به گزارش خبرنگار ایمنا، فرهنگسرای رسانه در سومین نشست با اکران مستند «شهرنو» با محوریت «زنانگی فراموش‌شده» با حضور محمدحسین بادامچی، دکترای جامعه‌شناسی و پژوهشگر فرهنگ و اندیشه و فاطمه دلاوری، دکترای فلسفه و پژوهشگر زیبایی‌شناسی به بررسی موضوع حجاب پرداختند.
اساس مستند «شهرنو» بر یک پارادوکس بنا شده است
بادامچی با بیان اینکه این مستند ورود خوبی به مسائل اخیر جامعه و موضوع زنان دارد، اظهار کرد: نام مستند و نوع صورت‌بندی آن این‌گونه است که اصرار بر استمرار حجاب و تأکید بر آن دارد و چشم‌چرانی را رد می‌کند اما در عمل گویی خود دوربین چشم‌چرانی می‌کند و تمام تصاویر گویای تکه‌تکه شدن زنان جامعه و جنسی کردن روابط است، بنابراین اساس آن بر یک پارادوکس بنا شده است.
وی با اشاره به شطرنجی کردن لباس زنان در این مستند افزود: شطرنجی کردن یعنی اینکه این فرد مجرم و متهم است، در واقع این کار برای سانسور کردن به کار می‌رود و دینامیکی که در فیلم بیان می‌شود در بطن خود خلاف آن را نشان می‌دهد، به‌طور مثال در بخش پایانی مستند زنی که در شهری مذهبی زندگی می‌کند از حجاب و اینکه مسئله پوشش مطرح نیست بلکه مسئله سانسور کردن زن است، صحبت می‌کند اما خود فیلم‌ساز و مستندساز می‌گوید "اگر حجاب نداشته باشید من سانسور می‌کنم."
مستند شهرنو بر اساس دیدگاه کاملاً مردانه ساخته شده است
این دکترای جامعه‌شناسی با بیان اینکه مستند "شهرنو" بر اساس دیدگاه کاملاً مردانه ساخته شده است، تصریح کرد: این مستند بازنمایی از کل گفتمان قالب در جامعه است و آنچه فیلم مطرح می‌کند، مسئله پورنوگرافی یا همان زیاده‌خواهی و تجاوزطلبی به‌عنوان الگویی جنسی است، در واقع چیزی است که مردان بر آن مسلط هستند.
وی با اشاره به اینکه تعادل روابط بین دو جنس در ایران به‌هم‌خورده است، خاطرنشان کرد: مخاطب این مستند مردان هستند نه زنان، علاوه بر آن بی‌بندوباری مسئله‌ای زنان نیست بلکه یک مسئله مردان است و با وجود به هم خوردن این تعادل زنان به‌جای مردان متهم قرار می‌گیرند.
بادامچی ادامه داد: درواقع در رابطه زن و مرد رابطه مهاجم و طعمه یا گرگ‌ومیش به‌عنوان مسئله اصلی و طبیعی‌انگاری اجتماعی مطرح است که در آن مرد به‌عنوان گرگ و زن به عنوان میش تلقی و به نحوی مرد مسلط بر زن شده است.
وی با بیان اینکه ما دچار وضعیت عجیبی در موضوع حجاب هستیم، اظهار کرد: در مبحث حجاب صحبتی از شکوفایی، عدالت و آزادی زن نداریم و این ناکارآمدی‌ها در حوزه‌های مختلف سیاسی و حتی فرهنگی روی زن آوار می‌شود.
این دکترای جامعه‌شناسی با اشاره به نگرش پدرسالارانه در مبحث زن و حجاب گفت: این نگرش موجب می‌شود که نتوان بحثی آزاد در رابطه با حجاب انجام داد و کوچک‌ترین تحقیقی در این زمینه مسئله بزرگی شمرده می‌شود، درحالی‌که در مسئله ربا به‌راحتی تحقیق شده است و حتی با آن کنار آمده‌ایم.
بادامچی با اشاره به بخشی از مستند که در رابطه با آرایش کردن زنان صحبت می‌شود، گفت: حتی در این بخش تلاش شده تا بحث آرایش کردن زنان هم‌جنسی شود و آن را در چهارچوب خانه مجاز دانسته است، چراکه زن را تنها برای مرد می‌خواهد، کتب فقه وظیفه زن را تمکین عنوان کرده است، بنابراین سرکوب هنر و زیبایی زنان با مسائل جنسی نادرست است.
بادامچی یکی از محورهای زن‌ستیزی را ناامن کردن عرصه عمومی برای زنان دانست و اظهار کرد: این دیدگاه همان نگاه گرگ‌ومیش است که زنان را طعمه فرض می‌کند که بروز هر نوع زنانگی موجب ناامنی او در جامعه خواهد شد، بنابراین اگر در پوشش و آرایش خود تغییری دهد آرامش او نیز از بین می‌رود.
ویژگی مستند شهر نو
فاطمه دلاوری با اشاره به مستند "شهر نو" گفت: بهترین ویژگی این مستند این است که کارگردان به‌سرعت وارد مسئله‌ای می‌شود که ما آن را حس نمی‌کنیم و نمی‌بینیم، مسئله دیگر فردی که دنبال سوژه بود موضع او کاملاً مشخص است اما درعین‌حال سعی کرده بود دیگری را محترم بشمارد و به نظر دیگران احترام بگذارد.
وی با اشاره به جنبش سراسری با نام «من هم» در کشوهای غربی افزود: در این جنبش تلاش شد تا رسوایی‌های اخلاقی در محیط کار، دانشگاه و محیط‌های اجتماعی از سوی بسیاری از زنان و افراد آسیب‌دیده مطرح شود، این مسئله برای ما ایرانیان روایت‌های تلخ و دردناکی بود.
این دکترای فلسفه و پژوهشگر زیبایی‌شناسی در واکنش به صحبت بادامچی، گفت: اینکه گفته می‌شود گفتمان حجاب اساساً جامعه را جنسی می‌کند برای من خیلی عجیب است، اگر این‌گونه است چرا در صنعت‌های مختلف هالیوود و غرب که مسئله حجاب نبوده است فضا جنسی شده است، بنابراین برای طرح این مسئله نیاز به بررسی بیشتر است.
وی با اشاره به تعاونی‌های زنانه در تاریخ ایران از آنان صحبت به میان آمده است، گفت: این تعاونی‌ها به تولیدات زنان و محصولات مختلف بافندگی، قالی‌بافی و مهارت مختلف اختصاص داشت و زنان عامل اصلی توسعه آن بودند، درحالی‌که اگر گفتمان مردسالار بر آنان مسلط بود این فضا به‌هیچ عنوان شکل نمی‌گرفت.
دلاوری با اشاره به نگاه تعاون محوری، تعامل و ملایمت با دیگری را از خصلت‌های زنانه دانست و اظهار کرد: برای نخستین بارزنان از گفت‌وگوهای اجتماعی وارد حوزه فلسفه شده‌اند، بنابراین طرح پیشرفت جامعه با زوجیت و ملایمت بوده است که این دیدگاه در مقابل دیدگاه گرگ‌ومیش قرار می‌گیرد.
پیچیدگی مسئله حجاب
وی ادامه داد: مسئله حجاب بسیار پیچیده است، عده‌ای هستند که در مسئله حجاب کوتاه نمی‌آیند و از طرفی افرادی که می‌خواهند راحت باشند، معتقدند با گشت ارشاد کرامت انسانی زن زیر سوال می‌رود. ما عبارت امربه‌معروف داریم حجاب در جامعه ما معروف است در عرف حجاب مسئله ارزش بوده و نکو دانسته شده است، بنابراین شایسته است تا حجاب به‌درستی تدوین و تبدیل به ارزش شود.
این دکترای فلسفه و پژوهشگر زیبایی‌شناسی گفتمان حجاب را عامل تأثیرگذار در ورود زنان به جامعه دانست و افزود: نسل جدید تجربه بهتری دارد و خیلی زودتر به این نتیجه رسیدن که با اعمال قانون نتیجه برعکس خواهد داشت و ارزش‌سازی کمرنگ می‌شود.
وی ادامه داد: نگاه نادرست مردان موجب شده است تا روابط بین زن و مرد به‌عنوان رابطه جنسی بیان شود، در این مستند نیز علاوه بر اینکه این دیدگاه رد نشده، آن را طبیعی نشان داده است و گفته می‌شود مرد متجاوز است زن باید کنار برود و از تیررس مرد خارج شود، در مستند بارها این نگرش را مسئله زن بیان می‌کند و گفته می‌شود که مرد را آزاد بگذاریم و زنان را به حوزه خصوصی ببریم و این گفت‌وگوها به سمت محو شدن زن و نادیده گرفتن او در جامعه است.
دلاوری با اشاره به اصول اسلامی و قرآنی که به برابری زن و مرد تأکید شده است، گفت: بنابراین نگاه پدرسالارانه حاکم در جامعه ما ناشی از روش‌هایی است که قبل از اسلام رواج داشته است، بنابراین با مطرح کردن برابری زن و مرد می‌توان ضمن صیانت از حقوق زنان، کرامت انسانی آن‌ها را نیز حفظ کرد.
وی در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه درگذشته جوامع زن‌سالاری نیز وجود داشته است، خاطرنشان کرد: اوج جوامع مردسالاری در زمان فیلسوفان مدرن رواج یافت جایی که مرد سفید اروپایی مرکز عالم می‌شود و هر گروهی که در این گروه نمی‌گنجد مرد نیست، حتی هگل معتقد است اگر انسان‌هایی که در مناطق حاشیه‌ای زندگی می‌کنند، نمی‌دانند چگونه زندگی کنند ما به آن‌ها آموزش می‌دهیم این نگاه نوعی استثمار کردن جوامع و اجبار در مدرن کردن زنان است.
قدرتمند شدن مردسالاری در گفتمان مدرنیته
این دکترای فلسفه و پژوهشگر زیبایی‌شناسی بابیان اینکه مردسالاری در گفتمان مدرنیته و سیستم سرمایه‌داری قدرتمند شده است، افزود: سیستم سرمایه‌داری علیه زنان است. زمانی زنان دور آتش می‌نشستند و در رابطه با تجربه‌های مختلف زندگی با یکدیگر تبادل اطلاعات می‌کردند، درحالی‌که با ورود زنان به محیط مردانه آن‌ها را از زنانگی خود دور کرد و به عبارتی نسخه دوم مردانه‌ای از زنان تولید شد.
وی با بیان اینکه بحث حجاب تکلیف زن نیست بلکه حق زن است، ادامه داد: وقتی من با بدنم توجه را جلب می‌کنم، نیازی به رد دیگری ندارم، آرایش و زیبایی علاوه بر اینکه موجب شادابی زن نمی‌شود بلکه آمار بیان می‌کند افرادی که در اوج زیبایی هستند درگیر افسردگی و اضطراب هستند، حتی در زنان اروپایی که در منتهی‌الیه رسیدن به آزادی هستند، بازهم این آرامش دیده نمی‌شود که عامل مؤثری در افزایش سن ازدواج در کشورهای غربی شده است.
دلاوری یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی را پیشگام شمردن زنان دانست و افزود: زنان علاوه بر اینکه می‌توانند در بسیاری از مسائل پیشگام باشند، می‌توانند در کنار آن به نقش مادری و زنانگی خود بپردازند که این مسئله بهترین گفتمان برای زنان است.
نظر شما