دهه ۱۹۹۰ در طول دو چرخه تصویربرداری اولیه کاوشگر فضایی ماژلان گرفته شده بود، مورد بررسی قرار داده و زمان زیادی را برای یافتن جریان جدیدی از گدازه‌های آتشفشانی سطح زهره صرف کردند. تحقیقات این گروه روی منطقه‌ای شامل دو عدد از بزرگ‌ترین آتشفشان‌های زهره، «اوزا» و «کوه مات» متمرکز بود، چراکه این دو از نظر حجم با بزرگ‌ترین آتشفشان‌های زمین قابل مقایسه هستند، اما شیب کمتر و پراکندگی بیشتری دارند.
محققان دریافتند که کوه مات یک دهانه آتشفشانی منبسط‌شده دارد که نشان‌دهنده فعالیت آتشفشانی است. مقایسه تصاویر ماژلان از اواسط فوریه ۱۹۹۱ با تصویر اواسط اکتبر همین سال در مطالعات جدید حاکی از وجود بعضی تغییرات در دهانه ضلع شمالی این آتشفشان گنبدی‌شکل و گسترش دهانه یک مایل مربعی نامنظم آن به ۱.۵ مایل مربع است.
بررسی دیگر تصاویر نیز نشان داد دیواره‌های این دهانه کوتاه‌تر شده است و تنها چند صد فوت ارتفاع دارد، بنابراین به‌نظر می‌رسد که دهانه این آتشفشان تقریباً تا لبه پر شده است. محققان حدس می‌زنند که این دریاچه گدازه‌ای در طول هشت ماهی ایجاد شده که ماژلان تصاویر اول و دوم را از دهانه کوه مات گرفته است، اما مایع یا سرد و جامد بودن محتویات آن هنوز مشخص نیست.
محققان دانشگاه آلاسکا فیربنکس احتمال می‌دهند یک فروریزش غیر آتشفشانی و ناشی از زلزله باعث انبساط دیوارهای دهانه شده باشد، با این حال خاطرنشان می‌کنند که فروپاشی دهانه‌هایی با مقیاس مشابه در آتشفشان‌های زمینی همیشه با فوران‌های آتشفشانی نزدیک همراه بوده است که طی آن ماگما از زیر دهانه حرکت می‌کند و به نقطه دیگری می‌رود.
محققان یادآوری کردند که سطح زهره از نظر زمین‌شناسی جوان است، با این حال تخمین‌هایی که در مورد دفعات وقوع فوران‌ها در این سیاره وجود دارد تنها بر مبنای حدس و گمان‌های درباره وقوع چندین فوران بزرگ در طول سال تا تنها یک فوران از این قبیل در هر چند سال یک‌بار یا طی ده‌ها سال بوده است و فقدان اطلاعات در مورد آتشفشان‌های زهره، به‌ویژه در مقایسه با آنچه در مورد آیو (قمر مشتری) و مریخ شناخته شده است، کاملاً مشهود به‌نظر می‌رسد.
تیم تحقیق افزود که فعالیت بسیار بالای آیو باعث می‌شود در طول هر رصد چندین فوران در حال انجام تصویربرداری شود و جریان‌های گدازه جوان مریخ حاکی از فعال بودن این سیاره از نظر آتشفشانی است، با این وجود مریخ طی ۴۵ سال گذشته هیچ‌گونه تغییر سطحی نداشته است و به‌نظر می‌رسد مشاهده هرگونه جریان گدازه‌ای جدید در آن نیازمند میلیون‌ها سال زمان باشد. اما بررسی‌های جدید، زهره را به یک حوضچه کوچک از فعالیت‌های آتشفشانی فعال در منظومه شمسی تبدیل می‌کند.
زنده بودن سطح زمین‌شناسی زهره
محققان اظهار کردند که اکنون شواهد لازم برای اثبات فعال بودن زهره از نظر آتشفشانی در دست است و می‌توان گفت که این سیاره در طول سال شاهد حداقل چند فوران آتشفشانی است.
تیم تحقیق در ادامه ادعا کرد که انتظار می‌رود از زمان پایان مأموریت ماژلان در سه دهه اخیر تاکنون، زهره تغییرات بسیاری به خود دیده باشد و طی مأموریت‌های آینده برای بررسی این سیاره جریان‌های آتشفشانی جدیدی در آن کشف شود. در واقع می‌توان گفت که مأموریت‌های آتی زهره محققان را به صخره‌های جدید، واضح و زیبایی می‌رساند که امکان بررسی فضای داخلی این سیاره را فراهم می‌آورد و حتی کشف آتشفشان های بیشتر در آن به دانشمندان کمک می‌کند تا دریابند زهره چگونه گرمای درونی خود را ساماندهی می‌کند و چطور تکامل می‌یابد.
محققان خاطرنشان کردند که کشف فعلی تنها پیش‌نمایشی است که در آینده با سه مأموریت جدید زهره شامل مدارگرد اروپایی EnVision و مأموریت‌های DAVINCI و VERITAS ناسا که قرار است طی دهه آینده رقم بخورد، تکمیل خواهد شد.
فضاپیمای ماژلان
ماژلان نخستین فضاپیمایی بود که از کل سطح زهره تصویربرداری کرد و چندین اکتشاف موفق در مورد این سیاره انجام داد. مأموریت این فضاپیما یکی از موفق‌ترین مأموریت‌های فضایی عمیق بود. از آغاز فعالیت تا پانزدهم سپتامبر ۱۹۹۰، ماژلان شروع به ارسال تصاویر راداری با کیفیت از زهره به زمین کرد که شواهدی از وجود آتشفشان، حرکت تکتونیکی، بادهای آشفته سطحی، مایل‌ها (کیلومتر) کانال‌های گدازه‌ای و گنبدهای کلوچه‌ای شکل را نشان می‌داد.
ماژلان در نخستین چرخه ۲۴۳ روزه خود (یعنی زمانی که زهره یک‌بار در مدار ماژلان می‌چرخد)، در پانزدهم می ۱۹۹۱ نقشه‌برداری راداری خود را تکمیل کرد و نخستین نماهای واضح از ۸۳.۷ درصد از سطح این سیاره را ارائه داد. این فضاپیما ۱۲۰۰ گیگابایت داده ارائه داد که بسیار بیشتر از ۹۰۰ گیگابایت داده‌های کل مأموریت‌های سیاره‌ای ناسا در آن زمان است.
چرخه دوم نقشه برداری ماژلان که فراتر از اهداف اصلی مأموریت آن بود پانزدهم ژانویه ۱۹۹۲ به پایان رسید و پوشش آن را به ۹۶ درصد افزایش داد. چرخه سوم که بر تصویربرداری استریو متمرکز بود سیزدهم سپتامبر ۱۹۹۲ با پوشش ۹۸ درصد به پایان رسید.
چرخه‌های نقشه‌برداری اضافی این فضاپیما که بر به‌دست‌آوردن داده‌های گرانشی روی سیاره زهره تمرکز داشت، بیست‌وسوم می ۱۹۹۳، بیست‌ونهم آگوست ۱۹۹۴ و ششم اکتبر ۱۹۹ انجام شد و در نهایت ۱۰ ساعت پس از دریافت فرمان فرو رفتن در جو زهره برای جمع‌آوری داده‌های آئرودینامیکی جو آن در اکتبر ۱۹۹۴، پس از گذراندن یکی از موفقیت‌آمیزترین مأموریت‌های اعماق فضایی در جو زهره سوخت.
نظر شما