ابوالفضل ظهره‌وند در گفت‌وگو با ایمنا، در خصوص دیپلماسی ایران در برابر طالبان اظهار کرد: موضع رسمی ایران که می‌توان گفت با موضع جهانی همسویی دارد آن است که تشکیل دولت فراگیر شرط به رسمیت شناختن دولت یا حکومتی است که باید در کابل مستقر شود، بنابراین وزیر امور خارجه اظهارات متفاوت و جدیدی اعلام نکرده است.
وی با اشاره به واکنش طالبان به اظهارات وزیر امور خارجه درباره به رسمیت شناخته نشدن طالبان افزود: طالبان باید در یک فرایند مشخص و تعریف شده مأموریت اداره کابل را بر عهده داشته باشد اما تاکنون این کار را انجام نداده که موضوع مهم و قابل ملاحظه‌ای است.
سفیر سابق ایران در افغانستان، سیاست تهران را ادامه مسیر روابط دیپلماسی با طالبان دانست و گفت: کشور ما به همان مسیری که تاکنون در روابط با افغانستان در پیش گرفته بود ادامه می‌دهد زیرا از گذشته در این کشور سفارتخانه داشتیم و روابط دو کشور دارای پیشینه تاریخی است، همچنین مردم افغانستان نیز با محیط بین‌الملل و کشورهای پیرامونی خود روابط تاریخی و فعال داشته‌اند.
وی یکی دیگر از دلایل ادامه روابط دیپلماسی ایران با افغانستان را نیازها، مسائل و مشکلات مردم و مهاجران این کشور دانست و خاطرنشان کرد: حداقل پنج میلیون نفر افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که دارای مسائل متعدد و متنوعی هستند، بنابراین ارتباط با این کشور باید وجود داشته باشد اما در صورتی که بخواهیم فراتر از این حد و در سطح روابط رسمی و دیپلماتیک اقدامی انجام دهیم باید دولت طالبان به رسمیت شناخته شود.
قدرت تک قومی در کشور موزائیک اقوام
ظهره‌وند افغانستان را موزائیکی از اقوام مختلف توصیف کرد و ادامه داد: این کشور نمی‌تواند دولت تک‌قومی و تک‌ساحتی داشته باشد بلکه هر دولتی که تاکنون در این کشور روی کار آمده است وزنی از اقوام را در دولت رعایت می‌کرد، در حالی که دولت کنونی تمام قد یک دولت پشتون آن هم با یک رویکرد مذهبی خاص است.
وی نگاه خاص ایدئولوژیک با قرائت خاص از اسلام همچنین دولت به طور کامل پشتون را دو مؤلفه اصلی طالبان برشمرد و گفت: ایراداتی که به طالبان گرفته می‌شود موضع مردم افغانستان است، بنابراین در صورتی که طالبان قصد داشته باشد با همین ماهیت افغانستان را در کنترل داشته باشد تغییری در سطح روابط دو کشور ایجاد نخواهد شد اما اگر با انجام یک فرایند بین‌المللی در این کشور انتخابات برگزار شود، به‌طور قطع ایران نخستین دولتی خواهد بود که نتیجه را به رسمیت می‌شناسد و از آن حمایت می‌کند.
سفیر سابق ایران در افغانستان خاطرنشان کرد: این تصمیم بر عهده جریان طالبان است که آیا خواستار آن است که در تراز یک دولت شناسایی شود یا خیر، برای تبدیل شدن این جریان به یک دولت لازم است که اقوام در توافق با دیگر جریان‌های سیاسی و نمایندگان در قالب یک لویه جرگه گردهم آیند و دولت و نظام سیاسی را با مشارکت اقوام مختلف تعریف کنند.
جاده دیپلماسی دو طرفه است
وی تشکیل لویی جرگه یا ایجاد صندوق رأی‌گیری با نظارت بین‌المللی را دو راهکار به رسمیت شناخته شدن طالبان دانست و گفت: در این شیوه‌ها اگر مردم به طالبان و شیوه حکمرانی آنها رأی دادند، دولت آنها به رسمیت شناخته می‌شود زیرا ملاک رأی مردم است و یک مؤلفه بسیار کلیدی برای حکومت افغانستان به‌شمار می‌آید.
ظهره‌وند درباره احتمال عملکرد طالبان در خارج از چارچوب پذیرفته شده برای همکاری با ایران ادامه داد: بیش از یک سال از به قدرت رسیدن طالبان و در اختیار گرفتن ارگ جمهوری افغانستان می‌گذرد، ایران نیز در این کشور سفارتخانه دارد و روابط خود را در چارچوب گذشته ادامه داده است.
وی جاده دیپلماسی را دو سویه توصیف کرد و یادآور شد: تاکنون ایران سطحی از روابط را با همسایه شرقی خود حفظ کرده که به نفع مردم، ملاحظات اجتماعی و کمک به کاستن از آلام و فشارهای مردم بوده است؛ این روابط را همچنان در در چارچوب مناسبات کنسولی، کمک‌های بشردوستانه و همکاری‌های تجاری ادامه می‌دهیم اما اگر قرار باشد از این موضوع به عنوان یک اهرم فشار و مؤلفه برای به رسمیت شناخته شدن خود استفاده کنند، به‌طور قطع ایران نیز در این زمینه تجدید نظر خواهد کرد.
سفیر سابق ایران در افغانستان، در خصوص تلاش‌های ایران برای سوق دادن طالبان به سمت تشکیل یک دولت فراگیر افزود: شیوه دیپلماسی که کشور ما در پیش گرفته است، نوعی سوق دادن طالبان به سمت تشکیل دولت فراگیر است وگرنه زمینه افزایش سطح روابط وجود دارد اما طالبان برای ماندن در قدرت و کارآمدی باید به سمت دولت فراگیر برود زیرا اداره کشوری مانند افغانستان به شیوه تک‌ساحتی ممکن نیست.
ریزش ناامنی از سمت مرزهای افغانستان
وی درباره وابستگی امنیت دو کشور یادآور شد: تأمین امنیت ایران وابسته به طالبان نیست و اقدامات لازم در این زمینه را انجام می‌دهیم اما مشکل ریزش ناامنی از سمت مرزهای افغانستان به سمت ما است که بخشی مهمی از آن را ترددهای غیرمجاز در طول ۹۲۰ کیلومتر مرز مشترک ایجاد می‌کند، این مشکل تداوم قاچاق انسان، کالا و مواد مخدر را به همراه دارد به عبارت دیگر همه ناامنی‌ها و مؤلفه‌های بی‌ثبات‌کننده از درون افغانستان به سوی ایران روانه می‌شود.
ظهره‌وند با اشاره به موفق نشدن جریان طالبان تاکنون برای تشکیل دولت و تجربه ناکافی این جریان برای اداره کشور گفت: این جریان در اداره بسیاری از امور از جمله مرز با مشکلاتی روبه‌رو است، به همین دلیل تاکید بر این است که هرچه سریع‌تر طالبان به سمت تشکیل دولت فراگیر برود و از همه ظرفیت ملی برای تولید امنیت استفاده کند.
وی برقراری امنیت در افغانستان را به نفع ایران دانست و ادامه داد: این آمادگی وجود دارد که به دولت کابل برای افزایش کارآمدی خود در تولید امنیت کمک کنیم اما همه این موارد در حد بحث و گفت‌وگو است و اکنون چنین شرایطی وجود ندارد، به همین دلیل حتی آمریکایی‌ها به بهانه نبود دولت، همان مختصر دارایی بلوکه شده افغانستان را پرداخت نمی‌کنند زیرا معتقدند این پول مربوط به دولت گذشته افغانستان است و در اختیار یک جریان سیاسی قرار نمی‌گیرد.
سفیر سابق ایران در افغانستان، با تاکید بر اینکه جریان طالبان حق اعتراض به بلوکه شدن دارایی‌های این کشور را ندارد، اظهار کرد: اگر طالبان دولت فراگیر تشکیل دهد در کنترل مرزها، مقابله با جریانات قاچاق و تولید مواد مخدر عملکرد بهتری خواهد داشت، همه این موارد در کنار هم افزایش امنیت افغانستان و در نتیجه امنیت ایران را به دنبال دارد، بنابراین در موضوع دولت فراگیر در این کشور یک منفعت دو سویه است به این معنا که ثبات، رشد و رونق اقتصادی افغانستان باعث کاهش فشار و هزینه‌های ما خواهد شد.
نظر شما