به گزارش خبرنگار ایمنا، اپیدمی جهانی ایدز و ویروس آن، با توجه به مقیاس و تأثیر ویرانگری که دارد مورد اضطرار جهانی در برابر برخورداری مؤثر از حقوق بشر قرار می‌گیرد و یکی از وحشتناک‌ترین چالش‌ها در برابر زندگی و حیثیت انسان است، چرا که رشد اجتماعی و اقتصادی را در سراسر جهان تضعیف می‌کند و بر تمام سطوح جامعه ملی، اجتماعی، خانوادگی و فردی تأثیر می‌گذارد، این بیماری تاکنون جان میلیون‌ها انسان را گرفته است و در سراسر جهان هر ساله میلیون‌ها انسان به ویروس HIV آلوده می‌شوند، این در حالی است که تاکنون هیچ راهی برای درمان قطعی آن یافت نشده است.
HIV یا ایدز ویروس نقص ایمنی بدن انسان است، این ویروس با از بین بردن سلول‌های مهم بدن به نام لنفوسیت‌هایT (تحت عنوان CD۴ مثبت) که با بیماری و عفونت مبارزه می‌کنند، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند، درد عضلانی، التهاب گلو، تب، کاهش وزن، سردرد، تهوع، جوش پوست و اسهال از جمله علائم این بیماری است.
شیوه‌های انتقال HIV از طریق رابطه جنسی، تزریق معتادان، از مادر به نوزاد و خون آلوده است. بر اساس آماری که تا سال ۹۹ در کشور اعلام شده است، سهم مردان از این بیماری ۸۲ درصد و سهم زنان ۱۸ درصد است. همچنین بر اساس آمار ۲۲ درصد از مبتلایان به دلیل روابط جنسی پرخطر و ۶۰ درصد از مبتلایان به دلیل اعتیاد به HIV مبتلا شدند، البته HIV از طریق پوشیدن لباس مشترک، ترشحات مخاطی و عطسه، سرویس بهداشتی مشترک و تماس فیزیکی و دست دادن به سایر افراد منتقل نمی‌شود.
طبق آماری که سیداحمد سیدعلی‌نقی، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ایدز ایران تا آبان‌ماه سال جاری اعلام کرده است، بر اساس آمار تخمین زده شده تعداد مبتلایان به بیماری HIV بالغ بر ۵۵ هزار نفر در کشور است، اما آمار ثبت شده بالغ بر ۲۳ هزار نفر فرد زنده بوده است و این اختلاف موجود حاکی از آن است که برخی افراد مبتلا به این بیماری از بیماری خود بی‌خبر هستند.
روز جهانی ایدز، یکم دسامبر (برابر با دهم آذر)، از سال ۱۹۸۸ نه تنها به دلیل افزایش بودجه‌ها بلکه برای افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها تعیین شد، همچنین اهمیت روز جهانی ایدز در این است که به عموم مردم یادآور شویم که HIV از بین نرفته است و هنوز اقدامات بسیاری برای مبارزه با این بیماری باید انجام شود.
رایگان بودن خدمات تشخیصی، درمان و آزمایش‌های دوره‌ای مبتلایان HIV
ابوالفضل حجاری، کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: بیماری HIV در حال حاضر بیماری قابل کنترلی است که افراد مبتلا می‌توانند با دریافت خدمات درمانی از عمر طبیعی و کیفیت زندگی مانند سایر افراد جامعه برخوردار شوند که حتی هیچ‌گاه به مرحله فاز حاد بیماری (ایدز) نرسند.
وی با بیان اینکه تمام خدمات تشخیصی، درمان و آزمایش‌های دوره‌ای مبتلایان HIV رایگان است، ادامه می‌دهد: در حال حاضر امکانات تشخیصی با استفاده از تست‌های سریع HIV در کمتر از ۲۰ دقیقه در سراسر استان انجام می‌شود، همچنین تعداد مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری تاکنون به چهار مرکز افزایش یافته است و مرکز مشاوره نواب صفوی اصفهان، شاهین‌شهر، خمینی‌شهر و نجف‌آباد خدمات مشاوره و مدیریت درمان بیماران را برعهده دارند، همچنین مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نواب صفوی به عنوان مرکز مشاوره قطب منطقه‌ای و مرجع استانی خدمت تشخیصی تکمیلی و آزمایش‌های پایش درمان بیماران را به بیماران تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی چهارمحال‌وبختیاری و کاشان نیز ارائه می‌دهد.
کارشناس برنامه اچ‌آی‌وی، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان تصریح می‌کند: بیماری HIV به عنوان یکی از معدود بیماری‌هایی بوده که برنامه‌های مداخلاتی و کنترل و پیشگیری آن با تصویب هیئت دولت در قالب برنامه ملی راهبردی به متولیان و شرکای برنامه ابلاغ می‌شود، این برنامه در استان‌ها نیز با مدیریت استانداری و دبیری دانشگاه‌های علوم پزشکی مورد پیگیری و ارزیابی مستمر به صورت فصلی (هر سه ماهه یک بار) توسط کمیته نظارت بر برنامه راهبردی کنترل عفونت اچ‌آی‌وی (sip) قرار می‌گیرد.
وی اضافه می‌کند: در سال جاری با پیگیری‌های صورت گرفته سیستم بهداشت و درمان سراسر استان و همکاری‌های برون‌بخشی، بیماریابی افزایش چشمگیری را داشته است، در این بیماری جهت قطع چرخه انتقال و رسیدن به اهداف ۹۰،۹۰،۹۰ (شناسایی ۹۰ درصد بیماران، ۹۰ درصد بیماران شناسایی شده و دریافت خدمات درمانی به طور مستمر و اینکه ۹۰ درصد افراد تحت درمان دارای بار ویروسی کنترل شده غیرقابل انتقال باشند) که نیازمند تلاش‌های مضاعف در حوزه آموزش و اطلاع‌رسانی و بیماریابی در افراد دارای مواجهه با ویروس چه به صورت مواجهه‌های شغلی (کارکنان حوزه بهداشت و درمان) یا مواجهه‌های غیرشغلی (روابط محافظت نشده و اعتیاد) است.
شناسایی ۸۳۰ فرد مبتلا به HIV در استان اصفهان
حجاری می‌گوید: از سال ۶۶ تا پایان مهرماه سال جاری در استان اصفهان بالغ بر ۸۳۰ نفر بیمار شناسایی شده‌اند که ۵۰۰ نفر از این افراد در قید حیات هستند، در بررسی همه افراد شناسایی شده مانند میانگین کشوری عمده راه ابتلا در بیماران اعتیاد تزریقی ۵۷ درصد، رابطه جنسی ۳۴ درصد، خون یک درصد، مادر به کودک دو درصد و علل نامشخص شش درصد اعلام شده است.
وی می‌افزاید: بررسی وضعیت بیماران شناسایی شده در سال گذشته بر اساس راه انتقال نشان می‌دهد، الگوی انتقال بیماری با روند به سمت انتقال جنسی در حرکت است که در سال گذشته حدود ۷۵ درصد انتقال از طریق روابط جنسی، اعتیاد تزریقی چهار درصد، مادر به کودک چهار درصد و ۱۷ درصد نیز راه انتقال خود را در جلسات مشاوره اعلام نکردند، بیشتر مبتلایان در زمان تشخیص بیماری در فاصله سنی ۲۲ تا ۴۸ سال قرار داشتند.
کارشناس برنامه اچ‌آی‌وی، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان تصریح می‌کند: یکی از افتخارات استان اصفهان شناسایی و مراقبت از حدود ۶۰ مادر باردار مبتلا به HIV بوده است که تمام آن‌ها نوزاد سالم به دنیا آورده‌اند، همچنین در برنامه غربالگری مادران باردار تمام آن‌ها شش تا ۱۰ هفته بارداری خدمات مشاوره و آزمایش HIV را دریافت کردند.
وی اضافه می‌کند: بر اساس تشخیص قطعی بیماری میان افراد در سال‌های مختلف مشخص شد، بیشتر بیماران با اختلاف بالای صددرصدی در ماه‌های دی، بهمن و اسفندماه نسبت به ۹ ماه سال‌های مختلف شناسایی شده‌اند که بیانگر نقش و اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی در روز جهانی ایدز (دهم آذرماه) و هفته‌های اطلاع‌رسانی این ماه است.
حجاری ادامه می‌دهد: در صورت مشارکت فعال آموزش و اطلاع‌رسانی توسط ادارات، سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادها، می‌توان در کاهش انگ و تبعیض نسبت به این بیماری در جامعه و افزایش بیماریابی و استمرار دریافت مراقبت‌های درمانی توسط بیماران نقش مؤثری ایفا کرد.
آمار واقعی از تعداد افراد مبتلا به HIV بیشتر است
مهرداد زینلیان، معاون فنی مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص جایگاه کشور در زمینه ویروس HIV و بیماری ایدز به نسبت خاورمیانه، اظهار می‌کند: با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور وضعیت ما نسبت به کشورهای پیرامونی به ویژه کشورهایی که روابط آزادانه دارند بهتر است، البته پیش‌تر وضعیت بهتری را در کشور شاهد بودیم.
وی با بیان اینکه در یک دهه اخیر شرایط کشور به لحاظ بیماری ایدز و HIV بدتر شده است، ادامه می‌دهد: در استان اصفهان ۸۳۴ فرد مبتلا و شناسایی شده و در کشور بیش از ۴۲ هزار فرد شناسایی شده به این بیماری وجود دارد که استان اصفهان به نسبت کشور شرایط بهتری دارد، به طور مسلم آمار واقعی از تعداد افراد مبتلا به HIV بیشتر است.
متخصص ژنتیک مولکولی می‌گوید: به دلیل انگ اجتماعی، بسیاری از افرادی که رفتارهای پرخطری داشتند جهت شناسایی به مراکز بهداشتی مراجعه نمی‌کنند، از این رو به افرادی که رفتارهای پرخطر داشتند، توصیه می‌شود جهت آزمایش به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در شهرستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه کنند.
وی با بیان اینکه بیشتر مبتلایان به HIV زیر ۳۰ سال دارند، تصریح می‌کند: علت شیوع در این رده سنی انجام رفتارهای پرخطر است، همچنین راه‌های انتقال ویروس HIV به طور معمول از طریق خون و ترشحات تناسلی آلوده است، تا دهه‌های گذشته بیشترین راه انتقال این بیماری از طریق تزریق با سرنگ‌های آلوده بود که توسط معتادان تزریقی انجام می‌شد، اما در سال‌های اخیر الگوی انتقال بیشتر از طریق روابط جنسی ناسالم صورت گرفته است.
زینلیان می‌افزاید: فردی که به این بیماری مبتلا می‌شود در هفته‌های نخست، علائمی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا دارد، اما به تدریج بهبودی نسبی در فرد حاصل می‌شود و سپس ممکن است بیماری در فرد بدون علامت باشد، اما به تدریج این ویروس تکثیر می‌یابد و سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند، در ماه‌های بعدی فرد مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها به ویژه عفونت‌های تنفسی می‌شود و اگر فرد درمان مناسبی دریافت نکند به دلیل عفونت‌هایی که مزمن می‌شود و حتی فرد را مستعد بعضی از سرطان‌ها می‌کند، از بین می‌برد.
تمام روش‌های درمان ایدز در نهایت به کنترل آن منجر می‌شود
وی با بیان اینکه تاکنون درمان شناخته شده‌ای برای این بیماری یافت نشده است، اظهار می‌کند: تمام روش‌ها به کنترل بیماری منجر می‌شود، اگر مبتلایان روش‌های درمانی و داروها را به صورت کامل مصرف کنند، در نهایت عمر نزدیک به طبیعی دارند، اما اگر درمان را کنار بگذارند؛ ویروس جان فرد مبتلا را تهدید می‌کند.
معاون فنی مرکز بهداشت استان اصفهان می‌گوید: این بیماری از جهتی که وابسته به ورود یک ویروس و پاتوژن خارجی است، به شدت تحت تأثیر زمینه ژنتیکی فرد میزبان تلقی می‌شود، زیرا به طور طبیعی سیستم ایمنی افراد به یک صورت عمل نمی‌کند، لذا این بیماری در آن‌ها متفاوت خواهد بود، در بعضی از افراد ممکن است در ماه‌های ابتدایی علائم بیماری تظاهر کند و فرد را به سرعت به سمت شرایط پایانی سوق دهد، در برخی افراد این بیماری زمان طولانی‌تری طی می‌کند تا علائم ظهور کند، از این‌رو بروز علائم ویروس HIV بستگی به سیستم ایمنی افراد دارد.
وی می‌افزاید: به طور معمول در افرادی که رابطه پر خطر داشتند، ممکن است بین دو تا شش هفته نخست (دوره پنجره) سطح آنتی‌بادی به حدی بالا نرود که قابلیت شناسایی بیماری وجود داشته باشد، از این رو بعد از شش هفته با تست‌های تشخیصی ویروس HIV در افراد آلوده قابل تشخیص است.
زینلیان با اشاره به اینکه ویروس HIV بسیار سریع‌تر از ویروسی مانند کووید _۱۹ و آنفلوانزا تغییرات ژنتیکی می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: برخی محققان عنوان می‌کنند، تغییرات ژنتیکی که در ویروس‌های موجود در بدن یک فرد مبتلا به HIV ایجاد می‌شود، به اندازه کل تغییراتی است که تاکنون ویروس آنفلوانزا در کل دنیا داشته است، از این رو به دلیل تغییرات ژنتیکی بسیار سریع، تاکنون هیچ مطالعه‌ای منجر به تولید واکسن مؤثر علیه ویروس HIV نشده است.
بیماران مبتلا به ایدز در خطر آسیب‌های روحی و روانی هستند
محمدحسین پورعباییان، روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به برچسب‌هایی که به بیماران درگیر ایدز زده می‌شود، اظهار می‌کند: به‌طور کلی اگر شخصی درگیر بیماری خاصی باشد، برچسب‌گذاری روی این فرد می‌تواند تا حدود زیادی اعتماد به نفس و شرایط روحی و روانی آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.
وی ادامه می‌دهد: گاهی انگ زدن و برچسب گذاشتن روی یک بیمار از آن بیماری ترسناک‌تر است، اما در خصوص اینکه بیماران درگیر ایدز تا چه اندازه می‌توانند از لحاظ روحی، روانی، اجتماعی و حتی ایدئولوژی و فلسفه زندگی تغییر کنند، باید گفت این افراد در خطر آسیب‌های روحی و روانی قرار دارند.
این روانشناس با بیان اینکه شیوه انتقال این بیماری به طور معمول در جامعه به خوبی تبیین نشده است، تصریح می‌کند: افرادی که دچار این بیماری هستند، با نگاه بسیار منفی در جامعه روبه‌رو می‌شوند، به همین دلیل بیماری و علائم خود را کتمان می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: درمان و شیوه‌های درمانی سخت این بیماری، نگاه کادر پزشکی به این بیماری و جدی نگرفتن بیماری توسط افراد درگیر، می‌تواند در روحیه مبتلایان به این بیماری تأثیرگذار باشد، نخستین مسئله‌ای که باعث می‌شود؛ این افراد به عنوان یک عامل از خود نشان دهند، افسردگی است.
پورعباییان می‌افزاید: افراد مبتلا به HIV تا حدود بسیار زیادی از زندگی ناامید می‌شوند و حتی علی‌رغم میل باطنی خود به سمت مصرف موادمخدر روی می‌آورند، همچنین ممکن است به سمت خودکشی پیش بروند، چرا که در افسردگی حاد خودکشی نیز رخ می‌دهد، البته این موضوع بستگی به شدت بیماری دارد.
وی اضافه می‌کند: به طور معمول بیمارانی که از افسردگی حاد رنج می‌برند، اما شدت بیماری به گونه‌ای نیست که آن‌ها را از پای درآورد، خطر خودکشی بیشتری وجود دارد، زیرا ناچار هستند در جامعه‌ای زندگی کنند که با انگ و برچسب "افراد مبتلا به بیماری ایدز" روبه‌رو می‌شوند.
این روانشناس می‌گوید: این موضوع که HIV تنها از طریق مقاربت جنسی انتقال می‌یابد، ناشی از فقر فرهنگی است، این در حالی است که راه‌های انتقال این بیماری متنوع است.
نظر شما