به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه با افزایش اهمیت حمل‌ونقل پاک و مباحثی همچون توسعه پایدار، استفاده از دوچرخه در شهرها به‌عنوان وسیله‌ای مناسب جهت جابه‌جایی شهروندان اهمیت بسزایی یافته است. با توجه به اینکه توسعه مسیرهای ویژه دوچرخه در شهرهای بزرگ دنیا به‌عنوان راهی برای کاهش ترافیک و گازهای گلخانه‌ای، در نظر گرفته می‌شود، اصفهان نیز برای رهایی از این معضلات به این روش روی آورد.
در دوره پنجم شورای اسلامی شهر، عزم مدیریت شهری اصفهان بر این بود که مسیرهایی برای تردد دوچرخه در بیشتر خیابان‌های شهر ایجاد شود، این در حالی است که بعضی از این مسیرها استاندارهای لازم برای دوچرخه‌سواری را ندارد و اعتراضات برخی از شهروندان در این خصوص به شهرداری رسیده بود.
در سال ۱۳۹۹، با تصویب شورای ترافیک و دستور شهردار وقت، مقرر شد ۷۷۷ کیلومتر مسیر ویژه دوچرخه در اصفهان ایجاد شود، اما در عمل تمام مسیرهای هدف ایجاد نشد و حتی بعضی از این مسیرها به بارانداز مغازه‌ها، پارکینگ موتورسیکلت و خودروها تبدیل شده است.
با توجه به اهمیت موضوع و در راستای آگاهی‌بخشی به شهروندان در خصوص مسیرهای ویژه دوچرخه در نصف جهان، گفت‌وگویی را با حسین حق‌شناس، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در گذشته استفاده از دوچرخه در اصفهان به‌عنوان «شهر دوچرخه‌ها» چگونه بوده است؟
دوچرخه از قدیم‌الایام در شهر اصفهان به عنوان یک وسیله حمل‌ونقلی ساده، ارزان، کوچک، بدون آلودگی و متناسب با توپوگرافی این شهر استفاده می‌شده است؛ در گذشته بیشتر مردان و دانش‌آموزان در اصفهان از دوچرخه استفاده می‌کردند و طبق اطلاعات نخستین مطالعات جامع حمل‌ونقل اصفهان، در سال ۱۳۶۶ حدود ۱۴ درصد از سفرهای درون‌شهری نصف‌جهان با دوچرخه انجام می‌شد.
به مرور زمان با افزوده شدن خودروها به شهر، گسترش آن و افزایش سطح رفاه و تغییر سبک زندگی شهروندان، به مرور سهم دوچرخه در اصفهان کاهش یافت و با توجه به اطلاعات دومین مطالعات جامع حمل‌ونقل اصفهان، سهم دوچرخه در سال ۱۳۷۹ به هشت درصد تنزل پیدا کرد.
طبق سومین مطالعات جامع حمل‌ونقل اصفهان، سهم دوچرخه در سال ۱۳۹۲ در سفرهای شهری به چهار درصد رسید که در این طرح مطالعاتی، سیاست‌هایی در خصوص کاهش سهم خودروها در این سفرها و افزایش سهم دوچرخه در نظر گرفته شد؛ در این طرح مطالعاتی پیش‌بینی شده بود که در مرکز شهر روش‌های محدودیت برای تردد خودروهای شخصی اعمال شود، خطوط مترو و اتوبوس تندرو افزایش پیدا کند و از مرکز شهر همراه با ایجاد ایستگاه‌های کرایه دوچرخه، مسیرهای ویژه برای دوچرخه نیز ایجاد شود و پس از استقبال شهروندان، این مسیرها به کل شهر تسری پیدا کند.
پس از ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه در اصفهان، چه اتفاقاتی رخ داد که موافقان و مخالفانی به همراه داشت؟
مصوبات سومین مطالعات جامع حمل‌ونقل اصفهان از جمله ایجاد خطوط مترو و اتوبوس تندرو اجرا شده بود و مسیرهای ویژه دوچرخه با سرعت کمتری در شهر اجرا می‌شد؛ در آن زمان تنها بعضی از مسیرهای ویژه دوچرخه در معابری همچون خیابان باغ‌گلدسته اجرا شده بود که در سال ۱۳۹۹ و همزمان با همه‌گیری ویروس کرونا، شهروندان استفاده از دوچرخه را به استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی ترجیح دادند و از سوی دیگر مدارس و بعضی ادارات تعطیل بود و آنها فعالیت‌های خود را بیشتر به صورت غیرحضوری انجام می‌دادند که در نتیجه شهر خلوت شده بود.
مسیرهای ویژه دوچرخه اصفهان موافقان و مخالفانی داشت؛ به عنوان مثال پلیس راهور از این مسیر در خیابان توحید انتقاد داشت و با توجه به اتمام زمان همه‌گیری کرونا و ورود موج خودروهای شهروندان به خیابان‌های شهر، کاهش عرض خیابان و گاهی حذف محل پارک حاشیه‌ای خودروها با احداث مسیرهای ویژه دوچرخه، این مسیرها مورد اعتراض برخی از شهروندان و پلیس به‌عنوان یکی از نهادهای حوزه مدیریت ترافیک قرار گرفت.
در ادامه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان به‌دور از مسائل سیاسی و هیجاناتی که در خصوص ایجاد یا حذف مسیرهای دوچرخه اصفهان به‌وجود آمده بود، با مباحث کارشناسی و بررسی‌های مختلف برای ایجاد یا حذف این مسیرها اقدام کرد.
مطالعات احداث یا حذف مسیرهای ویژه دوچرخه اصفهان به دور از مسائل سیاسی و طبق نظرسنجی از کارشناسان، برگزاری جلسات تخصصی برای بررسی ابهامات موجود با حضور پلیس راهور، بازدیدهای میدانی و کمک گرفتن از کارشناسان مرکز کنترل ترافیک، تکمیل شد و طی جلساتی که در شوراهای ترافیک استان و شهرستان برگزار شد، کلیات ایجاد این مسیرها در جهت تسهیل استفاده از دوچرخه در شهر به‌عنوان یک سیستم حمل‌ونقلی پاک مورد تأیید قرار گرفت، اما چند مسیر همچون خیابان توحید که موجب تشدید ترافیک و کاهش ایمنی معبر می‌شد، با ایجاد مسیری در خیابان چهارباغ بالا جایگزین شد.
مسیرهای ویژه دوچرخه کنار مادی نیاصرم نیز جایگزین مسیر دوچرخه خیابان عباس‌آباد شد تا بعضی از مشکلات این خیابان کاهش یابد.
برنامه مدیریت شهری اصفهان برای مسیرهای ویژه دوچرخه در آینده چیست؟
در آینده نیز مسیرهای ویژه دوچرخه اصفهان به صورت ایمن، پیوسته و راحت توسعه پیدا خواهد کرد؛ مقرر شده است در کنار رفع مشکلات سخت‌افزاری و ایجاد مسیرها، مشکلات نرم‌افزاری و فرهنگ‌سازی برای شهروندان در راستای استفاده از دوچرخه همچون در نظر گرفتن طرح‌های تشویقی برای دانش‌آموزان، دانشجویان و دیگر اقشار جامعه که از دوچرخه استفاده می‌کنند و یادآوری مزایای آن در دستور کار قرار گیرد که می‌تواند در افزایش استفاده از این روش حمل‌ونقلی کارساز باشد.
وظیفه شهرداری ایجاد زیرساخت‌ها و مسیرهای ایمن و مناسب برای تمام وسایل حمل‌ونقلی و شهروندان است و آنها نیز باید به صورت صحیح از این زیرساخت‌ها استفاده کنند و تا حد امکان به‌جای استفاده از خودروی شخصی، از دوچرخه استفاده کنند تا علاوه بر کاهش آلودگی هوا، افزایش سرانه سلامت شهروندان و کاهش ترافیک را نیز داشته باشیم.
یکی از اقداماتی که شهرداری اصفهان در خصوص رواج فرهنگ استفاده از دوچرخه با همکاری اداره‌کل آموزش‌وپرورش انجام داده است، نصب استندهای نگهداری دوچرخه در مدارس پسرانه‌ای است که در این باره درخواست خود را اعلام کرده باشند.
در این راستا تاکنون بیش از ۷۸۰ استند دوچرخه در مدارس نصب شده است و پیشنهاد می‌کنیم مدیران مدارس در حیاط را برای پارک دوچرخه دانش‌آموزان باز بگذارند، زیرا استفاده از دوچرخه علاوه بر کاهش ترافیک، سلامتی و شادابی دانش‌آموزان را نیز در پی دارد.
ایجاد پارکینگ‌های امن برای دوچرخه در ایستگاه‌های مترو در دستور کار قرار گرفته است و به‌صورت پایلوت در ایستگاه کاوه انجام می‌شود که این اقدام در راستای تسهیل استفاده از دوچرخه توسط شهروندان و ایجاد حمل‌ونقل ترکیبی انجام می‌شود.
نظر شما