به گزارش خبرنگار ایمنا، با افزایش بی‌رویه جمعیت به‌ویژه جمعیت شهرنشین در دهه‌های اخیر در کشور و در نتیجه، توسعه شهرها به سمت پیرامون، مسئله فضا و توسعه پایدار فضایی از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است؛ در حالی که بسیاری از شهرها دارای منابع فضایی با ارزش اما فرسوده‌ای هستند که راهگشای بسیاری از مشکلات شهرها در حال حاضر است.
بافت قدیمی و تاریخی شهر، جلوه‌های مادی و معنوی آن را به نمایش می‌گذارد؛ همچنین این بافت بهترین نشانه هویت شهری است و بهسازی و نوسازی آن مانع از بی‌هویتی و فرسودگی شهر از درون می‌شود و توسعه بی‌رویه آن را محدود می‌کند.
بافت‌های فرسوده شهری به جهت فرسودگی در فرم و فعالیت به این نام خوانده شده‌اند؛ حال اگر تنها مسئله فرسودگی کالبدی آنها مدنظر قرار گیرد، می‌توان دریافت که این عامل می‌تواند در وقوع جرم در یک محله سهم بسزایی داشته باشد، بنابراین توجه به بافت‌های ناکارآمد شهری در جهت رفع و سلب فرصت‌های جرم، ضروری به نظر می‌رسد.
بافت فرسوده و ریزدانگی قطعات باعث جلب گروه‌های بزهکار به این محلات شده است و فروش مواد مخدر به‌صورت گسترده در سطح محلات، بالا بودن آمار اعتیاد و همچنین بالا بودن شرارت و باج‌گیری به همراه سرقت به عنف از مهمترین معضلات محلات دارای بافت فرسوده به‌شمار می‌رود.
همچنین سطح آموزش بسیار پایین ساکنان عامل دیگر مشکلات و ناهنجاری‌های این محلات است و یکی از راهکارهای ایجاد نظارت بر فضاها، قرارگیری پنجره‌ها و بالکن‌ها رو به خیابان و فضاهای عمومی است که به این ترتیب، چشمان بیشتری ناظر بر فعالیت‌ها بوده و به این وسیله، امکان وقوع فرصت‌های جرم کاهش می‌یابد.
لزوم پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی
رضا مختاری‌ملک‌آبادی، دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با توجه به اینکه مکان، انسان، فعالیت و زمان از یک‌سو و عناصر سازنده فضا و از سوی دیگر، عناصر مهم ارتکاب جرم هستند، با درک صحیح قواعد و منطق مجرمان در انتخاب مکان، زمان و نوع رفتار مجرمانه می‌توان نسبت به جلوگیری از وقوع جرایم اقدام کرد.
وی با بیان اینکه مطالعات جرم‌شناسی و بوم‌شناسی جرم هر دو تاکید دارد که جرم و ترس از جرم، از اصلی‌ترین عناصر پایداری شهر است، ادامه می‌دهد: شرط لازم برای یک محیط شهری پایدار آن است که نباید هیچ‌گونه تهدیدی را برای شهروندان کنونی و آینده ایجاد کند.
این دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان می‌کند: پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی در سال‌های اخیر، به‌عنوان یک دیدگاه اجتماعی و فضایی در جرم‌شناسی، برنامه‌ریزی و طراحی شهری مطرح شده است که با حذف فرصت‌های مجرمانه در محیط جغرافیایی، امکان به حداقل رساندن نرخ بزهکاری فراهم شود.
وی ادامه می‌دهد: پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط مشتمل بر طراحی و مدیریت محیط کالبدی به منظور کاهش فرصت‌های جرم، جنایت و بزهکاری است.
مختاری‌ملک‌آبادی با بیان اینکه این نگرش بر اساس این فرض استوار است که مجرمان و بزهکاران قبل از آن که مرتکب جرم شوند، وارد یک فرایند تصمیم‌سازی منطقی می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: در واقع مجموعه نظریه‌های پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، پیشنهاد روش‌شناسی برنامه‌ریزی و طراحی مجدد محیطی است که بر اساس آن، معماران و شهرسازان می‌توانند مجال ترس از جرم و تبهکاری را کاهش دهند و کیفیت زندگی را بهبود ببخشند، البته هدف پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، مشخص کردن و تغییر شرایط کالبدی و محیطی است که امکان ارتکاب جرم را مساعد می‌سازد.
این دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری تصریح می‌کند: به صورت عمومی طراحی محیطی روی زمینه‌هایی که در آن جرم اتفاق می‌افتد و تکنیک‌هایی که آسیب‌پذیری محیط را کاهش می‌دهد، تأکید می‌کند.
امنیت؛ بخش لاینفک پایداری
فریاد پرهیز، رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: طبق نظر برخی از صاحب‌نظران، جرم، نتیجه عمل متقابل شهروندان و حرکت در چشم‌انداز شهری در فضا و زمان است.
وی با بیان اینکه برای وقوع جرم در یک مکان باید چهار عنصر اصلی شامل قانون، بزهکار، هدف و مکان وجود داشته باشد، می‌افزاید: به‌تازگی جرم به عنوان بعدی از پایداری به صورت گسترده مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته است و بررسی‌های انجام شده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه حاکی از آن است که ایمنی و امنیت، اغلب نخستین اولویت در این کشورها است.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: با وجود اینکه این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بخش مهمی از جامعه هنگام حضور در شهر، از ایمنی شخصی خود بیمناک هستند، اما هنوز هزینه‌های ترس از جرم مورد ارزیابی قرار نگرفته است.
وی تاکید می‌کند: مدیریت شهری با اعمال سیاست‌های شهرگرایی اجتماعی مشتمل بر تمرکز بر مناطق دارای کمترین کیفیت زندگی از نظر کالبدی، اجتماعی و اقتصادی و تلاش برای نزدیک کردن این مناطق به استانداردهای زندگی، توانسته است به نحو قابل توجهی جرم و جنایت را در شهر کاهش دهد.
پرهیز با بیان اینکه بررسی توزیع جرم بر اساس مناطق شهری، مسئله‌ای است که در پژوهش‌های مختلف به آن پرداخته شده و بررسی آن ضروری است، تصریح می‌کند: تا زمانی که شهروندان یک شهر از ایمنی و امنیت شخصی خود در هراس باشند، آن شهر نمی‌تواند خود را پایدار بنامد.
وی اضافه می‌کند: علاوه بر اینکه ایمنی و امنیت نخستین اولویت در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است، امنیت بخش لاینفک پایداری است و افراد برای به فعلیت رساندن تمام ظرفیت‌های خود به امنیت وابسته هستند.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان می‌گوید: حکومت مرکزی و مدیریت شهری با اعمال سیاست‌هایی همچون بازتوزیع ثروت، بهبود حمل‌ونقل، بهداشت و خدمات اجتماعی، سبز کردن شهر و بازطراحی زمین‌های بایر توانسته‌اند احساس امنیت را به نحو شایسته‌ای در محدوده‌های بافت فرسوده بهبود ببخشند.
وی تاکید می‌کند: با توجه به ناهمگنی اجتماعی در محلات دارای بافت فرسوده و از آنجا که مهاجران وارده به چنین محلاتی به‌دلیل ناشناسی از حس هویت پایینی برخوردار هستند و همچنین وجود مسئله نسل جوان در این محلات که برخی از آنها بر خلاف والدین از وضعیت موجود ناراضی بوده و می‌خواهند ره صد ساله را یک‌شبه طی کنند، سعی دارند از راه‌های غیرقانونی یک‌شبه به پول کلان برسند و خود را به محلات بالای شهر پرتاب کنند؛ همچنین شرایط فرسودگی، دور از چشم قانون بودن و نبود نظارت و کنترل امنیتی، حیاط خلوت مناسبی برای ارتکاب این‌گونه اعمال فراهم آورده است که باید کنترل شود.
نظر شما