به گزارش خبرنگار ایمنا، درخواست رئیس‌جمهور فرانسه از رئیس‌جمهور کشورمان برای میانجیگری و کمک به حل‌وفصل بحران ناشی از وقوع جنگ میان روسیه و اوکراین، مقدمه‌ای برای ورود ایران به عرصه نقش‌آفرینی در حل یک بحران فرامنطقه‌ای است.
جمهوری اسلامی ایران با تقویت روابط با همسایگان توانسته است بر اقتدار و قدرت خود به عنوان یک بازیگر قدرتمند منطقه غرب آسیا بیفزاید و این موضوع زمینه نقش‌آفرینی‌های فرامنطقه‌ای را برای کشور ما ایجاد کرده است البته استفاده از این فرصت بین‌المللی نیازمند تأمین برخی زیرساخت‌ها و رفع برخی چالش‌ها و ابهامات برای کشور ما خواهد بود.
درگیری روسیه و اوکراین، بحران بین‌المللی
ابوالقاسم دلفی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص میانجیگری ایران در جنگ اوکراین اظهار کرد: جنگ اوکراین یک بحران بین‌المللی است زیرا از زمانی که روسیه تجاوز خود را به اوکراین آغاز کرد، پیامدهای این تجاوز باعث شد که اروپا در جناح مقابل روسیه قرار گیرد زیرا اوکراین در اروپا و مرزهای ناتو قرار گرفته است.
وی همچنین روابط روسیه با اروپا در بخش تأمین انرژی به ویژه گاز را تحت تأثیر این بحران دانست و افزود: از دیگر پیامدهای تنش بین روسیه و اوکراین این بود که بخش زیادی از جمعیت اوکراین که بین چهار تا پنج میلیون نفر برآورد می‌شوند، به دلیل جنگ از این کشور خارج شدند و به کشورهای مختلف اروپایی مهاجرت کردند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به آسیب‌های فراوان این تنش برای اروپا و همه کشورهای جهان گفت: کشورهای هم‌مرز با روسیه به ویژه مناطق ضعیف‌تری مانند بالکان، بالتیک و نرویک احساس خطر کردند که در آینده با وضعیت مشابهی روبه‌رو شوند و به این ترتیب کشورهای بالتیک که از اتحادیه جماهیر شوروی سابق جدا شده بودند همچنین نرویک مانند فنلاند و سوئد و کشورهای بی‌طرف در قبال شرق و غرب در اثر تجاوز روسیه به ناچار عضو ناتو شدند.
وی وضعیت کنونی درگیری بین روسیه و اوکراین را یک بحران بین‌المللی دانست و یادآور شد: آمریکایی‌ها و ناتو نیز وارد این کارزار شدند و این تبعات باعث شد روس‌ها مواضع اولیه خود در قبال اوکراین را تعدیل کنند زیرا شش تا هفت ماه از تهاجم روسیه می‌گذرد و هنوز اهداف آنها در اوکراین تأمین نشده است.
درگیری دو جناح متخاصم برای نظم نوین جهانی
دلفی با اشاره به رویارویی روسیه و چین با غرب در این بحران بین‌المللی و بزرگ گفت: ظرفیت گسترش درگیری بین دو طرف که در یک‌سو آمریکا، اروپا، غرب و ناتو قرار دارد و در سوی دیگر که چینی‌ها در کنار روس‌ها قرار دارند، نشان می‌دهد که دو جناح متخاصم شرق و غرب سابق برای تعریف نظم بین‌المللی آینده با یکدیگر مبارزه می‌کنند.
وی افزود: به احتمال زیاد از درون این تنش، نظم بین‌المللی آینده تعریف خواهد شد که ممکن است یک نظم تک‌قطبی، چندقطبی یا تعاریف دیگر باشد، بنابراین برای میانجیگری در بحرانی با چنین گستردگی و ابعاد پیچیده‌ای باید ظرفیت‌های متناسب با آن را در نظر گرفت و فراهم کرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل یکی از اصول میانجیگری را پذیرش طرف میانجی از سوی دو طرف درگیری دانست و خاطرنشان کرد: هیچ‌گونه درخواست رسمی از سوی یک کشور اروپایی برای میانجیگری ایران در بحران اوکراین به جمهوری اسلامی ایران ابلاغ نشده است اما به شکل غیررسمی اعلام شد که فرانسه خواستار میانجیگری کشور ما بین روسیه و اکراین است.
وی اتحادیه اروپا را یک مجموعه متشکل از کشورهای مختلف و دارای نهادهای تصمیم‌گیرنده مشخص دانست و گفت: یک کشور اروپایی حتی اگر عضو این اتحادیه باشد نمی‌تواند برای بقیه اعضا تصمیم‌گیری کند، بنابراین درخواست غیررسمی فرانسه برای میانجیگری ایران را نمی‌توان از جانب اتحادیه اروپا به‌شمار آورد.
چالش‌های ایران برای میانجیگری
دلفی با تاکید بر لزوم بررسی صلاحیت این درخواست میانجیگری اظهار کرد: دومین شرط پذیرش این درخواست آن است که نباید میانجی با دو طرف متخاصم گرفتاری و مشکل داشته باشد در حالی که درست است روابط ما با روسیه نسبت به گذشته نسبتاً متحول شده است اما گرفتاری‌های زیادی با روس‌ها در موضوعاتی مانند انرژی، منطقه، همسایگی، قفقاز و مسائل مربوط به آسیای میانه داریم که همراهی ما با روسیه در این موضوعات موقتی و در شرایط خاص است.
وی روابط ایران با اروپا را عادی و بدون چالش ندانست و افزود: با اروپا تقریباً در حالت تخاصم قرار داریم زیرا بااینکه در مذاکرات هسته‌ای گاهی اروپا تلاش می‌کند که توافق به نتیجه برسد اما در خطوط کلی مذاکرات در جناح غرب قرار و همراه با سه کشور اروپایی در کنار آمریکا و در برابر ما قرار دارند و موضوعات چالش برانگیز و ظرفیت‌های هسته‌ای ما را بر نمی‌تابند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل رفع ابهام در زمینه نوع روابط با اروپا، روسیه و ظرفیت‌های ایران در بحران اوکراین را برای هرگونه میانجیگری ایران در این بحران بین‌المللی ضروری دانست و تاکید کرد: همه این مسائل باید پیش از گام نهادن در مسئله اوکراین تعریف و مشخص شوند زیرا به همان نسبت که داشتن ظرفیت میانجیگری با مشخصه‌های لازم برای پیشبرد آن برای یک کشور و سیاست خارجی آن دستاورد بزرگی خواهد بود، در صورت شکست در چنین بازی بزرگ بین‌المللی نیز رفتار ما در صحنه جهانی مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.
وی ظرفیت، موقعیت و توانایی کشورها برای ورود به صحنه مبادلات سیاسی را متفاوت دانست و گفت: در مجموع به نظر می‌رسد که اولاً باید مشخص شود که پیشنهاد میانجیگری از سوی چه کشوری مطرح شده است، زیرا هر کشور غربی نمی‌تواند نماینده اتحادیه اروپا باشد، با اینکه غرب به شکل مستقیم درگیر جنگ با روسیه نیست اما تبعات تنش در اوکراین آنها را با چالش‌های جدی در تأمین انرژی و مواد غذایی روبه‌رو کرده و در موضوع کشاورزی، پناهندگان، تبعات سیاسی و امنیت نیز قاره اروپا تحت تأثیر این بحران قرار گرفته است.
لزوم بررسی غیرعلنی درخواست
دلفی با اشاره به لزوم بررسی بیشتر درخواست میانجیگری ایران در بحران اوکراین ادامه داد: در گام نخست لازم است که مشخص شود این درخواست از سوی چه کشور یا نهادی ارائه شده است و پیش از اعلام رسمی این موضوع بهتر است، ظرفیت‌های داخلی برای انجام چنین مسئولیتی مورد ارزیابی قرار گیرند و اگر به این نتیجه رسیدیم که میانجیگری ایران تحولی ایجاد خواهد کرد می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
وی یادآور شد: اعتبار و ظرفیت‌های انکارنشدنی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه و حتی در صحنه بین‌المللی نباید به سادگی تحت‌الشعاع بازی‌های رسانه‌ای و افکار عمومی قرار گیرد.
نظر شما