به گزارش خبرنگار ایمنا، نظریه «بیگ‌بنگ» معتبرترین مدل کیهان‌شناسی در بین نظریه‌های دریای سیاه‌چاله، جهان‌های متناوب و جهان ازهم‌گسسته است که وجود جهان قابل مشاهده را از ابتدایی‌ترین دوران شناخته‌شده در سراسر دوره فرگشت آن توضیح می‌دهد. این مدل توصیف می‌کند که چگونه جهان از یک وضعیت نخستین با دما و چگالی بسیار زیاد در گذر زمان انبساط یافته‌است.
بیگ‌بنگ در علم نجوم و کیهان‌شناسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و اکنون نظریه‌های بسیاری پیرامون شرایط پیش از آن مطرح شده است. یکی از مباحثی که امروزه بسیار مورد توجه پژوهشگران علم نجوم و کیهان‌شناسی قرار گرفته امواج ناشی از انفجار بزرگ یا همان بیگ‌بنگ است که تاکنون به صورت یکنواخت در تمام نقاط کیهان گسترش یافته است. درحال‌حاضر دانشمندان و پژوهشگران به دنبال این هستند که با بررسی امواج ناشی از انفجار بزرگ که تحت عنوان تابش زمینه کیهانی نیز شناخته می‌شود، به چگونگی انفجار بزرگ و شرایط ابتدای جهان پی ببرند.
اکنون امواج انفجار بزرگ به موج‌های رادیویی تبدیل شده و به همین دلیل سیگنال‌هایی از آن به صورت نویز در تلویزیون قابل مشاهده است؛ این امواج که تحت عنوان «تابش پس‌زمینه کیهانی» شناخته می‌شود در تمام نقاط عالم وجود دارد و نشان دهنده جریان داشتن انفجار بزرگ در زمینه کیهان است.
برای شناخت بیشتر پدیده تابش زمینه کیهانی و بررسی اهمیت و ارتباط آن با انفجار بزرگ با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تابش زمینه کیهانی چیست؟
اگر بخواهیم در رابطه با تابش زمینه کیهانی صحبت کنیم باید این پدیده را به انفجار بزرگ نسبت دهیم؛ درواقع تابش زمینه کیهانی آثار و تبعات بیگ‌بنگ است که به صورت امواجی از ابتدای انفجار بزرگ یعنی ۱۳.۸ میلیارد سال پیش شکل گرفته و همچنان در کیهان وجود دارد.
«بیگ‌بنگ» چگونه شکل گرفت؟
در ابتدای کیهان عاملی که موجب انبساط وحشتناک جهان شد بیگ‌بنگ بود؛ درواقع در نقطه‌ای که چگالی عالم بی‌نهایت و حجم صفر بود انفجار بزرگ رخ داد و بی‌نظمی غالب شد؛ از این لحظه جهان به سمت پایداری و تثبیت پیش رفت.
در روند شکل‌گیری کیهان چه اتفاقاتی رخ داد؟
در ابتدای بیگ‌بنگ دمای میلیون‌ها درجه کلوین تجربه شد، اما به مرور زمان و پس از انفجار بزرگ دمای جهان تا هزاران درجه کلوین افت داشت و ترمودینامیک عالم به سمتی پیشرفت که زیرساختی مناسب برای شکل‌گیری نخستین هسته‌های اتم و سپس اتم‌های کیهانی تشکیل شود.
در این فرآیند نخستین کوارک‌ها پدید آمدند سپس توده‌هایی از ابر در کیهان تشکیل شدند که حاصل شکل‌گیری کوارک‌ها و هسته‌های اتم بود. هسته اتم معمولاً در بر دارنده سه نوع کوارک، پوزیترون و نوترینو بود که به مرور زمان جهان ماده از ضد ماده تفکیک و همراه با آن تابش زمینه کیهانی نیز در عالم پخش شد.
هم‌زمان با اینکه تمام ذرات عالم به سمت گسترش و انبساط پیش می‌رفت و جهان همچنان در شرایط انفجاری بود که باعث شد در کسری از ثانیه سرد شود، امواج ناشی از بیگ‌بنگ نیز در حال حرکت بود؛ این امواج در ابتدا حاوی تشعشعات سنگین گاما و ایکس بود، اما به مرور زمان هرچه که کیهان منبسط می‌شد، این امواج کاهش یافته و پس از میلیون‌ها سال طول موجی رادیویی پیدا کرده و در نهایت به شرایط فعلی رسیده است.
شرایط کنونی عالم چگونه است؟
در حال حاضر بشر در صفحه انتهایی انبساط کیهان قرار گرفته است؛ درواقع اگر زمان را متوقف کنیم و شرایط فعلی کیهان را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم که در حال حاضر در نقطه‌ای قرار داریم که تابش زمینه کیهانی از فرکانس‌های بسیار کوچک و در حد نانو میکرون و امواج با طول موجی در مقیاس نانو رشد کرده و انرژی آن در محیط خارجی تقسیم می‌شود؛ در این شرایط آنتروپی (بی‌نظمی) عالم در حال افزایش است.
شرایط فعلی تابش زمینه کیهانی چگونه است؟
هم زمان با اینکه بی‌نظمی بر جهان غلبه کرده است، کیهان نیز مانند خمیری که در ابتدا کاملاً ذوب شده بود، اکنون سرد شده است؛ درواقع جهان مانند گوی فلزی است که در ابتدا مایع بوده و اکنون با سرد شدن کریستال‌هایی به شکل بی‌نظم در آن شکل گرفته و هم‌زمان با این اتفاق طول موج نیز در حال کاهش است. با این وجود تابش زمینه کیهانی همچنان ادامه خواهد داشت و در آینده نیز وجود دارد.
اهمیت شناخت «تابش زمینه کیهانی» چیست؟
تابش زمینه کیهانی بخشی از «برفک تلویزیون» را تشکیل می‌دهد و عملاً این پدیده همان امواج ناشی از انفجار بزرگ است که بشر باید پیرامون آن تحقیق کند. با مطالعه تابش زمینه کیهانی می‌توانیم به اصل و ریشه جهان پی‌برده و خمیر مایعی که در ابتدای جهان وجود داشته است را بررسی کرد.
در حال حاضر چگالی کیهان در همه نقاط ثابت است و تابش زمینه کیهانی نیز به همین صورت در کل نقاط عالم وجود دارد؛ بنابراین با بررسی آن می‌توان به سوالات اساسی دانش کیهان‌شناسی دست یافت.
نظر شما