به گزارش خبرنگار ایمنا، کانکس مدرسه‌ای پیش‌ساخته است که جهت برگزاری کلاس‌های آموزشی و تحصیلی از آن استفاده می‌شود. پیش از این طی دهه ۷۰ به علت جمعیت بالای دانش‌آموزان در مدارس بسیاری از کانکس استفاده می‌شد؛ اتاقک‌هایی سفیدرنگی که بیشتر در گوشه‌ای از حیاط مدرسه دایر و بخشی از دانش‌آموزان در آن یک کلاس را تشکیل می‌دادند که به مدارس خاصی مربوط نبود، زیرا طی سه دهه قبل، آموزش‌وپرورش احداث این کانکس‌ها را تنها راهکار برای افزایش پوشش تحصیلی می‌دانست و با ایجاد آن، موجب شده بود تا محصلان از تحصیل باز نمانند.
رفته‌رفته این کانکس‌ها جایگزین مدارس چادری در مناطق روستایی و عشایری کوچ‌رو شد، به‌طوری‌که دانش‌آموزان این مناطق خود را هم‌ردیف برخورداری از امکانات کودکان مناطق شهری می‌دانستند و آن‌ها نیز در این اتاقک‌ها تحصیل می‌کردند.
در اینجا باید نکته مهمی را یادآور شویم و آن اینکه، اگرچه استفاده از کانکس در ساخت مدرسه و کلاس درس از لحاظ ساخت‌وساز مقرون به صرفه‌تر است و مزایای زیادی برای سازندگان و سرمایه‌گذاران دارد، اما آیا درس خواندن در کانکس برای دانش‌آموزان نیز مزیتی دارد؟
درواقع کلاس‌های درسی کانکسی که هم‌اکنون در بسیاری از روستاها و مناطق محروم استفاده می‌شود، به علت رعایت‌نشدن استاندارهای لازم (مانند نداشتن سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مناسب)، در تابستان بسیار گرم و در زمستان‌ها بسیار سرد است. این نکته وقتی مهم‌تر می‌شود که نبود سیستم گرمایشی لازم در این کلاس‌ها باعث استفاده از بخاری‌های نفتی می‌شود که این موضوع می‌تواند خطرات زیادی را به همراه داشته باشد.
همچنین ابعاد آن‌ها معمولاً استاندارد نیست و با تعداد دانش‌آموزان هم‌خوانی ندارد، اما به هر ترتیب شرایط ضروری و محرومیت برخی مناطق باعث شده است که همین کلاس‌های درس نیز غنیمت شمرده شود و امکان ادامه تحصیل را برای دانش آموزان فراهم سازد.
درواقع بودن این کلاس‌های درس بهتر از نبودن آن است، اما درس خواندن در این کلاس‌ها دشواری‌های بسیاری دارد؛ با این حال تا مهیا شدن شرایط بهتر، استفاده از این کانکس‌های آموزشی، بهترین گزینه موجود است.
هرچند مدارس کانکسی در راستای عدالت آموزشی و بهره‌مندی تمام دانش‌آموزان به صورت مقطعی می‌تواند نیاز وزارت آموزش و پرورش را رفع کند و در مناطق صعب‌العبور، کوچ خانوادهها به شهر و جمعیت کم دانش‌آموزان، تبدیل کانکس به مدرسه، توجیه اقتصادی ندارد، اما در بلندمدت خطرات ناشی از فرسودگی و سستی این بناها را نباید نادیده گرفت.
یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش طی جلسه‌ای، خبر از خداحافظی با این مدارس تا پایان سال داده و گفته است که مدارس کانکسی با توجه به شرایط یک دوره زمانی و با توجه به ضرورت توسعه عدالت آموزشی در مناطق محروم راه‌اندازی شد و اکنون هشت هزار مدرسه کانکسی در کشور وجود دارد که بیشتر در استان‌های غربی و جنوبی مستقر است، برای جمع‌آوری آن‌ها دوهزار میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده است.
بنابراین در راستای تحقق سند تحول و سیاست‌های دولت مردمی مبنی بر رسیدگی به مناطق محروم و با هدف ساماندهی مدارس کانکسی کشور دارای جمعیت بیش از ۱۰ دانش‌آموز، بر بهینه‌سازی و ساماندهی فضاها و زیرساخت‌های کاربردی در مسیر تحقق اهداف نظام تعلیم و تربیت اسلامی با تأکید بر ضابطه‌مند شدن و ایمن‌سازی مدارس، ازجمله سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در راستای ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش، تأکید شده است.
در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش نیز به‌عنوان نقشه راه، بارها به مناسب‌سازی فضای کالبدی مدارس تأکید شده، به‌طوری که ساماندهی فضای کالبدی بر اساس شرایط اقلیمی و بومی برای استفاده بهینه از امکانات و منابع صورت گیرد. تحصیل دانش‌آموزان در مدارس نامناسب و ناایمن کانکسی، دغدغه‌ای برای والدین و مطالبه آحاد جامعه است.
ساماندهی فضاهای ناایمن و نامطلوب آموزشی و رسیدگی به آن‌ها یکی از ارکان مهم سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش است که ساماندهی این نوع مدارس به‌عنوان فضاهای نیازمند توجه ویژه، باید مد نظر برنامه‌ریزان عرصه توسعه فضای آموزشی قرار گیرد. همچنین توسعه عدالت آموزشی به‌ویژه برای دانش‌آموزان مناطق محروم کشور، ایمن‌سازی و فضاهای آموزشی و پیشگیری از بروز حوادث برای دانش‌آموزان و کادر آموزشی، ایجاد سازگاری و انطباق با معماری و فرهنگ و تمدن اسلامی_ایرانی، بهسازی، زیباسازی و مصون‌سازی مدارس کانکسی بر اساس شرایط اقلیمی و بومی است.
بر همین اساس طراحی و احداث فضاهای آموزشی همواره کارایی و عملکرد مطلوب کالبدی به‌عنوان یکی از مشخصه‌های اساسی قلمداد می‌شود، در این زمینه قدمت بنا و ساختمان‌های آموزشی و گاهی اضطرار در ایجاد بعضی فضاها و استفاده از سازه‌های جایگزین از جمله کانکس باعث کاهش کارایی و کیفیت آموزش می‌شود.
البته در بعضی فضاها و شرایط جغرافیایی و در مکان‌هایی که جمعیت دانش‌آموزی کمی وجود دارد، استفاده از کانکس راهکاری به نسبت مناسبی تلقی می‌شود. هر چند مسئولان در سال‌های گذشته همواره بر ساماندهی این مدارس و استانداردسازی فضاهای آموزشی تاکید کرده‌اند، اما هنوز تا حذف کامل مدارس ناایمن راه طولانی در پیش است.
اجرای طرح شهید دانش‌آموز پناهی برای حذف مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر دانش‌آموز
مجید نسیمی، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره تعداد مدارس کانکسی در استان، می‌گوید: درحال‌حاضر ۳۲ کلاس کانکسی در شهرستان‌های بوئین‌میاندشت، فریدن‌شهر، فلاورجان و چادگان دایر است و حدود ۱۰ مدرسه مستقل کانکسی دارای ۱۵ کلاس با حضور دو تا سه و ۱۰ تا ۲۰ دانش‌آموز در شهرستان‌های استان وجود دارد.
وی درباره علل دایر شدن مدارس کانکسی در شهرستان‌های مختلف استان اصفهان، ادامه می‌دهد: بخشی از این مدارس به دلیل شرایط اقلیمی کوهستانی مسیرهای صعب‌العبور و مناطق کویری و بخشی دیگری جمعیت کم دانش‌آموزی است، چراکه ساخت مدرسه برای دو تا سه دانش‌آموز به‌صرفه نیست.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اصفهان با اشاره اینکه حذف مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر دانش‌آموز با عنوان طرح «شهید دانش‌آموز پناهی» در سطح کشور در حال اجرا است، می‌افزاید: در اجرای این طرح چهار مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانش‌آموز در سطح استان شناسایی شده که از این تعداد مقدمات برنامه‌های کاری دو مدرسه با برگزاری مناقصه در حال انجام است.
طرح حذف مدارس کانکسی در مناطق صعب‌العبور اوایل سال آینده اجرایی می‌شود
وی ادامه می‌دهد: دو مدرسه کانکسی دیگر در قالب طرح شهید دانش‌آموز پناهی در مناطق صعب‌العبور و کوهستانی استان استقرار دارند که پس از مخاطرات جوی و آب‌وهوایی طی اوایل سال آینده اقدامات لازم برای حذف آن‌ها اجرایی خواهد شد.
نسیمی می‌گوید: بین ۱۴ تا ۲۰ کلاس درس در سطح استان نیز الحاقی است، یعنی مدرسه با سازه ثابت برای جبران یک کلاس درسی نیاز به کلاس کانکسی داشته یا بعضی از آن‌ها به عنوان فضای اداری تحویل داده شده، اما به دلیل نبود فضاهای کافی درس به کلاس تبدیل شده است.
وی درباره تجهیزات و امکانات مدارس کانکسی، اظهار می‌کند: دیواره‌های این نوع مدارس، سازه‌ای ساندویچی شکل با کف موزائیک است و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی معمولی دارند که در بعضی مناطق با استفاده از گاز یا بخاری برقی محوطه داخلی گرم می‌شود که بعضی از آن‌ها نیازمند بهسازی و نوسازی است.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اصفهان می‌افزاید: هدف ارتقای کیفیت فیزیکی فضای آموزشی برای رسیدن به اهداف اصلی آموزش و پرورش است تا نگرانی بابت فضاهای ناایمن در مدارس سطح کشور وجود نداشته باشد.
جمع‌آوری مدارس کانکسی با طرح "آجر به آجر"
وی با بیان اینکه با طرح "آجربه‌آجر" می‌توان از ظرفیت مردمی و مشارکت خُرد در زمینه ساخت و توسعه فضاهای آموزشی بهرمند شد، تصریح می‌کند: با اجرای طرح تحولی "آجربه‌آجر" هر فردی با هر توان مالی می‌تواند در امر مدرسه‌سازی مشارکت کند و نخستین گام این طرح، جمع‌آوری مدارس کانکسی در سطح استان است.
نسیمی می‌گوید: فعالیت مجمع خیران مدرسه‌ساز استان اصفهان در سطح کشور سرآمد است، به‌طوری‌که طی یک ماه با همکاری و همیاری این مجمع توافق‌نامه احداث ۱۵۰ کلاس درس را در کشور ثبت کردیم که این امر نشان‌دهنده همت والا و نگاه ویژه خیران به مباحث آموزش و پرورش علی‌رغم مشکلات مالی در سطح کلان کشور است.
وی درباره نقش خیران در ساخت و ساز فضاهای آموزشی در استان اصفهان، می‌افزاید: حضور مستمر مجمع خیران در کنار اداره کل نوسازی مدارس اصفهان قابل تقدیر است. یکی از بسته‌های تحولی که در راستای اجرایی شدن زیرنظام تأمین فضا و تجهیزات سند تحول بنیادین توسط وزیر آموزش و پرورش ابلاغ شده، طرح " آجربه‌آجر" است. این بسته درواقع مشارکت‌های مردمی که پیش از این وجود داشته است را بین تمام مردم گسترش می‌دهد تا افراد حتی با کمک در حد هزینه یک آجر نیز در این کار نیک سهیم شوند.
اجرای پروژه‌های محرومیت‌زدایی در قالب تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مناطق محروم
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اصفهان درباره اینکه اجرای پروژه‌های محرومیت‌زدایی در قالب تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مناطق محروم از سایر اقدامات است، ادامه می‌دهد: طی دو سال ورود به پروژه‌های محرومیت‌زدایی، ضروری‌ترین طرح‌ها شناسایی شد و با تأمین اعتبارات لازم این طرح در حال اجرا است. مطابق با مصوبات مجلس، مناطق محروم در سطح کشور شناسایی می‌شود و برای بهبود وضعیت و رفع محرومیت‌زدایی آن‌ها، اعتباراتی در قالب پنج بخش آموزش و پرورش، آب، بهداشت و موارد دیگر تعیین و ابلاغ خواهد شد.
وی با بیان اینکه میزان اعتبارات مصوب برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در مناطق محروم استان اصفهان در سال گذشته بالغ بر ۲۱۲ میلیارد تومان بوده که از این مصوبات حدود ۱۰۶ میلیارد تومان معادل ۵۰ درصد اعتبار سال گذشته برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام تخصیص داده شده است، اظهار می‌کند: نزدیک به ۸۰ درصد هزینه‌ها برای اتمام پروژه‌ها اختصاص داده شد. در بعضی شهرستان‌های محروم مانند اردستان، فریدون‌شهر و زواره براساس اعلام نیاز آموزش و پرورش استان با لحاظ اعتبارات لازم طرح‌هایی تعریف شد.
نظر شما