به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس چکیده یک مقاله، سیل یکی از پدیده‌های طبیعی و از مخاطرات بسیار مهم و مخرب در سطح جهان محسوب می‌شود که همه ساله با تلفات جانی و مالی در گوشه و کنار دنیا و ایران همراه است. شهرهای واقع در حاشیه آبراهه‌ها در معرض سیلاب‌های درون‌شهری و برون‌شهری قرار دارد. سیلاب هر تابستان در مناطق مختلف شهر رخ می‌دهد، علاوه بر خسارات و ناراحتی ساکنان، سیل خساراتی ایجاد می‌کندکه از مرزهای شهر عبور می‌کند و بر درآمد و تولید در کلان‌شهرها و همچنین سایر مناطق کشور تأثیر می‌گذارد.
سیلاب درون‌شهری تهدیدی برای مناطق توسعه‌یافته شهر به‌شمار می‌رود که موجب خسارت‌های ناشی از آب‌گرفتگی، اختلال در عبورومرور و وقفه در فعالیت‌های اجتماعی می‌شود، در حالی که خسارت ناشی از سیلاب‌های برون‌شهری سنگین است و تلفات زیاد و فاجعه‌آمیزی به دنبال دارد. از عوامل اصلی جاری شدن سیل در شهرها بارش نزولات جوی با شدت بالا و به صورت طولانی‌مدت است و در صورتی که اقدامات جدی جهت هدایت و انتقال سیلاب پیش‌بینی نشده باشد، می‌تواند موجب آب‌گرفتگی و بروز صدمات جدی به تأسیسات شهری شود.
پتانسیل سیل‌خیزی عبارت از تعیین و توصیف مناطق دارای پتانسیل ازنظر رواناب‌های سطحی است، این عمل براساس مشابهت ویژگی‌های هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی مناطق مورد بررسی قرار می‌گیرد تا از این طریق امکانات استفاده از پتانسیل هر زون مشخص و ارزیابی شود. با تعیین محل‌های دارای پتانسیل بالا به نوعی می‌توان یک ارزیابی کلی از وضعیت سیل‌خیزی منطقه را نیز به دست آورد، چراکه وجود پتانسیل بالای سیل‌خیزی در یک منطقه مقدمه‌ای برای افزایش احتمال وقوع سیل در آن منطقه است.
پدیده سیل یکی از رویدادهای هیدرواقلیمی و از جدی‌ترین بلایای طبیعی است که جوامع بشری را تهدید می‌کند. فراوانی وقوع سیل در چند دهه اخیر موجب شده است که بیشتر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب‌های ادواری و مخرب قرار بگیرد و تلفات جانی و مالی سیل به نحو چشمگیری افزایش یابد.
افزایش جمعیت همراه با ضعف برنامه‌ریزی، بهره‌برداری از زمین، تخریب جنگل‌ها و مراتع و توسعه سطوح غیرقابل نفوذ موجب شده است تا در حوزه‌های آبخیز، آب کمتری به زمین نفوذ کند و سریع‌تر به طرف پایین‌دست جریان پیدا کند، در نتیجه سیل‌های فراوان‌تر، شدیدتر و ناگهانی‌تر شده است و افراد بیشتری از این سیل‌ها آسیب می‌بینند.
به‌کارگیری تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی راهی سریع در شناسایی مناطق دارای قابلیت‌های مختلف جهت توسعه در یک منطقه از جمله شناسایی مکان‌های مستعد جهت تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب است.
بررسی سازندهای زمین‌شناسی در حوضه آبخیز از اهمیت بالایی برخوردار است. نقشه واحدهای سنگ‌شناسی به عنوان پایه و اساس تهیه سایر نقشه‌ها از جمله فرسایش و رسوب‌زدایی حوضه آبخیز، کیفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی و پتانسیل سیل‌خیزی به‌شمار می‌رود، از طرفی شناخت ویژگی‌های زمین‌شناسی سطحی حوضه آبخیز برای ارزیابی فرسایش و رسوب‌زدایی اهمیت ویژه‌ای دارد، از طرف دیگر این مناطق بیشتر برای فعالیت‌های اقتصادی مناسب است.
مطالعه این مناطق ازنظر پارامترهای سیل‌خیزی و تهیه نقشه‌های پهنهبندی و خطرات سیل یکی از ضرورت‌های برنامه‌ریزی است. برنامه‌ریزی جهت نفوذ سیلاب به درون آبخوان نیز ضرورت دارد، چراکه علاوه برافزایش حجم مخزن و جلوگیری از روند شدید افت سطح آب زیرزمینی موجب کنترل سیل و حفاظت خاک می‌شود.
لازم است مدیران و برنامه‌ریزان در طراحی شبکه‌های پخش سیلاب حتماً به پارامتر دفعات وقوع سیل در هر سال توجه کنند و صرفاً حجم سیلاب و رواناب حوضه در طراحی معیار قرار نگیرد.
نظر شما