به گزارش خبرنگار ایمنا، خبری از عکس سلفی نیست، خنده و لذت بازدید جای خود را به افسوس و حسرت داده است، تنها هجای استفاده‌شده در این یک ساعت بازدید، آهی از ته دلی است که گاهی با سر تکان دادن از تأسف همراه است. با کمی توجه به جمعیت و واکنش‌های آن‌ها به سخنان سخنران متوجه می‌شوی این برنامه بیشتر از اینکه یک تور بازدید باشد، مراسم ختمی برای شکوه و تاریخ اصفهان است. شکوه و تاریخی که در نابخردی گذشتگان و برخی از مدیران وقت نابود شده و به تاراج رفته است.
چند الوار چوبی شکسته که در عین شکستگی و قدیمی بودن آن هنوز زیبایی و شکوه گذشته را دارد، در گوشه‌ای افتاده است، همه ۳۲ نفر بازدیدکننده‌ها دور این الوارها به‌گونه‌ای ایستاده‌اند که گویی بر سر بالین فرد ارزشمندی که آخرین نفس‌های عمرش را می‌کشد، با احترام حاضرشده‌اند تا آخرین صحبت‌های او را گوش دهند.
زنی سالخورده که دورتر از بقیه کنار سروی ایستاده است، درحالی‌که سخنران از ویرانگری بناهای تاریخی و شاهکارهای معماری ارزشمند اصفهان توسط ظل‌السطان می‌گوید، از اینکه هنوز روحیه این ویرانگری در برخی از مدیران متولی حفاظت از بناهای تاریخی وجود دارد، زیر لب و آهسته به فردی که کنارش ایستاده است، می‌گوید: «ما چه کردیم؟» و فرد مقابلش درحالی‌که سر تکان می‌دهد با لبخندی تلخ می‌گوید «هویت خود را به تاراج داده‌ایم!.»
هر چه زمان می‌گذرد سنگینی فضا بیش از گذشته حس می‌شود، غروب آسمان و انعکاس آن در آب حوض موزه معاصر بر سنگین شدن این فضا کم نمی‌گذارد، حتی کبوتری که لب حوض آمده است تا تشنگی خود را برطرف کند، منصرف می‌شود و با پرواز خود فضا را به صدای ممتد کلاغ‌ها وا می‌گذارد.
مهدی تمیزی، مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان درحالی‌که که با دقت و حساسیت الوارهای تزئینی سقف موزه را که زمانی منزل ظل‌السطان بوده است به بازدیدکنندگان نشان می‌دهد، روند مرمت این موزه را برای گروه گردشگری «مشق تاریخ» که به‌عنوان یک گروه مردمی و خودجوش از اماکن تاریخی کشور بازدید می‌کنند، شرح می‌دهد.
از اینکه در دوره ظل‌السطان چه بناهای ارزشمندی از دوران صفوی یک‌شبه تخریب شد، از اینکه نه‌تنها ظل‌السطان بلکه خواهرش نیز به‌عنوان منفورترین شخصیت زن معاصر ایران شناخته می‌شود، شاهکار معماری‌های دوره صفوی را تخریب کردند، می‌گوید. هرچه بیشتر از آن زمان و تخریب بناها صحبت می‌کند، صدای آه گردشگران بیشتر شنیده می‌شود.
وی در ادامه از هویت‌سازی جعلی برخی کشورهای همسایه می‌گوید، از اینکه چگونه برخی از کشورها با استفاده از اشیای تاریخی کشورمان برای خود هویت می‌سازند و در مقابل برخی از مسئولان و متولیان امر کمترین توجهی به حفاظت از بناهای تاریخی کشورمان ندارند، از اینکه دستگاهی بدون درک از هنر و تاریخ شاهکار کاشی‌کاری صفویه را تخریب می‌کند و به‌جای آن کاشی‌های جدید قرار می‌دهد، می‌گوید و درحالی‌که تکه چوبی موریانه‌زده را به حاضران نشان می‌دهد، به روند مرمت موزه و نهایت دقت به جزئیات و ساختار معماری آن می‌پردازد.
مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان با اشاره به اینکه در روند مرمت، هر شی ای که خارج می‌شود مورد بررسی قرار گیرد، می‌افزاید: در روند مرمت یک دهنه اسب پیدا شد که پس از بررسی مشخص شد این شیء متعلق به دوره صفویه است. متأسفانه در برخی از شهرهای کشور در روند مرمت یا انجام پروژه‌های عمرانی در مکان‌های تاریخی، اجازه کاوش باستان‌شناسی داده نمی‌شود که همین امر باعث می‌شود بعضی از اشیای تاریخی از بین برود.
وی تأکید می‌کند: در موزه هنرهای معاصر اصفهان سعی شده است که مرمت این بنا به‌گونه‌ای باشد که بر اساس معماری و ساختار گذشته خود باشد، به‌عنوان‌مثال در گچ‌بری این موزه هیچ رنگی در حاشیه‌ها و اطراف آن به‌کار برده نشده است زیرا در زمان قاجار نقاشی روی گچ‌بری، صورت نمی‌گرفت.
تمیزی با اشاره به اینکه بنای این موزه از دوره قاجار تا دوران معاصر تغییرات فراوانی کرده است، می‌گوید: این بنا کاربری‌های مختلفی داشته است، درواقع این بنا تا قبل از سال ۱۳۷۲ محل استانداری اصفهان بود و در اسفندماه سال ۷۳ به‌عنوان موزه هنرهای معاصر اصفهان شروع به فعالیت کرد.
وی ادامه می‌دهد: در دوران افزایش شیوع کرونا که تمام موزه‌های کشور تعطیل شدند از این فرصت استفاده و درخواست مرمت این موزه را از شهردار وقت اصفهان درخواست کردیم که خوشبختانه بودجه‌ای نزدیک به دو میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان مصوب شد و روند مرمت این مکان به سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان سپرده شد.
مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان با بیان اینکه مرمت این بنا بعد از ۲۷ سال شروع شد، اظهار می‌کند: تصور اولیه از اتمام مرمت این بنا شش تا هشت ماه بود، اما به دلیل هجوم شدید موریانه‌ها به تیرهای چوبی این بنا و دقت در رعایت جزئیات معماری و کالبدی، روند مرمت طولانی شد.
وی در ادامه می‌افزاید: مرمت این مکان بسیار مهم و ضروری بود و به دلیل حمله شدید موریانه‌ها به تیرهای چوبی امکان فروریختن آوار بر سر بازدیدکنندگان وجود داشت، علاوه بر آن این بنادر حال تخریب بود به‌گونه‌ای که سنگینی این بنا در بخش‌هایی باعث نشست آن نیز شده بود؛ در حال حاضر تمام سقف‌های ضلع‌های غربی و شمالی، برداشته شده و ستون‌های جدید زده شده و بخشی از سقف نیز آجرفرش شده است و ادامه خواهد داشت.
تمیزی درحالی‌که در صحبت‌های خود با تأکید بر این که حفاظت از یک بنای تاریخی، حفاظت از هویت و تاریخ یک شهر و کشور است، از گردشگران دعوت می‌کند از فضای موزه و نحوه مرمت آن بازدید کنند.
در میان بازدیدکنندگان توجهم به مرد جوانی جلب می‌شود که به آرامی و با نگاهی خاص نقش گل دیوار سنگی موزه را لمس می‌کند، بدون مقدمه از او می‌پرسم چه حسی دارد؟ بدون اینکه نگاهش را از نقش سنگ به من معطوف کند، می‌گوید: حس لمس موجود زنده، حس عجیبی است و نمی‌توان توصیف کرد، هرچند اشیا زنده نیستند اما مسئله در بناهای تاریخی فرق دارند، گویی با فرد حرف می‌زنند، همچون مادربزرگ‌های قدیمی که نوه‌های خود را جمع می‌کرد و برایشان قصه می‌گفت، تک‌تک اجزای قدیمی این بنا می‌خواهند روایتی از گذشته داشته باشند و نکته جالب اینجا است جایی که شیء جدید که در اثر مرمت جایگزین شیء قدیمی شده است، این حس را القا نمی‌کند.
از زن میان‌سالی که به‌تنهایی در حال گشت‌زنی در فضای داخلی موزه است، از حس و حال بازدید از این مکان می‌پرسم، وی در پاسخ می‌گوید: هرچند در ابتدا قلبم از این‌همه تخریب بناهای تاریخی ارزشمند اصفهان فشرده شد، اما با صحبت‌های مدیر موزه کمی امیدوار شدم که هنوز برخی از بناهای تاریخی ارزشمند توسط افراد دغدغه‌مند با چنگ و دندان حفظ می‌شود.
صحبت اکثر گردشگران مشق تاریخ از تجربه بازدید روند مرمت موزه معاصر اصفهان شبیه به هم است و همه بر این باور هستند آن‌طور که باید به بناهای تاریخی کشورمان به‌ویژه شهر اصفهان توجه صورت نگرفته است و نیاز است که مؤسسات مردم‌نهاد و گروه‌های مردمی خودجوش از این مکان‌ها بازدید کنند تا شاهد کاهش روند رهاشدگی به حال خود و تخریب این بناها باشیم.
به گزارش ایمنا، گروه گردشگری «مشق تاریخ» در چهارمین تور گردشگری خود در اصفهان از خانه‌های قاجاری این شهر بازدید کرد و در یکی از مهم‌ترین آن‌ها به بازدید و مطالعه روند مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان پرداخت. این گروه در سال ۱۳۹۶ با هدف توسعه آموزش عمومی تاریخ از طریق سفر و فعالیت‌های گردشگری شکل گرفته است.
نظر شما