تورج فتحی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه گاهی آلودگی خاک ناشی از فعالیت‌های معدن‌کاری در حد خیزش گردوغبار بوده و در بعضی شرایط آلودگی‌ها متأثر از تخلیه فاضلاب‌ها، پساب و باطله‌های سمی و خطرناک است، اظهار کرد: در هر موقعیتی بر اثر مقیاس معدن‌کاری، تأثیر این عرصه می‌تواند بر محیط‌زیست، شدید، متوسط یا ضعیف باشد.
وی با اشاره به اینکه خاک یکی از عناصر ارزشمند طبیعت است، افزود: در اثر معدن‌کاری، پروفیل خاک که لایه زنده‌ای از محیط‌زیست است و در هر سانتی‌متر مکعب آن بسته به نوع آب و هوا و اقلیم هر منطقه هزاران تا میلیون‌ها موجود زنده ذره‌بینی دارد، نابود خواهد شد.
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، ادامه داد: در مباحث محاوره‌ای و عامیانه، برای خاک ارزشی قائل نیستیم، درحالی‌که تمام فعالیت‌های انسانی از تولید محصولات کشاورزی و منابع غذایی از بستر خاک آغاز می‌شود، بنابراین به منظور حیات و زندگی باید در حفاظت از این لایه خاک اقدامات زیست‌محیطی اساسی انجام شود.
تولید یک سانتی‌متر خاک طی چند میلیون سال
وی تصریح کرد: با توجه به اقلیم هر منطقه‌ای وقتی خاکی را نابود یا تخریب می‌کنیم، تولید لایه خاک به زمانی در مقیاس زمین‌شناسی نیاز دارد تا آن خاک دوباره احیا شود. در مناطقی با آب و هوای خشک مانند کشور ما که در کمربند خشکی قرار گرفته، به چندصد هزار تا چند میلیون سال زمان نیاز است تا یک سانتی‌متر یا چند سانتی‌متر خاک بدون هیچ‌گونه فعالیت انسانی در زمین زایش شود.
فتحی با اشاره به اینکه در ایران برخلاف مناطقی مانند حاره‌ای استوایی و دیگر مناطق گرمسیری که فعالیت فرآوری خاک به لحاظ طبیعی سرعت بیشتری دارد، گفت: اگر منابع خاکی را به واسطه استخراج، تولید ماده معدنی و باطله‌برداری فعالیت‌های معدن‌کاری نابود کنیم، زایش خاک با توجه به شرایط سرعت اندک تولید آن در کشور ما غیرقابل بازگشت است.
وی در پاسخ به این پرسش که معدن‌کاری تا چه میزان می‌تواند موجب رخ دادن پدیده ریزگرد شود، اظهار کرد: پدیده ریزگردها بر اثر میزان ذخایر مواد معدنی، روش‌های استخراج معدن‌کاری به‌ویژه در مناطق روباز و افزایش بالای مقیاس و عرصه‌های تحت تأثیر فعالیت‌های معدنی می‌تواند سبب تشکیل کانون‌های عظیم و نیز تخریب و آلودگی خاک شود.
تأثیر جاده‌سازی بر فرسایش و تخریب خاک
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، درباره نقش معادن در فرسایش و تخریب خاک، افزود: وقتی بر اثر فعالیت‌های معدن‌کاری و تأسیسات در محدوده معادن با اقدامات جاده‌سازی و راه‌سازی سبب تخریب و تغییر خاک می‌شویم، منابع خاکی در این مناطق به‌طور صددرصد از بین نمی‌رود، بلکه دچار فرسایش شده و تخریب اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه در فعالیت‌های معدنی بخشی از خاک به‌طور کامل نابود و بخش دیگر دچار فرسایش و قسمتی نیز گرفتار آلودگی می‌شود، خاطرنشان کرد: بر اثر نابودی کامل خاک با پدیده غیرقابل بازگشت تولید خاک روبه‌رو هستیم، اما در تخریب بخشی از منابع خاک بر اثر فرسایش‌ها که قابل احیا است، به‌طورقطع برای احیا با فرایندهای هزینه‌بر و زمان‌بر مواجه خواهیم شد، تخلیه فاضلاب‌ها و باطله‌کاری یا پساب‌های سمی معادن، بخش تاثیرپذیری از خاک را در معرض آلودگی قرار می‌دهد.
نظر شما