به گزارش خبرنگار ایمنا، خبری از هیاهو و تبلیغات نیست، در سکوت خبری فقط آمدند بخشی از ارادت خودشان را در قالب هنر به بهترین شکل ممکن ارائه دهند، فضا و معماری خاص «توحید خانه عباسی» محل دانشگاه هنر فعلی به معنویت فضا افزوده است.
در هر کدام از اتاق‌های این مکان در سکوت و آرامش کامل، غوغایی برپاست، دانشجویی قبل از شروع کار وضو می‌گیرد، دیگری در حین کار اشک امانش نمی‌دهد هر آنچه می‌بینی از جنس ارادت خالص است و قبل از آمدن به این مکان و شروع کار ریا، منیت و خودنمایی قربانی شده است و گویی تنها مجوز ورود و فعالیت در این کارگاه ارادت به حضرت زهرا (س) با تمام وجود است.
پیشکش کوچک به ساحت مقدس حضرت زهرا (س)
از یکی از دانشجویان که در این کارگاه شرکت کرده، می‌پرسم چه شد که تصمیم گرفتی در این کارگاه شرکت کنی و اثر هنری خود را با موضوع حضرت زهرا (س) و ایام فاطمیه خلق کنی؟ وی در پاسخ می‌گوید: اکثر طرح و نقشه‌هایی که ما در فرش استفاده می‌کنیم نقشه‌هایی است که با گوشت و پوست و خون همه ایرانی‌ها عجین شده و چه بهتر که از این نقش‌ها جدای از فرش درکتیبه‌ها هم استفاده شود، هرچند که از گذشته هم چنین بوده و این طور نیست که این امر اقدامی نویی باشد.
وی ادامه می‌دهد: همیشه نقوش ایرانی همان‌طور که در فرش استفاده می‌شود در کاشی‌ها و کتیبه‌ها هم استفاده می‌شود. چون ما کتیبه‌ها را شی‌ای جدایی از زندگی اصلی‌خودکان نمی‌دانیم.
این دانشجو برایم از حس وتفاوتی‌که این کارگاه نسبت به سایر کارگاه‌ها و دوره‌های دیگر دارد، تعریف و با کمی مکث بر روی این نکته تاکید می‌کند: واقعیت این است که هم ترس وهم لذت بیشتری دارد.
وی ادامه می‌دهد: ترس‌از این بابت که وقتی برای خانواده اهل‌بیت (ع) کار می‌کنی خیلی نگران هستی که کم نگذاری، نگران اینکه از همه وجودت استفاده کنی و هرچه بلد هستی و هرکاری از دستت برمی‌آید انجام دهی.
این دانشجوی رشته فرش می‌گوید: به این دلیل لذت بیشتری دارد که اطلاع داری فردی هست که‌از بالا تو را نگاه می‌کندو یک‌جور دیگر همه‌چیز را می‌بیند و این‌را اکثر شرکت کنندگان در این کارگاه حس کردند. آن‌ها کارخود را انجام می‌دهند و مدام تلاش می‌کنند و جایی‌که مشکل پیدا می‌شود، باور نمی‌کنید یک دست دیگری می‌آید وبرای اینکه طرح پیش برود راهگشا می‌شود.
از او درباره طرحی که برای کتیبه‌اش انتخاب کرده، می‌پرسم در حالی که سعی می‌کند اشکی که در چشمانش حلقه زده را مخفی کند، می‌گوید: من شعری متناسب با شعار هیئت که متعلق به حضرت زهرا (س) است، انتخاب کردم
پیامبراکرم (ص) در روایات مختلف می‌فرمایند:
حضرت زهرا نور هستند و نورشان را از خدا گرفتند و شعرمنتخب ما چنین است:
خدا کند زتو نوری رسد به باور ما / ز مهر، سایه ات افتاده بر سر ما
در حالیکه که به خوبی می‌توان طنین بغض در صدایش را حس کنی، بعد از مکث کوتاه ادامه می‌دهد: بعضی اوقات حضورحضرت زهرا (س) به اندازه‌ای نزدیک است که نمی‌توانیم فکر کنیم که شاید نباشند.این‌طور نیست که بگویم حس کردم حضرت زهرا (س) در این کارگاه هستند، بلکه می‌گویم ایشان من را به این کارگاه آوردند در واقع حضرت زهرا (س) صاحب‌این کارگاه هستند و یک لحظه هم نیست که فکر کنم حضور ندارند.
وی می‌گوید: چنانچه شرایطی برای تقدیم کتیبه به حضرت زهرا باشد به ایشان خواهم گفت: من چه در پای تو ریزم که پسند تو بود.
این دانشجوی شرکت کننده در خصوص تمایلش برای نصب کتیبه در جای مناسب اظهار می‌کند: دلم می‌خواهد کتیبه که طراحی کردم یک‌جای عادی نصب شود، مکانی که عموم مردم آن را مشاهده کنند. چراکه دراماکن مذهبی به دلیل آنکه حضور اهل بیت (ع) به اندازه کافی حس می‌شود مردم خودبخود منقلب می‌شوند. اما مکانی در همین کوچه بازارها وقتی که از زندگی روزمره خسته‌ایم؛ چنین مکان‌هایست که باید این کتیبه نصب شود، نگاه کنیم و بدانیم فردی هست که همیشه یک‌جوری قلب ما را در دستانش نگه‌داشته و یک لحظه هم نباید دلمان بلرزد.
بیان ارادت با استفاده از ابزار هنر
دانشجوی دیگر از حس و حال متفاوت شرکت در این کارگاه برایم می‌گوید از اینکه بخاطر علقه و ارادتی که به حضرت زهرا (س) داشته و دارد در این کارگاه شرکت کرده است.
وی در رابطه با دغدغه‌اش و میزان توقعاتش در نحوه برگزاری این کارگاه ادامه می‌دهد: استادان مطرحی در این کارگاه مشارکت کرده و پابه‌پای هنرجوها مشکلات و نواقص طرح شأن را رفع و نکات ارزشمندی را مطرح کردند. و این نکات نه تنها در این کارگاه بلکه زندگی هنری من و سایر شرکت کنندگان را هم می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد.
این دانشجوی صنایع دستی ادامه می‌دهد: محیط کارگاه و حضور سایرهنرجوها فضای صمیمی ایجاد کرده که باعث احساس راحتی در انجام کار می‌شود.
وی در خصوص تمایز این کارگاه نسبت به کارگاه‌های هنری دیگر اظهار می‌کند: وجود یک جمع مذهبی و هم‌فکر باعث می‌شود معاشرت بیشتر با حس و حال افزون‌تر بین شرکت‌کنندگان شکل‌گیرد و انرژی‌های خوب ایجاد شود و به دلیل مباحث هنری زمینه پیشرفت بیشتری را فراهم می‌کند.
این جوان هنرمند در خصوص خلق اثرش در این کارگاه می‌گوید: کارگاه برای تولید کتیبه است و در حال آماده کردن یک تایپوگرافی هستم که اشعاری در مدح حضرت زهرا (س) را بصورت تصویری و با خط ثلث اجرا می‌کنم.
شعرش که من برای اثرم انتخاب کردم، چنین است:
عالم صدف است و فاطمه گوهر اوست / گیتی عرض است و فاطمه جوهر اوست
وی ادامه می‌دهد: من همیشه به حضرت زهرا (س) ارادت داشتم و درکارهای زندگی‌ام هم سعی کردم به ایشان متوسل شوم.و اگر این کار لایق و در حدی باشد که بتوانم به ایشان هدیه کنم، آن لحظه برایم لحظه‌ی خیلی بزرگی خواهد بود. به همین جهت دوست دارم کتیبه‌ای باشد که مردم در خانه‌هایشان نصب کنند یعنی کاربردش این شکلی باشد.
کتیبه خوانْد نامش را، قلم در اشک باید زد!
به سراغ مسیح مسجدی عضو هیئت هنر اصفهان و از دست‌اندرکاران برگزاری کارگاه کتیبه نگاری فاطمیه باعنوان «کتیبه خوانْد نامش را، قلم در اشک باید زد!» می‌روم و از او درباره چند و چون برگزاری این کارگاه می‌پرسم.
وی می‌گوید: کارگاهِ حاضر توسّط هیئت هنر اصفهان، هیئت دانشجوییِ حضرت علی‌اکبر (ع) دانشگاه هنر اصفهان و مجمع طرّاحانِ انقلاب‌اسلامی"آیه" در حال برگزاری است.
عضو هیئت هنر اصفهان ادامه می‌دهد: در طلیعۀ ایّام فاطمیه هستیم. کتیبه‌نگاری مذهبی در اصفهان سابقۀ حدّاقل مکتوبش به چهار قرن اخیر بازمی‌گردد. این هنرِ شناخته‌شدۀ اصفهان توسّط ارادتمندان و شیعیان است و علاوه بر آن در هیئات مذهبی و مجامع فرهنگی زیرمجموعۀ نهادهای مدیریتِ شهر نیز به‌کار می‌رود. رویکرد کلّی درسایرشهرها هم به‌جز اصفهان با ریشه‌های مذهبی درایران در زمینۀ فضاسازی با کتیبه است وطراحی‌ها به‌طور عمده روی کتیبه انجام می‌شود.
وی می‌افزاید: کتیبه پیام و محتوای خاصی را منتقل می‌کند و انگارۀ نوستالژیکی از مجموعه آثار هنری است که آئینی و متناسب با رسوم مذهبی هستند.
مسجدی در راستای احیای این هنر تصریح می‌کند: خوشبختانه در دهۀ اخیر رویکرد خیلی خلاقانه‌ای نسبت به هنرهای سنتی درهیئاتِ هنر داخل کشور ایجاد شده و متناسب و معتنابهِ آن، هیئت هنر اصفهان هم از این قافله عقب نمانده است و در تعامل بسیار خوب و همکاریِ قابل توجّهِ اساتیدِ مجمع طرّاحانِ انقلاب‌اسلامی"آیه" این کارگاه برگزار شد. با توجّه به فرم و محتوای کتیبه که درواقع یک نوع خروجی خاص هم فقط نیست، از مهم‌ترین کاربردهای این هنر سوایِ فضایی که در یک هیئت و مجموعه است می‌توان به آذین‌بندی و شهرآرایی، تزئینات مناسبتی درکوچه و خیابان، در و دیوار شهر، سقفِ فضاها و خیمه‌های عزاداری اشاره کرد.
وی می‌گوید: در مجموعۀ هیئت هنر اصفهان هرساله به این رویداد توجهی خاص و استقبال ویژه ای از این کار انجام می‌شود.در سال‌های گذشته تا قبل از شیوع کرونا داخل محوطه‌ها و فضاهای دانشگاه هنر اصفهان (به‌طور خاص دانشکدۀ معماری و شهرسازی موسوم به توحیدخانه) واقع در خیابان استانداری و در حقیقت مجموعه‌های دیگری که وابسته به هیئت هنرهای اصفهان است فعالیت "کتیبه نگاری جمعی" را داشتیم در این چند سال کرونا هم بواسطۀ قرنطینه این امکان برای جمع شدن افراد و کتیبه نگاری خیلی فراهم نشد.
مسئول کتابتِ خطوطِ کارگاه کتیبه نگاری فاطمیّه ادامه می‌دهد: اما خداراشکر یک‌بار دیگر و بعداز حدود دوسال‌ونیم دوری ازاین فضا فرصتی فراهم شد و کارگاه‌های‌کتیبه نگاری و فعالیت‌های جمعی را در ایّام فاطمیّه برگزار می‌کنیم.
وی اظهار می‌کند: عمدۀ متقاضیانِ شرکت در رویداد بعد از یک ثبت نام اولیه، مصاحبه و با داوری‌ای که روی کارشان انجام می‌شود، گزینش شده‌اند.بیشتر افراد از دانشجویان و فارغ‌التّحصیلانِ رشته‌های هنری، گرافیک، نقّاشی، طراحی سنّتی نقوش، حتّی دانشجویانِ طراحی معماری و مهندسی بوده‌اند. همچنین افرادی که علاقه و استعدادی در زمینه کتیبه نگاری، هنرهای آئینی و مذهبی داشته‌اند نیز، در این کارگاه حضور دارند.
مسجدی ادامه می‌دهد: این کارگاه برای افرادی که آموزش آکادمیک و دانشگاهی نداشته امّا آثار قابل توجّهی ارائه دادند به‌نوعی آموزش جنبی هم دارد. البته اکثر افراد آموزش‌دیده هستند و مدّت‌هاست که دراین زمینه فعالیت دارند.
وی در خصوص اساتید شرکت کننده در کارگاه اظهار می‌کند: پنج نفر اساتید مطرح کشور در حوزه کتیبه‌نگاری، طرّاحی نقوش و گرافیک دعوت شده‌اند؛ استاد جلیل جوکار (متخصّص طراحی نقوش و طرّاحی سنتی مدیر گروه و عضو هیئت علمی هنر سلامی دانشگاه هنر اصفهان)، حامد مغروری (استاد ارتباط تصویری، طرّاح گرافیک شهری و تبلیغات)، حمیدرضا کشاورزی میاندشتی (مدرّس و طرّاح برجستۀ خطوط کوفی بنایی و گرافیک)، رسول معصوم‌زاده (گرافیست، طراح نقوش)، مجتبی مجلسی (مدرس و طرّاح گرافیک، مسئول مجمع طرّاحان "آیه" اصفهان). این همکاری و تعاملِ سازندۀ مجمع طرّاحانِ انقلاب‌اسلامی"آیه" و هیئت هنر اصفهان را به‌عنوانِ دو گروه و اجتماعِ همدلِ هنر آئینی و انقلابی در اصفهان نشان می‌دهد.
مسئول کتابتِ خطوطِ کارگاه کتیبه نگاری فاطمیّه ادامه می‌دهد: اساتیدِ مجمع طرّاحانِ انقلاب‌اسلامی"آیه" در این کارگاه نقشِ به‌سزایی در راهبریِ آثار و نظارت بر کار هنرجویان دارند. همین‌طور، آموزش و انتقال تجربیات اعضای مجمع "آیه" به شرکت‌کنندگان، در وحدتِ موضوعیِ آثار کارگاه بسیار سازنده بوده‌است.
وی در خصوص تعداد اثرات کارشده در این کارگاه اضافه می‌کند: کتیبه به لحاظِ تنوّع محصول، بازه و تعداد گسترده‌ای را شامل می‌شود امّا سعی داریم که در قالب چهار رَستۀ کلی کتیبه تولیدشود که اگر بخواهیم به‌طوردقیق تعدادش را بگوییم باید تا انتهای زمان برگزاری کارگاه صبر کرد. اما قرار است در این تعداد قالب کتیبه، خروجیِ کار داشته‌باشیم.منظور از قالب ابعاد وتناسب کتیبه است بالغ بر ده‌ها نوع کتیبه‌هایی که می‌بینیم در مساجد، حسینیه‌ها و محافل مذهبی، زیرمجموعۀ این قالب‌ها و رسته‌ها هستند. این دسته‌های کتیبه شامل، مثلثی، بیرق، پرچم و مستطیلی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: در طول کارگاه نظارت و داوری کلی، روی آثار هنرجوها وجود دارد. در انتهای کارگاه یک داوری و ارزیابی هم روی کلیۀ آثار برای گزینش و ارائه در نمایشگاهِ دانشگاه، غرفۀ چاپ و آماده‌سازی کتیبه و مراسم فاطمیه به‌عنوان مهم‌ترین رویداد هیئت درسال تحصیلیِ جاری، داخل دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان و در همین محل -توحیدخانه- انجام می‌شود.
مسجدی تصریح می‌کند: بهترین آثاری که در کارگاه ارزیابی شوند به‌عنوان آثار قابل عرضه و فروش در سطح شهر، طرّاحی، تولید و چاپ می‌شوند ودر نهایت قرار است برای مثال به مراکز فرهنگی و افراد به‌عنوان آثار ترازِ هنرمندان انقلاب اسلامی ارائه شود.
مسئول کتابتِ خطوطِ کارگاه کتیبه نگاری فاطمیّه، در خصوصِ برگزاریِ بخش جنبیِ کارگاه می‌افزاید: یکی از بخش‌های ویژۀ کارگاه، کتابتِ کتیبۀ بزرگِ کارگاه به‌دست استاد "عرب‌تهرانی" بود که برای نگارشّ این اثرِ ارزشمند و بزرگ، به این رویداد دعوت‌شده‌اند. مضمونِ این کتیبه، انتظار فرج با توسّل به مقامِ عظمای حضرتِ فاطمۀ زهرا (سلام‌الله علیها) است که در ابعادِ یک آتلیۀ بزرگ (آتلیۀ ۷) دانشکده، و در همین آتلیه این کار صورت گرفت.
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر مجموعۀ دانشگاه هنر اصفهان، ما در این طرح از همکاری مجمع طرّاحانِ انقلاب‌اسلامی"آیه" که جمعی از هنرمندانِ انقلابی اصفهان هستند و حمایت‌های مسئولین فرهنگی خاصّه نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه هنر اصفهان برخوردار بوده‌ایم. همین‌جا از همۀ ایشان، کمال سپاس و امتنان را داریم.
نظر شما