به گزارش خبرنگار ایمنا، فرش به نقش می‌نشیند، آن هم توسط نقاشی که نگارینه‌هایی به زیبایی گل و بوته‌های طبیعت خلق می‌کند تا زمانی‌که قدم در خانه آرامش بگذاری، به دلت بنشیند و خمودی و خستگی را از روح و جسمت برگیرد.
فرش، نقش زیبایی است و این زیبانگار، طراح فرش است که نقش خاطره بر آن می‌زند و هنرمند قالیباف را با همان نقش و نگارهای زیبا که رج‌به‌رج بالا می‌رود، به وجد می‌آورد. او خالق فرشی است که دستانی خستگی‌ناپذیر خلق کرده و طراحی هنرمند، نقش آن را بر صفحه روزگار حک کرده است.
در رابطه با مشکلات و چالش‌های پیش روی این هنر چندهزار ساله گفت‌وگویی با رسول عباسی، رئیس انجمن طراحان و نقاشان فرش اصفهان انجام داده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
درباره فعالیت‌های انجمن طراحان و نقاشان فرش در اصفهان توضیح دهید
این انجمن ۲۵۰ عضو دارد که ۱۵۰ نفر از اعضای آن دانشجو هستند و در کنار ما فعالیت دارند. درواقع جوانان فعال در کنار پیشکسوتان حضور دارند. از مدت‌ها قبل، رئیس شرکت ملی فرش بنا داشت برای شناسنامه‌دارکردن فرش و به ثبت رساندن نقشه‌های طراحان که اهمیت زیادی دارد، اقدام کند.
امروزه خیلی از اعضا وقتی می‌خواهند طرحی ارائه کنند، به دلیل ترس داشتن از کپی‌برداری و کپی‌کاری، اقدام نمی‌کنند و از این موضوع نگرانی دارند. امروزه این اتفاق با یک دوربین تلفن همراه به راحتی انجام می‌شود و همین مشکل‌ساز شده است، بنابراین باید این نقشه‌ها به ثبت برسد و در اختیار انجمن طراحان باشد. علاوه بر این، ثبت این آثار منبع درآمدی هم برای انجمن‌ها خواهد بود، چراکه انجمن‌های غیردولتی منبع درآمدی ثابت ندارد.
همچنین باید اشاره کرد که بیشترین هزینه را هیئت‌مدیره عهده‌دار شده و بیشتر دانشجویان از نظر وضعیت مالی و اقتصادی در مضیقه هستند. بنابراین در زمان حاضر که دولت توان کمک به این بخش را ندارد، خودمان باید اقدام کنیم که همین موضوع ثبت نقشه‌ها، یک موضوع مهم در این زمینه است.
علت اینکه این کار تا به امروز انجام نشده چیست؟
صحبت‌هایی زیادی شده اما اقدامی نمی‌شود. تهران در یک مرحله این کار را انجام می‌داد و این برای تولیدکنندگان و طراحان بسیار مشکل بود که به تهران مراجعه کنند. جلسه‌ای دیگر برگزار و طی آن مقرر شد که انجمن طراحان و نقاشان در هر استانی این کار را انجام دهند؛ اما با گذشته نزدیک به دو سال از آن نشست، هنوز این کار به صورت کامل انجام نشده است.
هر کاری را باید به دست انجام‌دهنده‌اش بدهند. این کار از دست انجمن‌ها بهتر برمی‌آید، چراکه این افراد خودشان طراح هستند و عمرشان را در این زمینه گذشته‌اند. امروز شنیده می‌شود که قرار است اتاق بازرگانی کار ثبت نقشه‌ها را برعهده بگیرد. بعید می‌دانم این کار نتیجه‌بخش و ایده‌آل باشد؛ اگر می‌خواهیم کار به شکل اساسی انجام شود، باید این کار به انجمن طراحان و نقاشان سپرده شود.
با چه روشی می‌توان فهمید طرحی که یک نفر انجام می‌دهد طرحی نیست که از استاد یا هنرمندی دیگر بوده است؟
اگر ثبت نقشه انجام شود باعث خلاقیت خواهد شد، چراکه هر فردی که ببیند طرحی به ثبت رسیده دیگر کپی‌کاری را دنبال نخواهد کرد. همین باعث می‌شود یک طراح دنبال کارهای کپی نرود و به دنبال نوآوری و خلاقیت باشد.
ثبت اثر باعث می‌شود دیگر هیچ فردی نتواند طرحی را کپی بزند مگر آن فردی که مالک طرح است. ممکن است هنرمندی باشد که طرح و نقشی را از پدربزرگ یا اجدادش به ارث برده باشد، طبیعی است که این فرد می‌تواند طرح را بروز کند. هر زمانی موضوع ثبت اثر را نهایی و عملیاتی کنیم دیر نیست و این کار باید انجام شود.
چند درصد از قالی‌های دست‌باف ایران دچار کپی کاری در طراحی بوده‌اند؟
امکان دارد بگوییم ۲۰ تا ۴۰ درصد اینگونه است. اما در مجموع فردی که طرحی نو دارد باید همیشه دلهره این را داشته باشد که نتواند طرح و اثر خود را در معرض دید عموم قرار دهد.
خیلی از هنرمندان این رشته، زمانی که طرحی نو دارند، حاضر به ارائه آن نیستند؛ گاهی حتی اگر کل طرح را کپی‌برداری نکنند، بخشی از آن را برمی‌دارند و در طرح‌هایشان استفاده می‌کنند.
نکته تأکیدی اینکه اگر همین فردی که اثر دیگری را برمی‌دارد از ثبت اثر مطلع باشد، به خودش اجازه کپی‌کاری نمی‌دهد، همین امر باعث ایجاد خلاقیت در همین فرد خواهد شد؛ ضمن اینکه هنرمند طراح هم به راحتی می‌تواند در بازارهای وطنی و جهانی کارهایش را ارائه کند.
برخی کشورها هستند که از طرح فرش‌های ایرانی کپی‌برداری می‌کنند. با این اقدام آن‌ها می‌توان مقابله یا برخورد کرد؟
چند روز قبل با ابراهیمی در حوزه قضائی نشستی برگزار کردیم. در آن نشست گفته شد که جلساتی با سایر کشورها در این زمینه برگزار شده است. قرار بر این شد که لوگویی برای فرش‌ها طراحی کنیم که به نوعی امضای فرش ایرانی باشد. در همان جلسه هم شناسنامه‌دارکردن فرش ایران مطرح شد.
دولت‌مردان بدانند که زمانی فرش ایران پس از فروش نفت، بالاترین جایگاه را در اقتصاد مملکت داشته است. امروز فرش ایران وارد ترکیه می‌شود و طراحان فرش ایران هم به همین شکل. صنعت فرش ایران در حال افول است؛ در حقیقت زمانی فرش افتخار و نقطه قوت ما بود. امروزه خیلی از مناطق که آب ندارند و درگیر خشکسالی هستند، با همین فرش‌بافی گذران روزگار می‌کنند.
دولت ترکیه سرمایه‌گذاری بالایی در زمینه فرش کرده و بسیاری از نیروهای ایرانی را هم جذب بازار خود کرده است. اگر حمایت کنند چرخه فرش به گردش درمی‌آید و رونق می‌گیرد.
نظر شما