به گزارش خبرگزاری ایمنا، سرطان‌ها تاکنون افراد بسیاری را سرتاسر جهان درگیر خود کرده، جان بسیاری را نیز گرفته‌اند و حتی نام این بیماری برای افراد، دردناک و وحشت‌آور است. سرطان‌ها از تغییر ژن‌هایی پدید می آیند که عملکرد سلول‌ها به ویژه نحوه رشد و تقسیم آنها را بر عهده دارند، از هر نقطه بدن می‌توانند آغاز شود و گسترش یابند. با وجود سرسخت بودن این بیماری پیشرفت علم، امیدی تازه به بیماران بخشیده و معالجه و درمان این بیماران ارتقای بسیاری یافته است.
بیماری‌های قلبی عروقی و سپس سرطان‌ها جایگاه‌های اول و دوم علل مرگ‌و میر افراد در جهان را به خود اختصاص داده‌اند و باید توجه داشت که آمار ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی و همچنین ابتلاء به سرطان‌ها، در حال افزایش است. سرطان روده بزرگ یکی از شایع‌ترین سرطان‌های جهان محسوب می‌شود و با وجود اینکه در گذشته رنج سنی حدود ۵۰ سال به بالا را درگیر خود می‌کرد، اکنون به رنج‌های سنی پایین‌تر کشیده شده است.
با توجه به مطالعات انجام شده در ۱۰ سال اخیر، افراد دارای سن کمتر از ۵۰ سال بسیاری در کشورهای مختلف از جمله ایران به این سرطان مبتلا شدند. طبق آمارهای اعلام شده در سال ۲۰۲۰، دو میلیون نفر در جهان به سرطان روده مبتلا شدند و بیش از ۹۳۵ هزار نفر بر اثر ابتلاء به بیماری جان باختند، همچنین طبق گزارش‌های نظام ثبت سرطان بر پایه کل جمعیت کشور در سال ۹۶، بیش از ۱۲ هزار نفر در این سال درگیر سرطان روده بزرگ شده‌اند.
طبق اعلام رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت، سرطان‌های سینه، روده بزرگ، معده، پوست و تیروئید از جمله سرطان‌های شایع در کشور محسوب می‌شود و بر اساس اطلاعات منتشر شده در خردادماه ۱۴۰۱، به طور میانگین سالانه ۱۱ هزار مورد سرطان روده بزرگ در کشور شناسایی می‌شود که در استان‌های اصفهان، یزد، سمنان و خراسان رضوی شیوع بالاتری دارد.
با توجه به آمارهای ارائه شده و اطلاعات موجود، بر همگان مشهود است که انجام غربالگری‌های منظم، افزایش آگاهی نسبت به این بیماری، توجه به علائم، تغییر سبک زندگی در راستای پیشگیری از ابتلاء به سرطان روده، خودداری از مصرف الکل، مصرف انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، انجام تمرینات و فعالیت‌های ورزشی و حفظ وزن متعادل باید مورد توجه قرار گیرد. عواملی مانند مصرف زیاد گوشت قرمز، الکل، اسیدهای چرب و چاقی نیز خطر ابتلاء به این سرطان را افزایش می‌دهند.
افسردگی، استرس و اضطراب، انزوا، دوری از اجتماع و ناامیدی، از احساسات نامطلوبی است که یک بیمار درگیر با سرطان آنها را تجربه می‌کند و این در صورتی است که سیستم ایمنی بدن افراد، با شرایط روحی روانی آنها ارتباط مستقیم دارد و از همین رو، امید و نشاط از عوامل کمک‌کننده در درمان افراد مبتلا به بیماری سرطان محسوب می‌شود. بنا بر مقالات علمی، خشم و نگرانی مزمن در بیماران سرطانی موجب تضعیف سیستم بدنی آنها می‌شود و این امر می‌تواند در روند بهبود آنها، مداخله داشته باشد و در آخر باید توجه داشت که ابتلاء به سرطان، پایان زندگی نیست.
سرطان‌های کولورکتال؛ دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان
پوریا عادلی؛ عضو انجمن علمی سرطان آمریکا، عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران و متخصص رادیوانکولوژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: سرطان‌های کولورکتال در جهان دارای چهارمین جایگاه سرطان‌های شایع و دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان هستند، سرطان روده بزرگ، از دو بخش کولون و رکتوم تشکیل شده است و این دو مورد به عنوان سرطان‌های کولورکتال شناخته می‌شوند.
وی با بیان اینکه یکی از عوامل مستعدکننده سرطان‌های کولورکتال ژنتیک محسوب می‌شود، می‌افزاید: افزون بر عامل ژنتیک، عواملی مانند رژیم‌های تغذیه‌ای پرگوشت و کم‌فیبر، استفاده از الکل، داشتن یبوست، ابتلاء به بعضی بیماری‌های التهابی روده و دیابت، وزن بالا، فعالیت پایین و کمبود ویتامین D می‌توانند بر ابتلاء به این سرطان تأثیرگذار باشند.
عضو انجمن علمی سرطان آمریکا با بیان اینکه عامل شناخته‌شده‌ای برای ابتلاء به سرطان روده بزرگ وجود ندارد و موارد بیان شده فاکتورها و ریسک‌فاکتورهای این بیماری محسوب می‌شود، تصریح می‌کند: تا چندی پیش، اعتقاد بر این بود که سرطان روده، سرطانی مربوط به سنین بالا و به طور مشخص بالای ۶۵ سال است، اما در بازه زمانی اخیر شاهد بودیم که سن ابتلاء به این سرطان در جهان رو به کاهش است.
علائم حائز اهمیت سرطان روده بزرگ
وی روند کاهش سن مبتلایان به این سرطان ممکن است منجر به تغییر در راهنمای درمانی افراد بسته به سن آنها شود، ادامه می‌دهد: مرگ‌ومیر ناشی از سرطان روده رو به کاهش است و شاید عمده‌ترین علت آن، استفاده از غربالگری و کولونوسکوپی‌ها و درپی آن تشخیص سرطان در مراحل پایین‌تر و قابل درمان‌تر محسوب شود.
عادلی با اشاره به علائم ابتلاء به سرطان روده بزرگ، می‌گوید: افراد درگیر با این سرطان ممکن است با علائم متفاوتی روبه‌رو شوند که مهم‌ترین آنها شامل وجود خون در مدفوع، کاهش وزن و داشتن یبوست مزمن است. نکته حائز اهمیت تشخیص سرطان روده در مراحل ابتدایی و زمانی است که علائمی از خود بروز نداده است.
وی اضافه می‌کند: به منظور تشخیص سرطان روده بزرگ در مراحل ابتدایی، به تمام افراد دارای بیش از ۴۵ سال سن، انجام کولونوسکوپی و تکرار آن در بازه‌های زمانی ۱۰ سال یک بار، توصیه می‌شود. کولونوسکوپی در کشور ایران نسبت به سایر کشورها بسیار کم هزینه انجام می‌شود و این موضوع می‌تواند نکته‌ای مثبت در جهت استفاده از آن به منظور غربالگری باشد.
درمان سرطان‌های کولون و رکتوم
عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران می‌افزاید: در صورتی که سرطان روده در مراحل اولیه تشخیص داده شود ممکن است پزشک گوارشی که کولونوسکوپی را انجام می‌دهد، موفق به خارج کردن پولیپ با دستگاه کولونوسکوپی از بدن بیمار شود یا در نهایت بیمار را به منظور جراحی ارجاع دهد؛ در واقع با این روند بیمار از دریافت درمان‌های بیشتر مانند شیمی‌درمانی معاف می‌شوند.
وی خاطرنشان می‌کند: درمان سرطان کولون و رکتوم مقداری متفاوت است و اساس درمان سرطان کلون با جراحی آغاز می‌شود. پس از جراحی پزشک متخصص رادیوانکولوژی با توجه به نتیجه حاصل شده از جراحی، می‌تواند چگونگی روند درمان بیمار مبتلا به این سرطان را در نظر بگیرد، اما در سرطان رکتون به طور معمول تصمیم پزشک بر گذراندن چند جلسه شیمی‌درمانی و رادیوتراپی است و پس از آن عمل جراحی انجام و سپس تصمیمی در خصوص ادامه روند شیمی‌درمانی در نظر گرفته می‌شود.
سرطان، دومین عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان است
رضا قدوسی، سرپرست مجموعه مدد ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: سرطان، گروه بزرگی از بیماری‌ها است که می‌تواند در هر عضو یا بافتی از بدن آغاز شود، زمانی که سلول‌های غیرطبیعی به‌طور غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند، از مرزهای معمول خود فراتر می‌روند و به قسمت‌های مجاور بدن حمله می‌کنند و به سایر اندام‌ها گسترش می‌یابند؛ فرآیند دوم متاستاز نامیده می‌شود و عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان است؛ نئوپلاسم و تومور بدخیم نیز دیگر نام‌های رایج سرطان هستند.
وی می‌افزاید: سرطان، دومین عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان است و حدود ۹.۶ میلیون مرگ یا یک مورد از هر شش مرگ را در سال ۲۰۱۸ به خود اختصاص داده است؛ سرطان ریه، پروستات، کولورکتال، معده و کبد شایع‌ترین انواع سرطان در مردان هستند، در حالی که سینه، سرطان کولورکتال، ریه، دهانه رحم و تیروئید شایع‌ترین سرطان‌ها میان زنان است.
سرپرست مجموعه مدد ایران می‌گوید: بار سرطان در سطح جهانی به رشد خود ادامه می‌دهد و فشار فیزیکی، عاطفی و مالی زیادی را بر افراد، خانواده‌ها، جوامع و سیستم‌های بهداشتی وارد می‌کند، بسیاری از سیستم‌های بهداشتی در کشورهای با درآمد کم و متوسط کمترین آمادگی را برای مدیریت این بار دارند و تعداد زیادی از بیماران سرطانی در سطح جهان به تشخیص و درمان با کیفیت به موقع دسترسی ندارند و در کشورهایی که سیستم‌های بهداشتی قوی هستند، نرخ بقای بسیاری از انواع سرطان‌ها به دلیل تشخیص زودهنگام در دسترس، درمان با کیفیت و مراقبت‌های بقا در حال بهبود است.
قدوسی ادامه می‌دهد :۳۰ تا ۵۰ درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان را می‌توان با اصلاح یا اجتناب از عوامل خطر کلیدی و اجرای استراتژی‌های پیشگیری مبتنی بر شواهد موجود، پیشگیری کرد؛ بار سرطان را می‌توان از طریق تشخیص زودهنگام و مدیریت بیماران مبتلا به این بیماری کاهش داد و پیشگیری، مقرون به‌صرفه‌ترین استراتژی بلندمدت را برای کنترل سرطان ارائه می‌دهد.
وی با اشاره به اصلاح و اجتناب از عوامل خطر می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند، اضافه کرد: اجتناب از مصرف تنباکو، حفظ وزن سالم، داشتن رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی میوه و سبزیجات ، همچنین محدود کردن مصرف الکل، واکسینه شدن در برابر هپاتیت B و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از اقداماتی است که باید مد نیز قرار گیرد.
سرپرست مجموعه مدد ایران می‌گوید: کاهش مدت زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان غیرضروری و اجتناب از آلودگی هوای شهری و دود داخل ساختمان ناشی از استفاده خانگی از سوخت جامد، دریافت مراقبت‌های پزشکی منظم و بعضی از عفونت‌های مزمن نیز از عوامل خطر سرطان هستند و احتمال ابتلاء به سرطان از طریق عفونت‌های مزمن در کشورهای با درآمد کم و متوسط بیشتر است.
قدوسی ادامه می‌دهد: سرطان در صورت شناسایی زودهنگام به احتمال زیاد به درمان مؤثر پاسخ می‌دهد و در نتیجه احتمال حیات بیشتر، تجربه عوارض کمتر و درمان کم هزینه‌تر را به همراه دارد؛ دو استراتژی متمایز وجود دارد که تشخیص زودهنگام را ترویج می‌کند، تشخیص زودهنگام موارد سرطانی علامت‌دار را در اولین مرحله ممکن شناسایی می‌کند و دومین مورد هدف غربالگری شناسایی افراد مبتلا به ناهنجاری‌های حاکی از سرطان خاص یا پیش سرطانی است که هیچ علامتی ایجاد نکرده‌اند و آنها را به سرعت برای تشخیص و درمان ارجاع می‌دهد.
پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ
لازم است بدانیم؛ کولورکتل نوعی سرطان است که از روده بزرگ و راست‌روده شروع می‌شود، سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده است که این بیماری رایج‌ترین سرطان و دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در جهان است. تشخیص زودهنگام این نوع سرطان ممکن است نجات‌دهنده زندگی باشد، بنابراین لازم است افراد آگاهی لازم در مورد علائم اولیه آن داشته باشند. وجود خون در مدفوع نشانه اولیه سرطان روده بزرگ است، البته ممکن است لزوماً نشان‌دهنده سرطان نباشد، اما وجود خون در مدفوع طبیعی نیست و باید در اولین زمان بررسی شود. دل‌درد مداوم و طولانی‌مدت، گرفتگی عضلات، نفخ یا هرگونه ناراحتی در ناحیه شکم نگران‌کننده است و می‌تواند نشانه اولیه سرطان روده بزرگ باشد، بنابراین در صورت بروز این علائم به پزشک مراجعه کنید.
اگر به صورت ناگهانی متوجه تغییر وزن بدون تغییرات قابل‌توجهی در رژیم غذایی یا برنامه روزانه شدید، ممکن است نشانه‌ای از سرطان روده بزرگ باشد، زمانی که افراد درگیر بیماری تهدیدکننده زندگی مانند سرطان می‌شوند، بدن تمام تلاش خود را می‌کند تا با آن مبارزه کند، این فرآیند به صورت طبیعی به انرژی شما نیاز دارد که موجب از دست دادن ناگهانی انرژی برای انجام دادن کارهای روزانه و خستگی مزمن می‌شود، این خستگی ممکن است به دلیل خونریزی نیز رخ دهد.
می‌توان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ را کاهش داد. تغییر در رژیم غذایی مانند استفاده از میوه‌ها و سبزی‌ها می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد، همچنین داشتن فعالیت بدنی و خودداری از مصرف دخانیات خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار اجتماعی ایمنا
نظر شما