به گزارش خبرنگار ایمنا، دانش شیمی در بین علوم مختلف جزو رشته‌های مادر محسوب می‌شود و از گذشته تاکنون جزو شناخته‌شده‌ترین رشته‌های دنیا است. ازجمله گرایش‌های مهمی که در بین زیرشاخه‌های علم شیمی قدمت بسیاری دارد و مورد توجه بشر قرار گرفته است، علاوه بر شیمی آلی و تجزیه می‌توان به شیمی معدنی نیز اشاره کرد که از شاخه‌های مختلفی تشکیل می‌شود.
برای شناخت بیشتر رشته شیمی معدنی و بررسی جایگاه و چالش‌های این رشته در کشور با حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
شیمی معدنی چه مسائلی را مورد بررسی قرار می‌دهد؟
به‌طورکلی دانش شیمی معدنی، پیرامون کانی‌ها، سنگ‌ها و عناصری است که در جدول تناوبی بخش مربوط به نافلزها را تشکیل می‌دهند. در این دانش معمولاً ساختارها و کریستال‌های عناصر بسیار مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد.
جایگاه شیمی معدنی در ایران چگونه است؟
درحال‌حاضر گرایش شیمی معدنی از مقطع فوق‌لیسانس تا پسادکترا در ایران تدریس می‌شود. این رشته از نظر قدمت جزو رشته‌هایی محسوب می‌شود که از گذشته در جامعه تحصیلات تکمیلی کشور وجود داشته است؛ درواقع شیمی معدنی از نظر تئوری رشته‌ای دشوار است و زیرساخت آن نیز در کشور بسیار ضعیف است.
فارغ‌التحصیلان رشته شیمی معدنی با چه مشکلاتی مواجه هستند؟
درحال‌حاضر فارغ‌التحصیلان رشته شیمی معدنی با مشکلات بساری مواجه هستند. یکی از مشکلات مربوط به زمانی است که قصد دارند پیرامون پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی تحقیقات انجام دهند؛ درواقع مشکل دانشجویان در این رشته تأمین کانی‌ها و مواد اولیه‌ای است که برای انجام تحقیقات به آن‌ها نیاز دارند.
این مشکل در رشته‌های دیگری مانند زمین‌شناسی مشاهده می‌شوند و بعضاً دانشجویان این رشته مجبورند برای تأمین مواد اولیه به خارج از کشور سفر کنند و به دلیل اینکه نیاز است در مقاله به مسئله نوآوری نیز توجه کرد، مشکلات بسیاری در این زمینه رخ می‌دهد.
آیا زیرساخت رشته شیمی معدنی در کشور فراهم است؟
خیر؛ یکی از مشکلاتی که دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته شیمی معدنی با آن مواجه می‌شوند، بحث زیرساخت‌های نامطلوب کشور در حوزه اشتغال است. متأسفانه این رشته به اندازه شیمی تجزیه و آلی مورد توجه قرار نگرفته و از نظر اشتغال گنجایش کمی دارد به همین دلیل معمولاً بیشتر فارغ‌التحصیلان این رشته جذب هیئت علمی دانشگاه‌ها یا شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شوند.
نگاه‌ها به رشته شیمی معدنی در خارج از کشور چگونه است؟
به‌طورکلی رشته شیمی معدنی دارای قدمت بسیار طولانی است و معمولاً در بسیاری از دانشگاه‌های خارج از کشور، افرادی که پیرامون رشته شیمی تحقیق می‌کنند در شیمی معدنی نیز فعال هستند؛ درواقع نمی‌توان در علم شیمی تک بُعدی عمل کرد زیرا برخی اوقات هنگامی که به ساختار عناصر مشاهده می‌کنیم با نکاتی مواجه می‌شویم که به شاخه‌های دیگری از علم شیمی به‌خصوص شیمی معدنی مربوط می‌شود.
با وجود اینکه رشته شیمی معدنی در ایران زیرساخت مناسبی ندارد در کشورهای دیگر به‌خصوص آلمان و استرالیا بسیار مورد توجه و حائز اهمیت است؛ البته ایران نیز از معادن بسیار غنی برخوردار است و به همین دلیل باید در حیطه کانی‌شناسی، سنگ و معدن نیز فعال باشد، اما در حال حاضر تحصیل در این رشته با مشکلاتی مواجه است که این چالش‌ها در مقطع لیسانس و دکترا بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و عملاً دانشجویان در اشتغال نیز با مشکل مواجه می‌شود.
آیا رشته شیمی معدنی آن‌چنان که باید در جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد؟
متأسفانه یکی از مشکلاتی که در این رشته وجود دارد، ارتباط برقرار نکردن دانشجویان با این رشته است. درواقع رشته شیمی معدنی نسبت به سایر گرایش‌های شیمی از جذابیت کمتری برخوردار است و به همین دلیل دانشجویان به‌سختی با این رشته ارتباط برقرار می‌کنند؛ با این وجود سبک تدریس اساتید نیز بر این مسئله تأثیرگذار است، اما به‌طورکلی این علم بسیار مفهومی است؛ البته اگر دانشجویان تمایل داشته‌باشند، می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از جمله گوهرشناسی فعالیت کنند و به جایگاه خوبی دست‌یابند. به طور کلی اگر متخصصان زمین‌شناسی و معدن با یکدیگر همکاری کنند به نتایج بهتری دست خواهند یافت.
چرا شیمی معدنی از جذابیت زیادی برخوردار نیست؟
درحال‌حاضر علاقه‌مندی دانشجویان شیمی بیشتر به حوزه شیمی تجزیه معطوف می‌شود و با اختلاف بسیار زیادی شیمی آلی و دارویی جزو محبوب‌ترین گرایش‌های رشته شیمی محسوب می‌شود؛ طبق این آمار رشته شیمی معدنی و شیمی فیزیک در رتبه‌هایی پایینی قرار دارند، اما جایگاه این رشته در دنیا بسیار مطلوب است.
ارتباط گرفتن با این رشته کمی سخت است، اما می‌توان مطالب آن را به حوزه‌های جذابی مانند گوهرشناسی هدایت کرد.
سخن آخر…
به طور کلی رشته شیمی معدنی از نظر قدمت نسبت به سایر گرایش‌های علم شیمی کمبودی ندارد، اما میزان استقبال از این رشته بسیار کم است که این مسئله با بررسی هیئت علمی دانشگاه‌ها و تعداد متقاضیان این رشته نیز مشخص می‌شود؛ البته معمولاً افرادی که در این رشته تحصیل کرده و فارغ‌التحصیل شده‌اند از دانش بسیاری برخوردار هستند.
نظر شما