به گزارش خبرنگار ایمنا، علی ارواحی امروز _پنجشنبه چهاردهم مهرماه_ در اجلاس مدیریت منابع فلات مرکزی، با اشاره به اهمیت تالاب گاوخونی از ابعاد مختلف اظهار کرد: سلامت تالاب گاوخونی در درجه نخست، شاخص کاربردی برای وضعیت عملکرد ما در حوضه مدیریت آبریز است، زیرا این مهم می‌تواند ارزش‌های متعدد اقتصادی و فرهنگی به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه تالاب گاوخونی زیستگاه زمستانی پرندگان مهاجر است، افزود: همچنین تالاب گاوخونی محل رویش گیاهان متعدد دارویی است که ارزش صادراتی دارند، از سویی دیگر چشم‌انداز بسیار زیبا در صورت جان داشتن تالاب گاوخونی موجب جذب گردشگران خواهد شد و این رونق اقتصادی را همراه دارد.
محقق زیست بوم با بیان اینکه شهر ورزنه به واسطه تالاب گاوخونی در کنوانسیون رامسر ثبت شده است که در معرفی به گردشگران خارجی تأثیر بسزایی دارد، تصریح کرد: تالاب گاوخونی باعث کنترل سیلاب‌ها و تغذیه آب‌های زیرزمینی می‌شود، در واقع تالاب‌ها به طور طبیعی کمک کننده در مدیریت و ذخیره سیلاب‌ها است
ارواحی با بیان اینکه تعدیل هوا، کنترل آلودگی هوا و آلاینده‌ها از دیگر ارزش‌های تالاب گاوخونی است، خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی برای مصارف کشاورزی، صنعت و محیط زیست در استان‌های اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری بیش از حد توان زاینده‌رود از مشکلات اصلی این رودخانه و خشکی تالاب گاوخونی است، بر این اساس تمام فشار ناشی از کمبود آب رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی به منابع آب زیرزمینی وارد می‌شود.
وی افزود: افت سطح آب خوان‌ها حداقل به اندازه ۷۰ سانتی متر به صورت سالانه، فرونشست زمین سالانه ۱۵ سانتی متر، خسارت به زیرساخت‌ها و انتشار ریزگردهای مسموم به کادمیوم، شیوع بیماری‌ها و افزایش نرخ مهاجرت و مرگ زیست‌مندان آبزی، کاهش جذب گردشگری و دیگر منابع درآمدی، تشدید نارضایتی مردم و بروز تنش‌های اجتماعی از پیامدهای توسعه نامتوازن حوضه آبریز زاینده‌رود است.
این محقق حوزه زیست بوم در تشریح نمونه‌های موردی خشکی دریاچه‌ها در جهان، گفت: خشک شدن دریاچه آون کالیفرنیا در دهه ۱۹۹۰ باعث اپیدمی بیماری‌های تب دره، آلرژی و عفونت‌های سینوسی در آمریکا شد و بیماری‌هایی که سالانه چندین میلیون دلار ضربه به اقتصاد آمریکا تحمیل کرد؛ همچنین خشک شدن دریاچه سالت لیک در آمریکا باعث خسارات بهداشتی برای دو میلیون نفر ساکن در اطراف دریاچه شد، دریاچه آرال در آسیای میانه حدفاصل ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ خشک شد که باعث بروز بیماری‌هایی چون کم‌خونی، آسم، ورم مفاصل و سرطان‌های مختلف شد.
ارواحی تصریح کرد: در ماده ۶۴ قانون برنامه چهارم توسعه ملی تاکید شده، برنامه مدیریت زیست بوم، برای زیست بوم‌های حساس تهیه شود، این رویکرد مطرح می‌کند که اگر تصمیم‌گیران و جوامع محلی از ارزش‌ها و کارکردهای تالاب‌ها آگاه شوند از مدیریت پایدار تالاب حمایت خواهند کرد، به تبع برنامه‌ریزی از پایین به بالا، به سمت برنامه‌ریزی مشارکتی و تمرکززدایی مدیریتی پیش خواهد رفت.
وی با بیان اینکه ضمانت‌های قانونی مدیریت زیست بومی نیز در این عرصه وجود دارد، خاطرنشان کرد: ماده پنج آئین نامه نحوه حفاظت احیا و مدیریت تالاب کشور و مواد ۱ و ۲ این قانون که مشخصاً به حق آبه تالاب‌ها بعد از شرب اولویت می‌دهد و طبق آن برای هر شخص حقیقی و حقوقی که در بالادست تالاب‌ها منجر به تغییر تالاب شود، این امکان را فراهم می‌کند که نسبت به آن اعلام جرم شود.
متخصص مدیریت زیست بوم‌های تالابی ادامه داد: همچنین در قانون برنامه پنجم توسعه ملی ماده ۱۸۷، ۱۹۱ و۱۹۳ بر مدیریت زیست بومی تاکید شده است و در برنامه ششم توسعه ماده ۳۸ مشخصاً بر مدیریت و حفاظت در تالاب‌های ثبت شده در کنوانسیون رامسر تاکید دارد که تالاب گاوخونی از آن جمله است.
ارواحی اظهار کرد: برای تحقق این اهداف، سازمان محیط زیست در سال ۹۴ آغاز به تهیه برنامه مدیریت تالاب گاوخونی کرده است، در گام اول شناسایی ذی‌نفعان و جلب و مشارکت آنها، در گام دوم این برنامه طی دو سال تهیه شد و در گام سوم در سال ۹۶ به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان اصفهان رسید، اما در ادامه متأسفانه شاهد همکاری استان چهارمحال و بختیاری نبودیم، در واقع برای رفع اختلاف نظرها، ساختارهای فرابخشی برای مدیریت تالاب‌ها شکل نگرفت و ما موفق به اجرای مؤثر این برنامه نشدیم، حتی دست اندرکاران مدیریت تالاب گاوخونی در سطح استان به برنامه‌ای که در شورای برنامه‌ریزی استان تصویب شده بود، اهتمام و توجه نداشتند.
وی اظهار کرد: متأسفانه همبستگی لازم بین شاخص‌های برنامه توسعه ملی در گذشته وجود نداشته و امید دارم با استقرار دولت سیزدهم و فرصت تبیین برنامه هفتم توسعه به سمت همبستگی هر چه بیشتر برویم، شناخت ناکافی از ذی‌نفعان از ارزش‌های چندگانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی دیگر مواردی است که منجر به نتایج نامطلوب تا به امروز شده است، بنابراین باید ارزش‌های زاینده‌رود، حیات تمدنی ناشی از آن و دیگر موارد اهمیتی را بیش از پیش تشریح کنیم.
متخصص مدیریت زیست بوم‌های تالابی متذکر شد: مدیریت و حفاظت از زاینده‌رود باید از نقطه صفر آغاز شود، البته امکان صبر کردن برای تدوین، تصویب برنامه‌ها و سپس تخصیص اعتبارات نیست، فقط کافی است همگرایی در این زمینه وجود داشته باشد و برای حمایت بیشتر سازمان برنامه و بودجه ردیف اعتباری ویژه‌ای را در اختیار دستگاه‌ها قرار دهند.
ارواحی گفت: در پایان اجلاسیه امروز ما باید به سه پرسش پاسخ دهیم، آیا ریل گذاری توسعه از توسعه آب بر توسعه آب اندوز تحقق پیدا می‌کند، برنامه عملی برای اجرای قوانین عملیاتی شدن برنامه مدیریت و تخصیص حق آبه پایدار زاینده‌رود به تالاب گاوخونی چیست و چرا تاکنون موفق به اصلاح مدیریت وارونه منابع و بهنگام سازی حوضه با شوک‌های اقلیمی جهت بهره‌مندی از سیلاب‌های مونسون نشده‌ایم.
نظر شما