به گزارش خبرنگار ایمنا، با شنیدن نام «جنگل» شاید به یاد مناطق سرسبز شمالی بیفتیم. البته درست است که پوشش جنگل‌های شمالی ایران بیشتر از سایر نقاط به‌چشم می‌خورد، اما بهتر است بدانید که مناطق دیگری مانند جنگل‌های بلوط در رشته کوه زاگرس یا جنگل‌های «حرا» در جنوب کشور و البته جنگل‌های دست‌کاشت برای مقابله با بیابان‌زایی جزو جنگل‌های ایران محسوب می‌شود.
در ایران ۶ نوع جنگل وجود دارد که شامل جنگل‌های هیرکانی، بلوط غرب ایران، قره‌داغ یا ارسباران، دریایی حرا و چندل (مانگرو)، خشک داخلی و جنگل‌های دست‌کاشت می‌شود و تمام آن‌ها در معرض خطر قرار دارد. همچنین جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور و با داشتن ۶میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد که حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها تشکیل داده‌اند.
وسعت این جنگل‌ها به نسبت سایر استان‌های کرمانشاه، فارس، لرستان و کردستان بسیار اندک است اما درختان کهن و باارزش جنگل‌های زاگرس استان اصفهان، به‌عنوان ذخیره‌گاه‌های جنگلی به لحاظ وجود گونه‌های ژنتیکی و در حال انقراض، اهمیت بسیاری دارد و در قانون نیز بر حفظ و حمایت از گونه‌های ذخیره‌گاهی تاکید شده است.
جنگل‌های استان اصفهان به‌طور عمده در دو شهرستان فریدون‌شهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده شده است، سرانه جنگل در کمتر از ۰.۱ هکتار گزارش می‌شود، اما با وجود سطح به نسبت کم از تنوع گونه‌ای مطلوبی برخوردار است که این تنوع شامل ۳۵ گونه درختی و درختچه‌ای می‌شود.
بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقد هستند که جنگل‌های بلوط زاگرس ریه‌های کشور محسوب می‌شوند و نقش بسزایی در جلوگیری از خطرات بحران‌های زیست‌محیطی همچون سیل، زلزله و طوفان‌های مهیب ایفا می‌کنند، اما همواره جنگل‌های بلوط در سراسر استان‌ها با معضلاتی به‌ویژه جنگل‌خواران، غارتگران چوب و تولیدکنندگان غیرمجاز زغال مواجه هستند و اکنون نیز آفت پروانه برگ‌خوار سفید بلوط، دامن‌گیر آن شده است؛ آفتی که جزئی از اکوسیستم جنگلی است و اگر تدابیر مدیریتی و حفاظتی در زمان مناسب به کار گرفته نشود، طغیانش، دردسرساز خواهد بود.
تمام جنگل‌ها به‌ویژه جنگل‌های بلوط از حیث تأمین مواد غذایی جامعه، مصنوعات چوبی، محصولات کاغذی، تأمین بسیاری از مایحتاج عمومی جامعه، جلوگیری از فرسایش و از بین رفتن خاک و حفظ آب و نزولات آسمانی، نقش مهمی در اکوسیستم‌های طبیعی ایفا می‌کنند، بنابراین تلاش برای جلوگیری از نابودی این منابع برای حفظ حیات انسان و کسب درآمد از این منابع طبیعی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
جنگل‌های بلوط زاگرس اصفهان در حال انقراض
رضا شفیعی، سرپرست اداره جنگل‌کاری منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به وسعت ۶۵ هزار هکتار جنگل‌های طبیعی زاگرس در استان اصفهان، می‌گوید: ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس در فریدون‌شهر و ۲۵ هزار هکتار در سمیرم وجود دارد که گونه‌های شاخص در این جنگل‌ها درختان کهنسال بلوط، محلب (آلبالوی تلخ)، گلابی وحشی و ارژن است.
وی اصفهان را یکی از ۱۱ استان کشور در حیطه جنگل‌های طبیعی زاگرس می‌داند و اظهار می‌کند: وسعت این جنگل‌ها به نسبت دیگر استان‌های کرمانشاه، فارس و کردستان بسیار اندک است، اما درختان کهن و با ارزش جنگل‌های زاگرسی استان به عنوان ذخیره‌گاه‌های جنگلی به لحاظ وجود گونه‌های ژنتیکی و در حال انقراض، اهمیت بسیاری دارد، به طوری که در قانون نیز بر حفظ و حمایت از گونه‌های ذخیره‌گاهی تاکید شده است.
۱۰ هزار هکتار از جنگل‌های بلوط فریدون‌شهر گرفتار آفت جوانه خوار
سرپرست اداره جنگل‌کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان درباره اینکه از سطح ۴۰ هزار هکتار جنگل‌های بلوط شهرستان فریدون‌شهر اصفهان حدود پنج تا ۱۰ هزار هکتار آن به صورت پراکنده گرفتار آفت جوانه خوار است، می‌افزاید: خشکسالی، کمبود بارندگی و ریزگردها عامل اصلی این پدیده است.
وی اضافه می‌کند: از محل اعتبارات طرح صیانت برای مبارزه با آفات و بیماری‌ها برای مقابله با آفت جوانه خوار بلوط در سطح ۸۴۵ هکتار از جنگل‌های فریدون‌شهر با اعتبار ۴۳۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ هزینه شده است.
شفیعی با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس بیشتر در مناطق غربی و جنوبی استان قرار دارد و بیش از هر زمان دیگری نیازمند مراقبت است، تصریح می‌کند: آتش‌سوزی در این جنگل‌ها با استقرار در مناطق صعب‌العبور و دوردست توسط انسان به ندرت اتفاق می‌افتد، اما در فصول افزایش دما و کاهش چشمگیر بارش‌ها و رطوبت خاک، خطر آتش‌سوزی بیشتر مراتع استان را تهدید می‌کند.
نابودی درختان ۱۰۰ ساله بلوط اصفهان با کشت در اراضی شیب‌دار
وی اضافه می‌کند: قطع درختان، هیزم‌گیری و تجارت زغال بلوط یکی از کارهای پر سودی است که پای انسان‌ها را به نقاط بکر زاگرس باز کرده است، البته در استان‌های همجوار افراد سودجویی با قطع درختان بلوط و تبدیل آن‌ها به زغال سبب نابودی جنگل‌های طبیعی زاگرس شده‌اند.
سرپرست اداره جنگل‌کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در پاسخ به اینکه چرا «کشت در اراضی شیب‌دار» که به نابودی جنگل‌ها می‌انجامد، در استان اجرایی می‌شود؟، می‌افزاید: امسال کاشت گونه‌های باغی بادام، گردو و انجیر با وجود ارزآوری اقتصادی بالا در اراضی شیب‌دار مورد مخالفت سازمان منابع طبیعی قرار گرفت.
وی ادامه می‌دهد: با اجرای این طرح که مجوز آن توسط مسئولان دولتی صادر می‌شود، درختان کهن و ارزشمند ۱۰۰ ساله جنگل‌های بلوط نابود خواهد شد؛ این طرح ممکن است در اراضی ملی استان اجرایی نباشد، اما در زمین‌های روستایی و مردمی که در اختیار دولت نیست اجرایی شده باشد.
کشف ۷۴ تن چوب و زغال بلوط و تاغ از سوداگران طبیعت در اصفهان
سرهنگ علیرضا طاهری، فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره کشف و ضبط ۶۸ تن چوب و شش تن زغال بلوط و تاغ از ابتدای سال جاری تا اواسط شهریورماه از سوداگران طبیعت در استان، می‌گوید: در دو ماهه ابتدای امسال تنها حدود ۳۶ تن چوب بلوط و ۱۱۳۵ کیلو زغال در استان کشف و ضبط شده است.
وی با بیان اینکه طی سال گذشته در ۱۰۴ گشت و پایش نیروهای یگان ۲۰۰ تن چوب و ۱۸ تن زغال بلوط و تاغ در استان اصفهان کشف و ضبط شد، اظهار می‌کند: با تشدید برخوردها با قاچاقچیان طی دو سال گذشته آمار قاچاق چوب در استان کاهش یافته است. در ابلاغیه جدید دولت، مجازات سخت‌تری نسبت به قبل برای متخلفان و سوداگران طبیعت تدوین شده است.
بیشترین علت حریق مراتع چیست؟
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان با تاکید بر اینکه جنگل‌ها و مراتع ریه‌های تنفسی کشور به شمار می‌روند و آتش‌سوزی و نابودی آن‌ها دودی است که به چشم خود انسان‌ها خواهد رفت، تاکید می‌کند: مطابق ماده ۴۷ قانون حمایت و حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، افرادی که عامدانه دست به آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع بزنند از دو تا ۱۰ سال حبس در انتظارشان خواهد بود و براساس ماده ۴۵ قانون، برای آتش زدن مزارع خشک از دو ماه تا یک سال حبس پیش‌بینی شده است.
وی با بیان اینکه ۶۴۱ مورد اطفا حریق در سطح ۱۸۰ هکتار از مراتع استان اصفهان در سال ۱۴۰۰ صورت گرفت، اضافه می‌کند: سال گذشته آتش‌سوزی در جنگل‌ها نداشتیم، اما در ۱۰ روز ابتدای امسال دو هکتار از مراتع و جنگل‌های دست کاشت طعمه حریق شد که ۱.۸ هکتار آن تاغ‌زار بوده است.
سرهنگ طاهری با اشاره به اینکه از ابتدای سال جاری تا اواسط شهریورماه طی هشت فقره آتش‌سوزی ۱۰ هکتار از مراتع استان طعمه حریق شد، می‌افزاید: سال گذشته طی ۴۱ فقره آتش‌سوزی ۱۸۰ هکتار از اراضی ملی و مراتع سوخت، اما امسال آتش‌سوزی‌ها در مراتع استان کاهش بسیار چشمگیری داشته است.
وی با بیان اینکه افزایش دمای هوا، خشکی زمین و نبود بارش باران در ایجاد حریق مؤثر است، اظهار می‌کند: بیشترین موضوع حریق مراتع و جنگل‌ها به بی‌احتیاطی افراد بازمی‌گردد که پس از افروختن آتش، اقدام به خاموشی آن نمی‌کنند که می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
راهکاری برای مبارزه با آفت پروانه سفید برگ‌خوار وجود ندارد
امین حافظی، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان، می‌گوید: جنگل‌های بلوط این استان با هدف پایش و مبارزه با آفت پروانه سفید برگ‌خوار به طور فراگیر و میدانی رصد می‌شود. اگرچه مناطقی از جنگل‌های زاگرسی به ویژه در کهگیلویه‌وبویراحمد به طور جدی با آفت پروانه سفید برگ‌خوار روبه‌رو شده است، اما در استان اصفهان هنوز شاهد طغیان این آفت نیستیم.
وی با بیان اینکه دلیل کمتر بودن این آفت با سردسیر بودن جنگل‌های بلوط استان اصفهان مرتبط است، تصریح می‌کند: این درختان بیشتر در شهرستان‌های غربی از جمله فریدون‌شهر مستقر هستند که دمای هوا در آن خطه کمتر از موارد مشابه سایر استان‌ها است، لذا میزبانی از آفت را به حداقل رسانده است.
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان اضافه می‌کند: با این وجود و به دلیل اهمیت موضوع رصد جنگل‌ها با همکاری معاونت حفاظت این نهاد آغاز می‌شود تا در صورت مشاهده دامنه‌دار آفت، مبارزه با آن نیز آغاز شود. خشکسالی و بارش کم، دلیل اصلی هجوم و افزایش این آفت در جنگل‌های بلوط کشور است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از این آفت می‌توان پیشگیری کرد، گفت: راهی برای پیشگیری وجود ندارد، اما با مبارزه به موقع می‌توان گستره انتشار آن را در کمترین زمان کاهش داد و از انتقال آن به سایر نواحی جلوگیری کرد.
نظر شما