به گزارش خبرنگار ایمنا، نگاه مکتبی به اندیشه‌ها و خصوصیات شهید سلیمانی موجب نگاه جامع به شخصیت نظری و عملی ایشان می‌شود و علاوه بر آن ارزش واقعی بینش و منش ایشان را نشان دهد. رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظلّه العالی) در خطبه‌های نماز جمعه تهران پس از شهادت سردار سلیمانی و همراهانش در لزوم نگاه مکتبی به سیره نظری و عملی شهید سلیمانی فرمودند: «اینکه ما بیاییم این حوادث را تقویم کنیم، قیمت گذاری کنیم، قدر آنها را بدانیم و ببینیم که اندازه و قیمت این حوادث چقدر است؛ در صورتی تحقق پیدا می‌کند که ما به حاج قاسم سلیمانی و به ابومهدی به چشم یک فرد نگاه نکنیم؛ به آنها به چشم یک مکتب نگاه کنیم. سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه درس‌آموز، با این چشم نگاه کنیم آن‌وقت اهمیت این قضیه روشن خواهد شد.» (بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران ۲۸/۱۰/۱۳۹۸)
از منظر شهید مطهری «مکتب یک تئوری کلی، یک طرح جامع و هماهنگ و منسجم که هدف اصلی، کمال انسان و تأمین سعادت همگانی است و در آن خطوط اصلی و روش‌ها، بایدها و نبایدها، خوب‌ها و بدها، هدف‌ها و وسیله‌ها، نیازها و دردها و درمان‌ها، مسئولیت‌ها و تکلیف‌ها مشخص شده باشد. و منبع الهام تکلیف‌ها و مسئولیت‌ها برای همه افراد بوده باشد لذا داشتن رویکرد مکتبی علاوه بر نشان دادن ابعاد عملی، می‌تواند ابعاد نظری و تئوریک اندیشه و عمل را نیز برای رهروان راه این شهید بزرگوار روشن کند.
شهید سلیمانی پرورش یافته مکتب امام خمینی (ره) بوده و مؤلفه‌ها و اصول مکتبی که برای ایشان بررسی خواهد شد، درواقع چیزی جز مؤلفه‌های مکتب امام خمینی (ره) نخواهد بود. تنها تفاوت در این است که امام خمینی (ره) بنیانگذار این مکتب بوده‌اند و شهید سلیمانی مؤمن و مروج این مکتب. امام خامنه‌ای در این خصوص می‌فرمایند «نمونه برجسته ای از تربیت شدگان اسلام و مکتب امام خمینی بود، او همه عمر خود را به جهاد در راه خدا گذرانید. شهادت پاداش تلاش بی‌وقفه او در همه این سالیان بود، با رفتن او به حول و قوه الهی کار او و راه او متوقف و بسته نخواهد شد.» (پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی شهادت سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی ۱۳/۱۰/۱۳۹۸)
در این گزارش حاضر قصد داریم تا مؤلفه‌های سیاسی مکتب شهید سلیمانی را به صورت مختصر بررسی و شرح دهیم. برای این منظور ابتدا بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد ویژگی‌های شهید سلیمانی و سپس وصیت نامه ایشان با روش تحلیل مضمون بررسی خواهد شد و سپس اصول مورد توجه ایشان در خصوص مسائل سیاسی و اجتماعی در حوزه داخلی و خارجی استخراج خواهد گردید. در ادامه مؤلفه‌ها و اصول احصا شده با سخنرانی‌های شهید سلیمانی تنقیح و تکمیل می‌شود.
شهید سلیمانی در نگاه مقام معظم رهبری
به دلیل نگاه ویژه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به شهید سلیمانی و تأکید ایشان بر نگاه مکتبی به اندیشه و عمل این شهید بزرگوار، نکات ایشان در دیدارهای گوناگون در خصوص شهید سلیمانی گردآوری و در این بخش ارائه می‌شود. توجه ویژه رهبری بر درایت و کارآمدی، فعال و با نشاط بودن همراه با اخلاص شهید سلیمانی می‌تواند بنیان خوبی برای الگوگیری و الگوسازی از شخصیت شهید سلیمانی برای عموم مردم و سیاسیون باشد.
گزاره‌های راهبردی ویژگی‌های شهید سلیمانی از نگاه رهبری
مؤلفه‌های سیاسی مکتب شهید سلیمانی
با تحلیل مضمون وصیت نامه و سخنرانی‌های شهید سلیمانی، اصول و مؤلفه‌های سیاسی زیر استخراج شد:
۱. ولایتمداری
۲. اعتقاد به مرکزیت و محوریت جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام
۳. خصوصیات اساسی برای مسئولان در جمهوری اسلامی ایران
۴. جایگاه نیروهای مسلح (حق نیروهای مسلح بر مردم و حق مردم بر نیروهای مسلح)
در نظر شهید سلیمانی ولایت فقیه یک اصل اساسی در نظام جمهوری اسلامی است که به هدایت و ارشاد امام خمینی (ره) به ثمر نشسته است و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ادامه دهنده و استمراربخش این راه است. تشکیل جمهوری اسلامی فعلی با مختصات کنونی مدیون اندیشه‌های امام خمینی (ره) است که توانست با عملیاتی کردن تلفیق مذهب و اداره مملکت و نیز قراردادن دستگاه ولایت فقیه در رأس هرم جمهوری اسلامی، جامعه‌ای اسلامی با پشتیبانی اسلام و نیز مجری احکام اسلام ایجاد کند.
در نگاه ایشان ولایت فقیه همان ادامه راه پیامبر (ص) و نیز ائمه معصومین (ع) است که باید به مثابه یک امر مقدس با آن رفتار کرد و آن را یک خط قرمز در همه تعاملات سیاسی اجتماعی دانست. یعنی محور تمام مباحثات و مناظرات سیاسی باید اتفاق بر محور ولایت باشد و اتفاق و وحدت فقط در صورتی قابل قبول خواهد بود که حول محور ولایت تحقق یابد.
هر موفقیتی که در کل جهان اتفاق می‌افتد با وجود یک رهبر می‌تواند میسر شود. سردار سلیمانی با اشاره به جنبش‌های بیداری اسلامی، علت به نتیجه نرسیدن آنها را نداشتن رهبری عنوان کرده است. از نظر سردار سلیمانی وجود رهبری یک عامل مهم و اساسی برای موفقیت هر جنبش و حتی هر حکومتی است.
از سویی دیگر ایشان به ضرورت حمایت همگانی از ولی فقیه اشاره می‌کنند و از مردم ایران و مسلمانان جهان می‌خواهند تا از ولی فقیه حمایت کرده و دستورات او را اجرایی کنند. ایشان علت دشمنی جهانی استکبار با جمهوری اسلامی را نیز وجود ولایت فقیه و ماهیت ضداستکباری ولی فقیه می‌داند.
همچنین به تلاش‌های دشمنان برای ضربه زدن به نهاد ولی فقیه و شخص ولی فقیه اشاره کرده و از مراجع تقلید می‌خواهند تا همواره پشتیبان ولی فقیه باشند و به حرکات دشمنان در فاصله انداختن میان مراجع و ولی فقیه دقت داشته باشند.
اعتقاد به مرکزیت و محوریت جمهوری اسلامی در جهان اسلام
سردار سلیمانی بارها اعلام کرده و در عمل نیز این نکته را به نیروهای داخلی و خارجی گوشزد کرده بودند که جمهوری اسلامی خیمه اصلی جهان اسلام است و علت دشمنی‌ها با جمهوری اسلامی به دلیل همین مرکزیت و اهمیت آن برای اسلام و جهان اسلام است. از منظر ایشان برای حفظ و تقویت اسلام و امت اسلامی باید با مرکزیت جمهوری اسلامی و ولی فقیه عمل کرد.
حاج قاسم به عنوان یک رزمنده اسلامی در میان امت اسلامی شناخته شده‌اند، ایشان سال‌ها مسئولیت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشته‌اند و در میان نیروهای رزمنده جهان اسلام زندگی کرده و رهبری آنها و همکاری با آنها را برعهده داشته‌اند. ایشان با توجه به این تجربه عظیم خود در میان امت اسلامی و با شناخت وسیع خود از مسائل اساسی جهان اسلام، به تمامی مبارزان در جبهه اسلامی توصیه می‌کنند که جمهوری اسلامی را به عنوان یک مرکز و محور در جهان اسلام به رسمیت شناخته و آن را حمایت کنند. زیرا در نگاه ایشان اسلام در نظام جمهوری اسلامی تداعی کرده است. اسلام اصلی ترین پشتوانه تشکیل جمهوری اسلامی است و از سویی دیگر جمهوری اسلامی ایران در خدمت اسلام است.
سردار سلیمانی همواره بر این امر معتقد بودند که جمهوری اسلامی دژ مستحکم امت اسلامی است و اگر آسیبی به این دژ وارد شود، قطعاً موجب خسارت به اسلام و امت اسلامی خواهد شد. ایشان این هشدار را بارها به امت اسلامی، مراجع و مردم گوشزد کردند. ایشان جمهوری اسلامی را مظهر همه قدرت اسلام می‌دانند که خدشه وارد شدن بر آن را مساوی با سیلی خوردن همه عالم اسلامی است.
با این مقدمه ایشان دفاع از جمهوری اسلامی ایران را دفاع از اسلام دانسته و آن را تفسیر بیان حضرت امام از «اوجب واجبات خواندن حفظ نظام» دانسته‌اند، زیرا با آسیب دیدن ایران، اسلام و مؤلفه‌های اسلامی آسیب می بیند.
خصوصیات اساسی برای مسئولان در جمهوری اسلامی ایران
سردار سلیمانی جبهه بندی‌های سیاسی مرسوم در شرایط فعلی کشور را قبول نداشتند و در تقسیم بندی‌های جناحی به دنبال پیگیری اصول اساسی بودند که فارغ از هر گرایشی باید یک مسئول در جمهوری اسلامی دارای آن ویژگی‌ها باشد. ایشان اصول کلیای را بیان می‌کنند که گروه‌های سیاسی باید در آنها اشتراک داشته باشند و این شروط اساسی برای مسئولیت گرفتن در جمهوری اسلامی است.
سردار سلیمانی اصولی را به عنوان اصول اساسی و خصوصیات اساسی برای مسئولان در جمهوری اسلامی معرفی می‌کنند. ایشان با دعوت از گروه‌های سیاسی مختلف برای اصلی و فرعی کردن مسائل به این نکته اشاره می‌کنند که ولایت فقیه و جمهوری اسلامی با مبانی اش باید به عنوان خطوط اصلی و مقدس شمرده شده و مسائل جناحی که اموری فرعی است نباید در کنار و جایگزین اصول مطرح شود.
شهید سلیمانی اعتقاد به جمهوری اسلامی و مبانی آن، به کار گیری افراد پاکدست و معتقد و خدمتگزار به مردم، توسعه گری ارزش‌ها، عبادت دانستن خدمت به مردم، اعتقاد عملی به ولایت فقیه، مسئولیت پذیر بودن در قبال مردم، خود را فدایی مردم دانستن، مقابله با فساد و دوری از تجملات و توجه به لیاقت و شایستگی‌ها در گزینش را خصوصیات اساسی مسئولیت در جمهوری اسلامی برمی شمرند و اعتقاد به این موارد را نقطه شروع اتحاد و وحدت می‌دانند.
از نظر ایشان این اصول باید به صورت صریح توسط سیاسیون مطرح و اجرایی شود. از نگاه ایشان اعتقاد عملی به ولایت فقیه یعنی نصیحت ولی فقیه را با گوش و جان شنیدن و عمل کردن با جان و دل به توصیه‌ها و تذکرات ولی فقیه به عنوان طبیب حقیقی شرعی و علمی. در نگاه ایشان خط امامی بودن یعنی خود آبروی خود را در دست گرفتن و به خدمت رهبری رفتن، یعنی هزینه کردن برای ولی فقیه و نه پُز اپوزیسیون دادن.
از نظر ایشان مسئولان در جمهوری اسلامی باید به مثابه یک پدر و مادر در جامعه عمل کنند و خود را نسبت به مردم و سرنوشت آنان مسئول بدانند. نباید به خاطر منافع شخص و جناحی و رأی آوری نکاتی غیر صحیح را مطرح کنند که باعث از هم پاشیدگی نهاد خانواده شود.
از دیگر ویژگی‌های اساسی مسئولان در جمهوری اسلامی عبادت دانستن خدمت به مردم است. مسئولان باید خود را فدایی مردم بدانند و از عمق جان به مردم محبت داشته باشند. ایشان بارها و بارها خود را فدایی مردم ایران معرفی کرده‌اند و در قبال عملکرد خود نیز مردم را محق مطالبه گری و خود را پاسخگو و مسئول دانسته‌اند. در نگاه ایشان مقابله با فساد و دوری از تجملات و نیز توجه به لیاقت و شایستگی در گزینش‌ها امری اساسی است. ایشان مدیر را دارای یک اثر جمعی می‌دانند و جناح سیاسی را در انتخاب مسئولان مهم نمی‌دانند چون نگاه جناحی و حزبی به جای نگاه شایسته سالارانه را فسادآور می‌بینند.
جایگاه نیروهای مسلح
جایگاه نیروهای مسلح در تفکرات سردار سلیمانی، جایگاهی رفیع برای حفظ اسلام، ولایت فقیه و مردم است. نیروهای مسلح در قبال هر سه موظف هستند و از سویی حقوقی نیز بر مردم دارند که مورد محبت
و حمایت مردم باشند. ویژگی اساسی نیروهای مسلح ولایت محوری آنها، محبت به مردم و شناخت به موقع دشمن و اهداف دشمن و اقدام به موقع نسبت به دشمن است.
جمع بندی
از منظر نگرش رهبر معظم انقلاب اسلامی، گفتار و رفتار شهید سردار قاسم سلیمانی دارای بنیان‌های مکتبی است؛ به همین منظور دلالت‌های سیاسی مکتب شهید سلیمانی با روش تحلیل مضمون مبتنی بر بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی و گفتارهای راهبردی شهید سلیمانی مورد بررسی قرار گرفت. بر آیند این واکاوی حاکی از آن است که مؤلفه‌های سیاسی این مکتب شامل چهار اصل ولایتمداری، اعتقاد به مرکزیت و محوریت جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام، خصوصیات اساسی برای مسئولان در جمهوری اسلامی ایران و جایگاه نیروهای مسلح (حق نیروهای مسلح بر مردم و حق مردم بر نیروهای مسلح) است.
نظر شما