مهدی نجار اعرابی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: «سپند مجمر عشق» در واقع مجموعه اشعاری است که حجم زیادی از آن در حوزه «ماده تاریخ» است و شاید در نوع خود کم‌نظیر است. البته در گذشته شاعرانی همچون علامه جلال‌الدین همایی یا شکیب اصفهانی اشعاری در قالب ماده تاریخ سروده‌اند، اما اشعارشان کمتر از سایرین موجود است.
وی افزود: بیشترین تعداد از صفحات این کتاب، مربوط به ماده تاریخ شخصیت‌های مطرح زمان، شامل علما، شعرا و هنرمندان بوده است.
این پژوهشگر ادبیات و تاریخ اصفهان تصریح کرد: این کتاب به نوعی در ایران کم‌نظیر است زیرا گردآوری و چاپ این حجم از ماده تاریخ، مابین شعرای گذشته و حال، کم‌سابقه و چه بسا بی‌سابقه بوده است. تهیه، جمع‌آوری و تدوین کتاب سپند مجمر عشق، حدود پنج سال به طول انجامید و در آذرماه سال جاری در ۴۰۰ صفحه به چاپ رسید.
وی در رابطه با وجه تسمیه ماده تاریخ تصریح کرد: شاعران در گذشته اشعاری به‌صورت ماده تاریخ می‌سروده‌اند به این صورت که هر حرف از مصراع آخر بیت آخر، علاوه بر لطافت شعری، یک عدد بر اساس قانون حروف ابجد (۲۸ حرف عربی) در بر دارد که به طور معمول به وقایعی از جمله تاریخ تولد، فوت، ساخت بنای تاریخی یا رویدادی مهم اشاره دارد. در حال حاضر از جمله افرادی که در اصفهان به این شیوه شعر می‌سرایند می‌توان به اساتید بزرگی همچون مصطفی نحوی و وحید عمرانی اشاره کرد که هر دوی آنها، ماده تاریخ فوت مرحوم برنا را نیز سروده‌اند که در کتاب درج شده است.
نجار اعرابی تصریح کرد: چنان‌که گفته شد، عمده شهرت مرحوم استاد میرزا فضل‌الله‌خان اعتمادی متخلص به «برنا» سرودن اشعاری به‌صورت ماده تاریخ بود. که بسیاری از آنها در یادنامه‌ها و جراید به چاپ رسیده است. استاد برنا به جهت تواضع و فروتنی خاص خود، هیچ‌گاه دیوان اشعار خود را منتشر نکرد؛ با چاپ این مجموعه قصد داشتیم هم سنت ماده تاریخ‌گویی بین شعرای جدید احیا و هم شخصیت وی که بیشتر نزد خواص مشهور بود، بین عوام نیز شناخته شود.
پژوهشگر ادبیات و تاریخ اصفهان با بیان اینکه این کتاب به سه بخش تقسیم شده است، گفت: در فصل اول به‌صورت الفبایی ماده تاریخ‌ها آورده شده، فصل دوم مجموعه اشعاری است که فاقد ماده تاریخ و شامل غزلیات، قصیده‌ها و رباعیات است، فصل سوم گلچینی از چند مقاله مذهبی و در قسمت پایانی کتاب، تصاویر و اسناد مهمی آورده شده است.
وی ادامه داد: تصاویر بزرگان و مفاخر هم روزگار شاعر از جمله استاد صغیر، عبدالحسین سپنتا، دکتر هنرفر، رضا بهشتی، صارم‌الدوله، مصورالملکی، محمد عریضی، مرتضی تیموری، منوچهر قدسی همچنین نسب‌نامه مرحوم برنا برای اولین بار در این کتاب به چاپ رسیده است. وی از طرف پدری به حاج ملأ محمد شفیع‌خویی از علمای بزرگ قرن سیزدهم هجری و از طرف مادری به فتحعلی خان اعتمادالدوله داغستانی، صدر اعظم اواخر دوره صفویه می‌رسد.
نجار اعرابی تصریح کرد: مرحوم اعتمادی در آزادسازی آرامگاه صائب تبریزی نقش مؤثری ایفا کرد تا جایی که استاد محمدحسین مصورالملکی تابلویی با شمایل صائب به وی اهدا و حسین مستحسن متخلص به (اُنسی) نیز به پاس این خدمت ارزشمند و ملی، اشعاری برای وی سرود.
وی اضافه کرد: برای تدوین این کتاب، از ۵۰ منبع به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم استفاده شده که نام کتاب‌ها در قسمت فهرست منابع آمده است. برخی از اشعار مخطوط استاد با آثاری که از وی به‌صورت پراکنده در کتب مختلف چاپ شده است، تفاوت‌هایی دارد که در قسمت پاورقی به آن اشاره یا هر دو نوع شعر آورده شده است.
به گزارش ایمنا، مهدی نجار اعرابی، کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی و مؤلف کتاب‌هایی از جمله «نسخه ارم» و «افکار آش رشته‌ای» است. یادنامه آیت‌الله رضازاده نیز از دیگر آثار وی است.
نظر شما