به گزارش خبرنگار ایمنا، فلزات قلیایی‌خاکی دومین گروه از جدول تناوبی را به خود اختصاص داده‌اند؛ درواقع هنگامی که به سمت راست جدول تناوبی حرکت کنیم ابتدا با گروه فلزات قلیایی مواجه می‌شویم سپس فلزات قلیایی‌خاکی را مشاهده می‌کنیم که شامل عناصر مختلفی است.
این دسته از عناصر جدول تناوبی دارای ویژگی‌های خاص و کاربردی بسیاری هستند که برای بررسی آن‌ها با حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
در گروه فلزات قلیایی‌خاکی چه عناصری حضور دارند؟
اگر از بالا به پایین به عناصر گروه دوم جدول تناوبی نگاه کنیم ابتدا در گروه فلزات قلیایی خاکی با عنصر بریلیم مواجه می‌شویم پس از آن، عناصر منیزیم، کلسیم، استرانسیم، باریم و رادیوم به ترتیب قرار گرفته‌اند که البته عنصر آخر این گروه جزو عناصر رادیواکتیو محسوب می‌شود.
ویژگی اصلی فلزات قلیایی‌خاکی چیست؟
به‌طورکلی گروه فلزات قلیایی‌خاکی بسیار کامل است و ویژگی‌های متفاوتی در این گروه مشاهده می‌شود؛ از مهم‌ترین ویژگی‌های فلزات قلیایی‌خاکی می‌توان به واکنش‌دهنده‌های خوب بودن اشاره کرد زیرا در لایه ظرفیت عناصر این دسته تنها دو الکترون وجود دارد. واکنش‌پذیری عناصر این دسته نسبت به گروه یک کمتر است.
عناصر این گروه از ویژگی‌های مختلفی برخوردار هستند به‌طورمثال عنصر بریلیم در حوزه زیورآلات کاربرد دارد و منیزیم و کلسیم جزو عناصر حیاتی و موجود در بدن انسان محسوب می‌شود، اما سایر عناصر این دسته ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارد.
چرا عناصر گروه دوم تحت عنوان فلزات قلیایی‌خاکی شناخته می‌شوند؟
یکی از دلایلی که عناصر گروه اول و دوم جدول تناوبی تحت عنوان فلزات قلیایی شناخته می‌شوند، به‌جایی بازمی‌گردد که در هنگام حل شدن در محیط‌های آبی به حالت بازی تبدیل می‌شوند، به همین دلیل تحت عنوان فلزات قلیایی شناخته شده‌اند؛ اما به عناصر گروه دوم جدول تناوبی فلزات قلیایی خاکی‌می‌گویند به این دلیل که عمده عناصر این دسته در خاک، پوسته و هسته زمین یافت می‌شوند و معمولاً نیز به صورت کانی قابل بررسی هستند.
کاربرد کانی عناصر فلزات قلیایی‌خاکی چیست؟
معمولاً عناصر گروه فلزات قلیایی‌خاکی به صورت کانی یافت می‌شوند و یکی از مهم‌ترین این کانی‌ها مربوط به عنصر بریلیم بوده که خود یکی از زیورآلات بسیار زیبا محسوب می‌شود از این جهت فعالان حوزه شیمی معدنی نیز می‌توانند پیرامون این عنصر بسیار فعالیت کرده و درآمدزایی کنند؛ البته عناصر دیگری مانند مس و گوگرد نیز در حوزه طراحی زیورآلات بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
چرا عنصر منیزیم حائز اهمیت است؟
این عنصر به واسطه حضور در کتب مدارس بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ در درس علوم آتش زدن نوار منیزیم آزمایشی است که برای بسیاری از افراد جامعه بسیار خاطره‌انگیز است.
عنصر منیزیم در جوامع علمی مختلفی کاربرد دارد همچنین در سلامت بدن نیز بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد؛ درواقع منیزیم در کنار کلسیم جزو عوامل حیاتی رشد بدن محسوب می‌شوند و به همین دلیل افرادی که در سن رشد قرار دارند باید از طریق منابع طبیعی، قرص‌ها و مکمل‌های دارویی کلسیم و منیزیم مورد نیاز بدنشان را تأمین کنند.
به طور کلی منیزیم چه کاربردهایی دارد؟
به طور کلی دو عنصر منیزیم و کلسیم بسیار با حیات انسان در ارتباط هستند و واکنش‌های بسیار مطلوبی نیز ارائه می‌دهند؛ از جمله واکنش‌های مهم این عنصر می‌توان به استفاده از منیزیم‌اکسید اشاره کرد که یکی از مهم‌ترین کاتالیست‌های موجود است. هنگامی که در حوزه کاتالیست‌ها از منیزیم‌اکسید نام می‌بریم درواقع به کاتالیستی بسیار کاربردی و سازگار با محیط‌زیست اشاره کرده‌ایم. علاوه بر این مسائل عنصر منیزیم با هالوژن‌ها نیز واکنش‌های خوبی داده و تولید منیزیم‌کلراید می‌کند که این واکنش‌پذیری به واسطه آرایش الکترونی خاص عناصر گروه فلزات قلیایی خاکی صورت می‌پذیرد.
چرا کلسیم عنصر بسیار مهمی محسوب می‌شود؟
درواقع عنصر کلسیم به واسطه حضور در آهک، معماری و ساختمان‌سازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است و نقش مهمی در ترکیباتی مانند کلسیم‌اکساید ایفا می‌کند؛ کلسیم‌کلراید نیز ازجمله ترکیبات مهم این عنصر است که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد عنصر استرانسیم، باریم و رادیوم چیست؟
به‌طورکلی عنصرهای استرانسیم، باریم و رادیوم بسیار کاربردی محسوب می‌شوند و در صنایع مختلفی ازجمله پتروشیمی، نفت و گاز و صنایع داروسازی کاربردهای بسیار دارند؛ این عناصر بسیار مهم به واسطه رادیواکتیو بودن در صنایع مهندسی پزشکی و دارویی از کاربردهای بسیاری برخوردار هستند.
چرا عنصر رادیوم اهمیت ویژه‌ای دارد؟
اگر بخواهیم در رابطه با کاربرد و اهمیت عنصر رادیوم صحبت کنیم، باید به مهندسی پزشکی اشاره کنیم؛ درواقع یکی از کاربردهای مهم رادیوم مربوط به ساخت تجهیزات تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن است که امروزه نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
سخن آخر…
گروه فلزات قلیایی‌خاکی از شگفتی‌های بسیاری برخوردار است و کاربردهای بسیار متنوعی در حوزه‌های مختلف دارد؛ درواقع عناصر گروه قلیایی‌خاکی در حوزه‌های مختلفی مانند ساخت زیورآلات، مواد آتش بازی، علوم پزشکی و ساخت تجهیزات پزشکی کاربرد دارد و عملاً می‌توان گفت که تمام لازمه‌های زندگی را می‌توان به کمک عناصر این گروه تأمین کرد و از همین جهت جامعه علمی برای این گروه احترام ویژه‌ای قائل است.
نظر شما