به گزارش خبرنگار ایمنا، توسعه پایدار شهر، از اساسی‌ترین موارد مدنظر مدیریت کلان‌شهرها است که در صدر اهداف شهرداری‌ها قرار دارد و یکی از ابزارهای اصلی برای تحقق آن، سیستم مدیریت ایمنی و بحران شهری است.
سیستم مدیریت ایمنی، بخش لاینفک مدیریت سازمان‌ها به‌ویژه شهرداری‌ها است که در تمام برنامه‌ریزی‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها دخیل است؛ این سیستم منسجم ضمن حفاظت از محیط زیست، باعث جلوگیری از تأثیرات منفی فعالیت‌های خدمات شهری روی شهروندان و محیط شهری می‌شود.
از جمله منافع حاصل از پیاده‌سازی سیستم مدیریت ایمنی و بحران شهری در شهرداری‌ها می‌توان به شناسایی، کنترل و کاهش آلاینده‌های ورودی به هوای مناطق شهری، شناسایی، کنترل و کاهش آلاینده‌های صوتی و کنترل و کاهش آلودگی و فرسایش خاک، کاهش تولید و تصفیه فاضلاب، کاهش و مدیریت مواد زائد جامع در مناطق تحت پوشش، صیانت از شهروندان و نیروی کار شاغل در شهرداری، پیشگیری و کاهش حوادث ناشی از فعالیت‌های شهرداری و پیمانکاران تحت پوشش و ایجاد بستری مناسب جهت توسعه پایدار اشاره کرد.
در زمان بحران، نقش شهرداری‌ها در سطح محلی بسیار حائز اهمیت است و به‌رغم تدوین قوانین و مقررات کلان، به‌ویژه در سال‌های اخیر، همچون چشم‌انداز ایران، مصوبات و سیاست‌گذاری‌های کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام، قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه کشور و سایر ضوابط و دستورالعمل‌های دولتی در زمینه ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی، به دلیل شکل نگرفتن ساختارهای مربوطه در سطح محلی، وقوع هر نوع بحرانی، شهرهای کشور را با مشکلات و تهدیدهای ناگواری مواجه می‌کند.
به موازات پیشگیری‌ها و پیش‌بینی‌های اولیه، تدوین اصول و راهکارهای مدیریت ایمنی و بحران در نقاط شهری امری ضروری است؛ هرچند که مدیریت بحران یک مجموعه، متشکل از سازمان‌های دولتی و نهادهای مردمی است، لیکن پیشگامی مدیریت شهری در مدیریت ایمنی و بحران حائز اهمیت است.
جهت آگاهی از شرایط شهر اصفهان برای مدیریت بحران و چشم‌اندازهای تعریف شده در این راستا، گفت‌وگویی را با سیدامیر سامع، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در حال حاضر وضعیت شهر اصفهان از نظر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مدیریت بحران در شهرها به عوامل داخلی و خارجی وابسته است. بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز همچون نیروگاه‌ها و پست‌های برق اصلی، ارتباطات ریلی و فرودگاهی، شبکه جاده‌ای و مقاوم‌سازی‌های لازم برای استان و شهر باید ایجاد می‌شود تا شهرها را پشتیبانی و به‌عنوان فراشهر، علاوه بر ارائه خدمات، زیرساخت‌هایی را نیز تأمین کند.
در صورت بروز حادثه، اگر جاده یا پست اصلی برق با مشکل مواجه شود، شهر نیز با مشکل مواجه می‌شود که در این زمینه می‌طلبد هر دستگاه وظیفه خود را به‌درستی انجام دهد و برای مدیریت بحران برنامه داشته باشد؛ به‌عنوان مثال در حال حاضر که در مرحله قبل از بحران‌های فصلی همچون زلزله یا سیل هستیم، باید سناریوهایی برای زمان بحران تعریف شده باشد تا در صورت وقوع حادثه، بدانیم چه هماهنگی‌هایی باید انجام شده باشد و چه خدماتی ارائه شود که ایجاد این زیرساخت‌ها نیازمند بودجه است و باید توسط دولت و مدیریت ارشد استان تأمین شود.
بخشی از مدیریت بحران، همچون خطوط داخلی برق و فاضلاب شهر، آمادگی شبکه معابر شهر، سیستم حمل‌ونقل شهری، ماشین‌آلات و تجهیزات مدیریت بحران و شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی مربوط به درون شهر است که باید توسط ارگان‌های مختلف به‌ویژه شهرداری تأمین و پشتیبانی شود.
شهرداری نیز باید در کنار سایر دستگاه‌ها برای آمادگی شهر در مواقع بحران تلاش کند؛ بیشترین خطرات و حوادثی که برای اصفهان پیش‌بینی شده است، سیلاب، زلزله، یخبندان و دیگر موارد است که باید برای مقابله با آن شهر را آماده‌سازی کرد، البته اقدامات مناسبی در این راستا انجام شده است.
مدیر هر بخش از شهر و شهرداری در زمان غیر از بحران، مدیر همان بخش در زمان بحران نیز خواهد بود؛ شهرداری مدیر بحران و معاون خدمات شهری به‌عنوان قائم‌مقام وی در ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان فعالیت خواهد کرد.
در زمان بحران دستگاه‌ها در مجموع ۲۱ وظیفه بر عهده دارند که چهار مورد آن به شهرداری محول شده است؛ به طور تقریبی هماهنگی‌های داخلی شهرداری برای مواقع بحران انجام و برنامه مشخصی برای بحران در شهر، به‌صورت نسبی فراهم شده است.
مدیریت بحران استان جلساتی داشته است و طرح مقابله با بحران‌های شهری را آماده و وظیفه دستگاه‌ها را مشخص کرده است که هرچه بیشتر بتوانیم این ظرفیت‌ها را اجرایی کنیم، بهتر می‌توانیم بحران‌ها را مدیریت کنیم. البته به نظر می‌رسد در حال حاضر شهر به آمادگی نرسیده است که در صورت لزوم ۱۰۰ هزار خانواده به‌صورت اضطراری در مکان‌های روباز اسکان داده شوند و می‌طلبد تمهیدات لازم برای این موضوع اندیشیده شود؛ در مدیریت شهری اقدامات لازم در حال انجام است و در کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان نیز پیگیر این موضوع هستیم.
آیا طرح تفصیلی شهر اصفهان با نگاه مدیریت بحران تهیه و تدوین شده است؟
در ابرپروژه‌های شهری همچون احداث خطوط مترو، شبکه بزرگراهی درون شهر و تقاطع‌های غیرهمسطح، در زمینه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل تمهیدات و زیرساخت‌هایی در ایستگاه‌ها، ورودی‌ها، خروجی‌ها و تونل مترو باید فراهم شود که از ابتدا این موضوع در نظر گرفته شده است و طراحی‌ها نیز طبق همین منوال ادامه دارد.
در حال حاضر در زمینه شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی، به‌دلیل پدیده فرونشست باید آب‌های سطحی را به درون زمین تزریق کنیم که طرح موجود در حال بازنگری است؛ یکی از مواردی که در شورای سیاست‌گذاری و تصویب طرح‌های شهرداری درخواست کردیم این است که تمام پروژه‌های شهری باید پیوست ایمنی و محیط زیستی داشته باشد که در طرح تفصیلی نیز بخشی از این موارد دیده شده است.
گرچه نمی‌توان به‌صورت دقیق ملاحظات مواقع بحران را در طرح تفصیلی اعلام کرد، اما می‌توان گفت که در صورت بازنگری، این موضوع را مطالبه خواهیم کرد. یکی از مطالبات کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان در طرح جامع حمل‌ونقل، در نظر گرفتن الزامات مدیریت بحران و پدافند غیرعامل است که به‌صورت کامل در حال اجرا است.
در حال حاضر شهر اصفهان در مدیریت بحران چه جایگاهی دارد؟
از آنجا که ساخت‌وسازهای شهری در سال‌های گذشته از منظر طراحی سازه، تأسیسات، تجهیزات، مورد نظارت شهرداری، سازمان نظام مهندسی و اداره کل راه‌وشهرسازی قرار گرفته است و مقررات ملی ساختمان به نسبت خوبی اجرا می‌شود، اصفهان جایگاه مناسبی از این حیث پیدا کرده است.
همچنین در زمینه پروژه‌های شهری نیز ملاحظات لازم در نظر گرفته می‌شود، لذا می‌توان گفت اصفهان از نظر مدیریت بحران وضعیت خوبی دارد، اما به آن معنا نیست که تمام اقدامات لازم، انجام شده است، بلکه باید دیگر موارد نیز به‌صورت جدی مطالبه شود.
نظر شما