به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی عبارت است از پخش شدن یا درهم‌آمیختگی مواد خارجی که متعلق به محیط یا شرایط موجود نیست؛ این محیط می‌تواند آب، خاک یا هوا باشد. آلودگی در صورتی رخ می‌دهد که کیفیت محیط از نظر فیزیکی، شیمیایی و زیست‌محیطی تغییر پیدا کند؛ این تغییر معمولاً به انسان، محیط و سایر موجودات زنده ضرر می‌رساند و از این جهت به‌عنوان آلودگی شناخته می‌شود.
یکی از آلودگی‌های مهم و دردسرآفرین، آلودگی نوری است که منجربه ایجاد اختلالاتی در شرایط زندگی موجودات زنده می‌شود؛ همچنین یکی از معضلات زیست‌محیطی است که به روشن شدن بیش از حد یک محیط بر اثر نورهای مصنوعی گفته می‌شود.
آلودگی نوری باعث کم‌فروغ شدن ستارگان و اجرام آسمانی می‌شود و مانند تمام انواع دیگر آلودگی‌ها آسیب‌رسان است. عوامل متعددی در گسترش آلودگی نوری تأثیرگذار است که ازجمله آن‌ها می‌توان به توسعه شهرنشینی و پیشرفت تکنولوژی بشر اشاره کرد. آلودگی نوری یکی از معضلات زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود که مانند سایر اشکال آلودگی خیلی مورد توجه قرار نگرفته و همین مسئله باعث رخ‌دادن مشکلات بسیاری شده است.
برای بررسی بیشتر اهمیت آلودگی نوری و تأثیرات آن بر محیط‌زیست و شناخت عوامل مؤثر در گسترش این نوع از آلودگی با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آلودگی نوری چیست؟
معضل آلودگی نوری ممکن است مانند معضلات زیست‌محیطی دیگر که در حوزه آب، خاک و هوا مشاهده می‌شود، خیلی قابل لمس نباشد و کمی این مشکل برای جامعه نامشخص است. در معضلات زیست‌محیطی آلودگی صوتی مورد توجه قرار می‌گیرد، اما آلودگی نوری عملاً یک مبحث کیفی محسوب می‌شود.
به‌طورکلی زمانی که پیرامون آلودگی صحبت می‌کنیم، درواقع به تغییرات یا افزایش ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی یا حالت طبیعی اشاره کرده‌ایم که از حد استاندارد بیشتر است؛ این حد یا دامنه استاندارد، محدوده و منطقه ایمنی محسوب می‌شود که انسان‌ها و سایر موجودات زنده در آن شرایط احساس آرامش و ایمنی داشته‌باشند و عملاً تحت تأثیر عوامل منفی قرار نگیرند.
شرایط ایجاد آلودگی نوری با سایر اشکال آلودگی تفاوت‌هایی دارد؛ درواقع آلودگی نوری یکی از تبعات و آثار پیشرفت تکنولوژی و تا حدودی گسترش شهرنشینی محسوب می‌شود و به افزایش غیراستاندارد نور و میزان روشنایی در هنگام شب اشاره می‌کند. به بیان دیگر زمانی که میزان نور شب نسبت به وضعیت طبیعی آن افزایش می‌یابد آلودگی نوری ایجاد شده و مشکلات بسیاری به موجب آن رخ می‌دهد.
آلودگی نوری چه تأثیراتی بر موجودات زنده دارد؟
زمانی که روشنایی شب بیش از حالت طبیعی افزایش پیدا کند به موجب آن رصد آسمان دیگر امکان پذیر نیست و دید انسان نیز با اختلال مواجه می‌شود، زیرا چشم انسان تنها در حد مشخصی می‌تواند عمل تفکیک نور را انجام دهد و با افزایش نور شب آسیب‌های بسیاری به چشم انسان و سایر موجودات زنده وارد می‌شود.
دیگر انسان‌ها و موجودات زنده براساس چهارچوبی ۲۴ ساعته به زندگی خود ادامه می‌دهند و نیاز دارند که در یک بازه زمانی مشخصی استراحت کافی داشته‌باشند؛ بنابراین زمانی که این چهارچوب دچار اختلال شود اعصاب، روان و ویژگی‌های فیزیکی موجودات زنده نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
آلودگی نوری چطور می‌تواند بر سبک زندگی انسان‌ها تأثیر داشته باشد؟
زمانی که به رشد شهرنشینی و افزایش آلودگی نوری در محیط‌های شهری نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که در ساعاتی که انسان‌ها و موجودات زنده نیازمند استراحت هستند، به‌دلیل وجود نور بیدار بوده و در زمانی که باید به انجام فعالیت‌های خود بپردازند، استراحت می‌کنند.
قطعاً این اختلال در شرایط زندگی موجودات زنده، موجب مشکلات بسیاری در زندگی و حیات انسان‌ها می‌شود؛ درواقع تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال در میزان استراحت می‌تواند علاوه بر تأثیرات روانی، ایجاد افسردگی و خستگی باعث بروز برخی از بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج شود.
آلودگی نوری چه تأثیری بر حیات موجودات زنده دارد؟
مشکلاتی که آلودگی نوری برای انسان‌ها ایجاد می‌کند در رابطه با سایر موجودات زنده نیز مشاهده می‌شود. زمانی که میزان روشنایی شب بیش از حد نرمال باشد، سبک زندگی موجودات زنده نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد، زیرا زندگی بسیاری از موجودات، پرندگان به‌ویژه حیوانات مهاجر براساس نور تنظیم می‌شود و این اختلال در میزان روشنایی باعث بروز مشکلات بسیاری در حیات موجودات خواهد شد و حتی در شرایط منجر به مرگ می‌شود.
ارتباط آلودگی نوری با مشکلات زیست‌محیطی چیست؟
نورپردازی نامناسب و یا افزایش غیرمجاز میزان روشنایی باعث می‌شود که محیط‌زیست از نظر طبیعت زندگی موجودات زنده با اختلال مواجه می‌شود و این مسئله بر رشد گیاهان نیز تأثیرگذار است.
آیا آلودگی نوری در اتلاف انرژی نقش دارد؟
بله؛ یکی از تأثیراتی که آلودگی نوری به همراه دارد، اتلاف غیر مستقیم انرژی است. به طور کلی افزایش غیر مجاز نور با هدف جلب توجه می‌تواند منجر به هدر رفتن بخش بسیاری از منابع انرژی شود. آلودگی نوری مشکلات بسیاری به همراه دارد و این مسئله نشان می‌دهد که باید این معضل زیست‌محیطی نیز مانند سایر انواع آلودگی‌ها که در محیط‌های شهری و صنعتی مشاهده می‌شود، مورد توجه قرار بگیرد.
نظر شما