اسرا باقریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: شنبه _سوم دی‌ماه_ از ساعت ۱۱:۵۶ ماه در موقعیت صورت فلکی قوس به نزدیک‌ترین نقطه در مدار چرخش خود به دور زمین خواهد رسید و کمی بزرگ‌تر از زمان‌های دیگر به نظر می‌رسد. فاصله ماه از زمین متفاوت است زیرا مدار آن کاملاً دایره‌ای نیست و کمی بیضی شکل است. وقتی این جرم ماهانه این مسیر بیضوی را در اطراف زمین طی می‌کند؛ فاصله آن ۱۴ درصد بین ۳۵۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر در حضیض (نزدیک‌ترین فاصله به زمین) و ۴۰۶ هزار و ۷۰۰ کیلومتر در اوج (دورترین فاصله از زمین) تغییر می‌کند. اندازه زاویه‌ای آن نیز با همان فاکتور بین ۲۹.۴ دقیقه قوسی و ۳۳.۵ دقیقه قوسی متفاوت است، روشنایی آن نیز تغییر می‌کند؛ اگرچه در عمل تشخیص این مسئله دشوار است زیرا فازهای ماه همزمان تغییر می‌کنند، اما تأثیر زیادی در رؤیت هلال دارد.
وی افزود: ممکن است تصور کنید ماه به هنگام طلوع و غروب بسیار بزرگ‌تر و نزدیک‌تر است که در واقع چنین نیست و این خطای دید است که ماه هنگام نزدیک شدن به افق بسیار بزرگ‌تر از آنچه که واقعاً هست به نظر می‌رسد؛ این مسئله توهم ماه نامیده می‌شود و چیزی بیش از یک خطای دید نیست. هر عکسی نشان می‌دهد که ماه دقیقاً همان اندازه است؛ صرف‌نظر از اینکه در افق ظاهر شود یا مستقیماً بالای سر باشد. دلیل اینکه ما این توهم بصری را درک می‌کنیم بحث داغی است.
این نوع خطای دید، درباره خورشید و صورت‌های فلکی هم وجود دارد و دلیل آن، هنوز به‌طورکامل مشخص نیست، اما گمان بر این است که ازآنجاکه ماه هنگامی که نزدیک به افق است در میان ساختمان‌ها و درختان دیده می‌شود، مقایسه اندازه آن با این المان‌های زمینی، آن را به چشم ما بزرگ‌تر نمایان می‌کند، تا وقتی که ماه بر فراز آسمان است و مغز ما معیار مقایسه اندازه دیگری برای آن به‌کار می‌برد. ماه یک روزه بعد غروب خورشید، تا ساعت ۱۸:۰۵ در فاز هلال افزاینده قابل رصد است. هلال اول ماه جمادی‌الثانی لحظاتی بعد از غروب خورشید (حدود ساعت ۱۷:۱۵) با دو درصد درخشندگی به راحتی با چشم غیر مسلح قابل رصد است.
اجتماع ماه و زهره و عطارد
این کارشناس تیم علمی رصدخانه لارستان اضافه کرد: شنبه _سوم دی‌ماه_ هلال جذاب ماه یک روزه از فاصله سه درجه و ۲۸ دقیقه قوسی ناهید می‌گذرد. این دو جرم با چنین جدایی زاویه‌ای در موقعیت همنشینی قرار می‌گیرند. ماه و سیاره همسایه زمین از مختصات رصدخانه لارستان، حدود ساعت ۱۷:۲۰ (۱۵ دقیقه بعد غروب خورشید) در فاصله هشت درجه‌ای افق جنوب غربی قابل رصد می‌شوند. سپس یک ساعت و پنج دقیقه بعد از غروب خورشید (ساعت ۱۸:۰۵) در افق محو می‌شوند. ماه در قدر منفی ۸.۵، و زهره در قدر منفی ۳.۹، هر دو در صورت فلکی قوس قرار دارند. این مقارنه با چشم غیرمسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی قابل مشاهده خواهد بود.
وی ادامه داد: سیاره عطارد امشب در وضعیت مقارنه با ماه قرار دارد و ماه با عبور از سه درجه و ۴۵ دقیقه قوسی جنوب عطارد به سمت افق جنوب غربی می‌رود. اجرام از موقعیت رصدخانه لارستان (ساعت ۱۷:۲۰) در فاصله ۱۲ درجه‌ای افق قابل رصد هستند سپس یک ساعت و ۲۷ دقیقه بعد از خورشید (ساعت ۱۸:۳۱) سیاره عطارد در افق ناپدید می‌شود. عطارد با قدر منفی ۰.۴، در صورت فلکی قوس خواهد درخشید. در صورت استفاده از ابزار رصدی به علت نزدیکی اجرام به خورشید، باید کاملاً محتاطانه عمل کنید. این همنشینی فرصت خوبی برای علاقه‌مندان عکاسی آسمان شب فراهم می‌کند که بتوانند تصاویر بسیار جذابی از هلال ماه به همراه زمین تاب و سیاره زهره در کنار هم ثبت کنند. البته تماشای این پدیده با چشم غیر مسلح هم خالی از لطف نیست.
عطارد در فاز نیمه روشن
این کارشناس تیم علمی رصدخانه لارستان تصریح کرد: سیاره عطارد در ظهور شامگاهی شنبه _سوم دی‌ماه_ به فاز نیمه‌روشن می‌رسد و با قدر منفی ۰.۴ درخشان خواهد بود. مدار عطارد به دور خورشید نسبت به مدار زمین به دور خورشید نزدیک‌تر است؛ بدین معنا که همیشه این سیاره در نزدیکی خورشید به نظر می‌رسد و در بسیاری از مواقع در درخشش خورشید غیر قابل رصد می‌شود. بهترین زمان برای رصد زمانی است که به بیشترین جدایی از خورشید می‌رسد، در این موقعیت فقط چند هفته قابل مشاهده است. این پدیده تقریباً هر سه تا چهار ماه یک بار تکرار می‌شود.
وی ادامه داد: فازهای عطارد بسته به موقعیت آن نسبت به زمین متفاوت است؛ به عنوان مثال زمانی که از میان زمین و خورشید عبور می‌کند، طرفی که به سمت زمین است، مانند ماه نو کاملاً بدون نور است. برعکس، وقتی در مدار خود در مقابل زمین قرار دارد و تقریباً از پشت خورشید می‌گذرد، مانند ماه کامل کاملاً روشن به نظر می‌رسد. هر چند، در این زمان در فاصله بسیار دور از زمین قرار دارد، بنابراین در واقع ضعیف‌تر از زمان‌های دیگر است. زمانی که عطارد نیمه روشن است، که فاز نیم تاب عطارد نامیده می‌شود، در دورترین فاصله از خورشید، در بیشترین کشیدگی قرار دارد.
باقریه افزود: زمان‌های دقیق این دو رویداد ممکن است چند روز با هم فاصله داشته باشد، زیرا مدار عطارد کاملاً با مدار دایره‌البروج منطبق نیست. سیاره گریزپای تیر ساعت ۰۸:۰۵ صبح طلوع و ۱۸:۲۹ غروب می‌کند و زمان غروب خورشید، سیاره در ارتفاع ۱۵ درجه‌ای بالای افق قابل رصد است. در صورت استفاده از ابزار اپتیکی، هنگام غروب خورشید هرگز سعی نکنید دوربین دو چشمی یا تلسکوپ را به سمت این سیاره نشانه بگیرید. به دلیل نزدیکی به خورشید انجام این کار ممکن است منجر به نابینایی فوری و دائمی شود.
نظر شما