به گزارش خبرنگار ایمنا، حدود ۱۲ سال پس از آنکه نام قطر به‌عنوان میزبان جام‌جهانی ۲۰۲۲ مطرح شد، کمتر کسی فکر می‌کرد کشوری با جمعیت کم و شرایط آب‌وهوایی خاص، موفق به برگزاری این آوردگاه جهانی شود، اما مدیران قطری طی سال‌ها تلاش موفق شدند این مهم را به سرانجام برسانند و در تمام ابعاد از مزایای آن بهره ببرند.
روزهای اخیر خبرگزاری ایمنا، میزبان کارشناسان حوزه مختلف ورزش بود و میزگردی با عنوان اثرات فرهنگی، اجتماعی و ورزشی بزرگ‌ترین رویداد فوتبال بر ورزش جهان و خاورمیانه برگزار شد که در ادامه بخش دوم گفت‌وگوی این کارشناسان را می‌خوانید:
به چهار دلیل استراتژی‌های ما منجر به شکست شده‌اند
رسول نظری، عضو هیئت علمی دانشگاه خوراسگان اظهار کرد: «فورچون» مجله‌ای بین‌المللی است که برنامه کشورها را مورد تحلیل قرار می‌دهد و دلیل شکست برنامه‌های استراتژیک را عنوان می‌کند. این مجله چهار دلیل برای این موضوع دارد و در نخستین علت، به باور مدیران ارشد اشاره می‌کند، به این معنا که اگر مدیر ارشد باوری به اجرای برنامه نداشته باشد، آن برنامه اجرا نمی‌شود. نمونه‌اش را در ایران داشتیم؛ دولت نهم برنامه چهارم توسعه چشم‌انداز ۱۴۰۴ را قبول نکرد و دلیلش این بود که مجلس دولت قبل، آن را تنظیم کرده است.
وی ادامه داد: دومین دلیل را می‌توان همراهی‌نکردن مدیران عملیاتی دانست. علی‌آبادی رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی، بعد از المپیک پکن اعلام کرد که ما هم توانایی برگزاری المپیک را داریم، اما با کدام بودجه و زیرساخت این کار را انجام دهیم!
ایران در سال ۲۰۰۹ بزرگ‌ترین فرصت تاریخ را از دست داد، زیرا قرار بود مسابقات کشورهای اسلامی به میزبانی سه شهر اصفهان، مشهد و تهران در کشور ما برگزار شود، اما یک انتخاب اشتباه توسط ریاست‌جمهوری باعث شد دبیر کل و کمیته المپیک وقت، براساس امضای پروتکل‌های غیرعرف عربستان دست روی خلیج فارس بگذارد و از برگزاری این بازی‌ها جلوگیری کند.
این استاد دانشگاه افزود: در سال ۲۰۰۹ هشت هزار توریست فعال و غیرفعال از ۶۵ کشور باید وارد کشور ما می‌شدند اما این اتفاق نیفتاد. دلیل سوم همسو نبودن استراتژی‌ها با اهداف است؛ وقتی یک سنگ بزرگ برای نزدن دارید یعنی نمی‌توانید!
وقتی برخی مسئولان کشورمان عازم قطر می‌شوند و آنجا درباره اینکه می‌توانیم از دو جزیره جنوب کشور استفاده کنیم حرف به میان می‌آید، احتمالاً قوانین بین‌الملل را نمی‌دانند و مشاوران وزیر ورزش هم راهنمایی لازم را به آنان نداده‌اند که این تنها جام‌جهانی است که وسط لیگ اروپا برگزار می‌شود و مطابق با قوانین باشگاهی، بازیکن ۷۲ ساعت قبل می‌تواند به تیم ملی ملحق شود، اما این بار فیفا باشگاه‌ها را اجبار کرده پنج الی هفت روز قبل بازیکنان را آزاد بگذارند و یک باشگاه مانند بایرمونیخ که بالاترین درآمد را با هفده ملی‌پوش از جام‌جهانی خواهد داشت، علی‌رغم میل باطنی‌اش این اجازه را می‌دهد.
مشکل ما این است که ورزش نفتی داشته‌ایم
وی خاطرنشان کرد: دلیل چهارم تخصیص نامناسب منابع مالی است. در ایران پس از مشروطه مشکل ما این بوده که ورزش نفتی داشته‌ایم، انیشتین می‌گوید تفکر حاکم که مسائل حل نشده را به وجود آورده، امکان ندارد با همان تفکر مسائل را برطرف کند. سازمان ملل در تحقیقی مربوط به شاخص نوآوری، رتبه ما را ۱۲۱ عنوان کرد. شاخص نوآوری می‌گوید اگر دو راه حل وجود دارد، به راه سوم فکر کنید؛ ما پشت تریبون‌ها می‌گوئیم قطر جز نفت و گاز چیزی ندارد اما این کشور با برگزاری همین جام‌جهانی و با صنعت توریست، می‌تواند پیشرفت کند.
نظری گفت: وقتی به شیر نفت و تولید فولاد و آهن وصل می‌شوید، آفت پرپری که مدیریت ما با آن مواجه است یعنی پول، رانت، پارتی و رابطه سبب انتخاب مدیری می‌شود که به این مسیر تعلق ندارد. خیلی راحت می‌گویند می‌توانیم المپیک را برگزار کنیم، عالی‌ترین مقام اجرایی ما خیر و صلاح کشور را می‌خواهد اما آیا بستر فراهم است؟
در هشت سال گذشته شمال و جنوب ایران جام‌جهانی بوده اما دوره مبحث‌های کلی گذشته و براساس آمار و فکت‌ها چرا کشوری مانند قطر باید از نظر GNH رتبه ۷۰ باشد و ایران در رتبه ۱۱۹ قرار بگیرد. ۱۵ کشور هدف در کمپ اسپایر در ۱۲ رشته ازجمله فوتبال، والیبال، بسکتبال، دوومیدانی، تیراندازی و شنا را انتخاب می‌کنند و به آن‌ها بورس صددرصد می‌دهند.
صاحب‌نظر حوزه استراتژیک ورزش اظهار کرد: فکر می‌کردیم تکنولوژی را در توکیو ۲۰۲۰ ببینیم اما اوج آی‌تی جایی قابل مشاهده است که در فاصله ۵۰۰ متری ورزشگاه‌ها دما ۳۲ تا ۳۵ درجه است و وقتی به فاصله ۵۰۰ متری می‌رسیم دما بین ۲۵ تا ۲۷ درجه خواهد بود.
هشت ورزشگاه در فاصله ۳۵ کیلومتری از هم قرار دارند و از این هشت ورزشگاه، یک ۸۰ هزار یک ۶۰ هزار و شش ۴۰ هزار نفری دارد که بعد از جام‌جهانی چهار ورزشگاه به چهار کشور هدف منتقل می‌شود.
چرا اسکوچیچ و کی‌روش اردوهای خود را در اتریش برگزار کردند؟
نظری تصریح کرد: توسعه پایدار همه‌جانبه است و طول، عرض و عمق را دربر می‌گیرد. نمی‌گویم توسعه‌نیافته هستیم اما توسعه تک‌وجهی مانند ساخت پهباد داریم. وقتی وزیر ورزش می‌گوید ما در کیش می‌توانیم میزبان کشوری مثل برزیل باشیم، سوال مطرح می‌شود که چرا اسکوچیچ و کی‌روش اردوهای خود را در اتریش برگزار کردند و به کیش نرفتند.
سرود بازی‌های ۲۰۲۲ «هیپا هیپا» به معنای باهم بهتر بودن است. ما پس از دهه اول انقلاب دایره انتخاب مدیران را محدود کردیم. وقتی جمعی از نخبگان ما می‌توانند در توسعه جامعه سرافراز ایرانی فرصت اثبات خود را نداشته باشند، نمی‌توانیم هیپا هیپا بخوانیم.
وی ادامه داد: اگر چهار درصدی‌ها در این کشور قانون‌گذاری کنند ۹۶ درصدی‌ها به اجرا نمی‌رسانند؛ ما باید یک بار برای همیشه سرود هیپا هیپا را اجرا کنیم. تفاوت مدیریت استراتژیک با مدیریت عادی خیلی ساده است، در مدیریت استراتژیک توجه به جزئیات وجود دارد و برای توجه به آن‌ها باید یک اصل را مدنظر قرار دهید.
کشور ایران یکی از مترقی‌ترین قوانین اساسی را دارد، بزرگ‌ترین درد ما در سال‌های گذشته، مظلوم بودن قانون اساسی و اجرا نشدن آن است. اصول ۳۰،۲۳،۱۹،۲۷ و ۴۷ قانون اساسی می‌گوید که حاکمیت، مکلف به توزیع مناسب منابع است. ایران تنها مناطق تهران نیست و شامل شهرهایی چون خاش، فریدون‌شهر و بانه هم‌می‌شود.
بنابراین این قانون در کشور ما اجرا نمی‌شود که دلیلش، مدیریت استراتژیک کشور بوده که سبب انزوای متخصصان شده و صدای ما را نمی‌رساند. هشت سال جنگ را با جوانان ۲۵ ساله‌ها بردیم و اقتصاد را با پیرمردها باختیم. همانگونه که در نانو و پزشکی نخبه داریم در عرصه ورزش هم دارای متخصصانی هستیم که ما را رشد می‌دهند.
آزادی، یادگار امام و نقش جهان نمی‌توانند پاسخگوی مسابقات بزرگ باشند
این استاد دانشگاه درباره ورزشگاه‌های کشور افزود: واقعیت این است که ورزشگاهی مثل آزادی، نقش جهان و یادگار امام اماکنی پیر هستند. مدیری که از بالای آسمان، شهر اصفهان را می‌بیند و می‌گوید اینجا زمین المپیک باشد، آیا تفکر استراتژیک داشته است؟ درواقع تفکر استراتژیک براساس دو معیار منطق و احساس است.
فراموش نکنید نقش جهان تنها ضلع غربی و مستطیل سبز نیست و ضلع شرقی هم دارد. ای‌کاش طبقه دوم این ورزشگاه ساخته نمی‌شد و هزینه‌اش صرف ساخت محوطه اطراف آن می‌شد. تمام ورزشگاه‌های جهان ۴۵ هزار نفری هستند و با قاطعیت می‌گویم طبقه دوم هیچ‌گاه پر نخواهد شد.
بنابراین آزادی، یادگار امام و نقش جهان نمی‌توانند پاسخگوی مسابقات بزرگ باشند. یک جمله انگلیسی می‌گوید با یکدیگر براساس دیتا صحبت کنید. عالی‌ترین مقام کشور ما جوانان را به تهذیب، تحصیل و ورزش سوق می‌دهند.
جوانان ایران ۳۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل داده‌اند، کشور با هشتاد میلیون جمعیت و سوئد با ۱۰ میلیون نفر در مسابقات ۱۹۴۸ لندن شرکت کردند و تاکنون سوئد ۸۳۴ مدال المپیک کسب کرده و ما ۷۶ مدال به دست آوردیم! کشور سوئد نرخ سرانه تعداد ورزشکار بالای ۷۰ درصد و همین نرخ در ایران زیر ۱۰ درصد است که این موضوع بزهکاری را در این کشور کاهش می‌دهد.
توزیع بودجه ورزش در ایران مثل کاریکاتور است
صاحب‌نظر حوزه استراتژیک ورزش گفت: توزیع بودجه ورزش در ایران مانند کاریکاتور است؛ یعنی ۹۵ درصد بودجه‌های ما در دو قالب عمرانی و ورزش حرفه‌ای هزینه می‌شود و ۹۰ درصد هزینه‌های ورزش حرفه‌ای هم مربوط به فوتبال است.
یکی از بزرگ‌ترین معضلات نظام مدیریت ورزشی ما که باید مورد توجه قرار بگیرد، توزیع کاریکاتوری منابع مالی است. در اروپا منچسترسیتی یک‌سال درآمدی کمتر از هزینه‌ها داشت اما پنج پنجره محروم بود. در تمام دنیا ورزش و سیاست به هم چسبیدند، اما نگاه امنیتی از ورزش باید برداشته شود. ما سه‌هزار و ۴۰۰ پروژه ناتمام داریم و با بودجه عمرانی وزارت ورزش ۳۰ سال دیگر به پایان می‌رسند.
حق پخش برای باشگاه‌های ما نباید وجود داشته باشد، چراکه پول استقلال و پرسپولیس از بیت‌المال است و به نوعی از این جیب به آن جیب محسوب می‌شود. مدیرعامل حق ندارد برای حق پخش صحبت کند، زمانی می‌توانیم این درخواست را داشته باشیم که رویداد تولید کنیم و از طریق بخش خصوصی اقدام کنیم. هیچ‌کدام از باشگاه‌های ما عملاً خصوصی نیستند و حاکمیت قانون باید وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: دولت یک‌بار برای همیشه پای خود را از گردشگری و ورزش بیرون بکشد تا اگر می‌خواهیم به سمت پیشرفت سوق داده شویم، این اتفاق بیفتد. جوانان خلاق در این کشور زیاد هستند و ما یک بمب ۳۵ درصدی داریم که آلمان در آرزوی آن به سر می‌برد. دولت نگاه خود را به سمت حکمرانی ببرد، یعنی قانون‌هایی بنویسند که هم چهار درصدی‌ها و هم ۹۶ درصدی‌ها حضور فعال داشته باشند.
نظری افزود: در همین جام‌جهانی از ۲۳ هزار بلیت ۱۶ هزار تا برگشت داده شد؛ بیشتر تماشاگران ایرانی در قطر مهاجران خارج از کشور بودند که از لحاظ فرهنگی وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال ما با معضل روبه‌رو شدند.
پیش‌بینی می‌کنم که پخش تلویزیونی ما چالش‌های زیادی دارد. نظام امپریالیسم‌ها تصویر بدی از ما در رسانه‌ها القا کرده و ما باید این تصویر را از بین ببریم. دولت شخصیت‌های نخبه را به رسمت بشناسد، تا تفکر نخبگانی متناسب با کمبودهایی که در ورزش هستند اجرا شود.
قطر می‌داند یک‌روز نفت‌هایش به پایان می‌رسد و راه توسعه یافتگی پایدار را یاد گرفته است
وی در پایان اظهار کرد: کافی است به سایت قطر ۲۰۲۲ مراجعه کنید و شهر آموزش قطر را بررسی کنید. پیش‌بینی شده از گردشگرانی که به این کشور می‌روند، سالانه صد هزار توریست پایدار دارند و حتی از کشورهای اروپایی برای تحصیل بورسیه می‌گیرند.
هر ایرانی برای ورزش هفتادوسه صدم متر فضا دارد اما ژاپن با جمعیت عظیم خود ۲/۵ متر دارد؛ متوسط جهان دو متر است اما قطر درحال‌حاضر چهار متر فضا در اختیار هر شهروند می‌گذارد.
در کشورهای توسعه‌یافته ۵۰ در GDP مربوط به گردشگری است و در شاخص‌های توسعه‌یافتگی، ترکیه از ما جلوتر است. قطر می‌داند یک‌روز نفت به پایان می‌رسد، بنابراین راه توسعه‌یافتگی پایدار را یاد گرفته‌اند و پول نفت و گاز را برای بازار پایدار ذخیره می‌کنند.
یکی از شاخص‌های مسکات قطر انتقال سادگی و شادی آفرینی است
دکتر داوود نصر، مدرس دانشگاه اظهار کرد: درباره علم بازاریابی صحبت می‌کنیم و خیلی از مستندات ما به منابع خارجی است. اگر استادیوم‌های ما در یک مکان خوب باشد زمینه برای بازاریابی فراهم می‌شود و این یک دانش بیگانه با ما نیست؛ درواقع در نحوه استفاده مشکل داریم، به عنوان مثال بلیت‌های مسابقات ما چگونه به فروش می‌رسد، وقتی نگاه کنیم متوجه می‌شویم از کپی‌رایت چقدر بهره گرفته‌ایم.
بروشورهایی طراحی شده که فردی را که وارد قطر می‌شود، در تمام پلتفرم‌ها راهنمایی می‌کند و برای مشتری که قرار است سودآوری داشته باشد آگاهی ایجاد کرده‌اند. کدام یک از باشگاه‌های ما چنین اقدامی انجام داده‌اند؟ وقتی در فاکتورهای بازاریابی وارد می‌شویم نشان بازی‌ها دقیقاً با مسقات متفاوت و پوستر دیدارها مشخص است. این یعنی به سمت دانش‌هایی که درآمدزاست حرکت می‌کنند.
یکی از شاخص‌های مسقات قطر، انتقال سادگی و شادی‌آفرینی است؛ حتی می‌خواهند سرگرم‌کننده بودن آن کشور، اعتماد به نفس قطر و پوشش این کشور را منتقل کنند. این شاخص‌ها را ورزش ما نیاز دارد تا بتوانیم توسعه داشته باشیم.
وی درباره مسکات گفت: در بحث محصول دو محور کالا و خدمات را داریم و شاید به دلیل شرایط استانداردها، برای کالا با مشکل مواجه شویم اما خدمات، فضای نامحدودی دارد و در کشور ما مهندسان و متخصصان زیادی هستند که می‌توانستیم در پلتفرم‌های مختلف فعالیت کنیم.
کشورهای عربی ویزاهای خوبی برای متخصصان کامپیوتر که در این حوزه فعالیت دارند، صادر می‌کنند؛ خیلی فرصت پیشرفت داشتیم اما نادیده گرفته شد. شاید در بحث دانش‌بنیان که شعار سال است، حوزه ورزش در شهرک‌های فناوری کمترین حضور را دارد، نگاه ما بیشتر کالایی بود و در جلساتی که برگزار می‌شد، بیشتر صنایع‌دستی را مد نظر داشتیم اما در همین زمینه هم از مهندس‌های کاربلد استفاده نکردیم.
هیچ زمانی ورزش در اولویت کشور نبوده است
در ادامه مهدی سلیمی، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان ادامه داد: فکر می‌کنم هیچ وقت در این کشور ورزش اولویت ما نبوده و به فکر توسعه در این زمینه نیستیم. چرا فکر می‌کنید یک گردشگر که به عنوان تماشاگر به قطر می‌رود، باید به کیش بیاید؟ چنین انتظاری، دانش کم ما را نشان می‌دهد. هیچ وقت اولویت ما ورزش نبوده است و نباید دنبال دستاورد ورزشی باشیم.
در این کشور کدام زیرساخت را داریم؟ در تمام کشورها اولین چیز زیرساخت مناسب است؛ فکر کنید اگر میزبانی جام ملت‌های آسیا را به ما دادند، کجا باید آن را برگزار کنیم؟ ما فقط سه ورزشگاه استاندارد در حد برگزاری مسابقات باشگاهی داریم اما کدام بازی را می‌توانیم در سطح ملی در این استادیوم‌ها برگزار کنیم؟
به‌هرحال باید به لحاظ زیرساخت و تکنولوژی هزینه شود؛ مسائلی در قطر مطرح می‌شود که باور کردنی نیست. در نگاه نخست، برگزاری این مسابقات در کشور قطر ناممکن بود، اما درحال‌حاضر هیچ‌کس اعتراضی ندارد. اکنون تمرکز ورزشی‌های ما روی مسائل دیگر است، مادامی که نگرش ما توسعه‌محور نباشد توسعه نخواهیم داشت.
وی در رابطه با بودجه ورزش کشور گفت: نگاه ما به ورزش به عنوان یک صنعت درآمدزا نیست. برای این حیطه هزینه می‌کنیم، اما آیا ورزش تنها در فوتبال، استقلال، پرسپولیس، سپاهان و ذوب‌آهن خلاصه می‌شود؟ این یک مقوله همه‌گیر است؛ چند ورزشکار حرفه‌ای در ورزش‌های همگانی داریم؟ هیئت‌های ورزشی ما هشتشان گرو نهشان است و اصلاً پولی در جیب ندارند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ورزش کشتی و شنا هم هست، اما چند استخر استاندارد، پیست دوومیدانی خوب، خانه کشتی و سالن‌های مخصوص ژیمناستیک داریم؟ هزینه‌های ما در فوتبال برای اهدافی بالاتر از ورزش است و دستاوردی ندارد؛ تیم‌هایی مثل استقلال و پرسپولیس هم که برایشان خرج می‌شود، زمین تمرین درست و حسابی ندارند. چرا شرکت خصوصی نمی‌تواند فعالیت کند، چون درآمدی کسب نمی‌کند. درواقع تا مقطعی علاقه شما را سوق می‌دهد اما از یک جایی به بعد پا پس می‌کشید.
اینکه تفکراتمان را محدود به کاغذ کنیم هیچ دستاوردی نخواهد داشت
جلیل شیخ‌سجادیه، کارشناس گردشگری اظهار کرد: گردشگری تاریخی و باستانی، فرهنگی و هنری، روستایی و بومی، حیات وحش، سلامت، زیارتی و معنوی، ماجراجویی و ورزش‌های فصلی در طول این سال‌ها توسط مسئولان تحلیل و بررسی شده و بخشی از آن‌ها تصویب و لازم‌الاجرا بوده اما در عمل هیچ گونه پیشرفتی نیست.
تئوری انتخاب به ما می‌گوید اتفاق شوم افتاده و فرصت‌ها از دست رفته، اما این انتخاب را داشته‌ایم که طی یک‌سال گذشته حداقل برای جام‌جهانی جمعیت زیاد و پول‌سازی را به کشور بیاوریم اما این موقعیت را هم‌از دست دادیم. لذا توصیه‌می‌شود جست‌وجو برای یافتن بازار را از یک اقدام ساده شروع، ضوابط را جایگزین رابطه و آموزش صحیح برای مسئولان را اجرا کنیم.
قطعاً در دوره کوتاه نمی‌توان نتایج آموزش را ارزیابی کرد اما این امر یک کلید برای تداوم شاخه‌های معارف بشری است. در روزگاری که نیروی انسانی آموزش‌دیده، بزرگ‌ترین سرمایه جوامع است، تردیدی نیست که بررسی‌های درونی در تأثیرات مثبت هر دوره آموزشی را ضرورت بدانیم.
وی تصریح کرد: در صدسال اخیر ما به خودشکوفایی رسیدیم؛ اینکه چیزی را به دست بیاوریم لذت‌بخش است اما اینکه از دست بدهیم و برای دوباره رسیدن به آن تلاش کنیم، دشوار خواهد بود و نتیجه‌اش می‌شود نخبگانی که برای کشورهای دیگر پول‌سازی می‌کنند. اینکه ما تفکراتمان را محدود به کاغذ کنیم، هیچ دستاوردی نخواهد داشت.
کارشناس گردشگری درخصوص حضور گردشگران ایرانی در قطر افزود: هیچ اقدامی در این زمینه نشد و حتی ما چند میلیاردی هم که با ۲۶ بازیکن داشتیم را هم از دست دادیم. درواقع بلیت‌ها فروش رفته اما هر فرد خودش اقدام کرده و هیچ واکنشی از طرف سازمان‌های مربوطه انجام نشد. متأسفانه بحث مسابقات قطر از زمان‌های گذشته مطرح شد و تنها به چند جلسه و بدون خروجی خاصی ختم شد.
نظر شما