به گزارش خبرنگار ایمنا، یخچال طبیعی توده‌ای از یخ است که بر اثر نیروی گرانش از نواحی بلند کوهستانی یا در نواحی قطبی شمالی و جنوبی زمین به آرامی جریان پیدا می‌کند. درواقع هنگامی که در دره‌های مرتفع کوهستانی برف می‌بارد، فشرده و تبدیل به یخ می‌شود. یخچال‌ها از این نظر که منبع اصلی و بزرگ‌ترین ذخیره آب شیرین است، بسیار اهمیت دارد، اما مسئله‌ای که اکنون دانشمندان را نگران کرده، ذوب این ذخایر ارزشمند است.
ذوب شدن یخچال‌ها برای محیط‌زیست و زندگی انسان‌ها می‌تواند بسیار مشکل‌ساز باشد، زیرا یخچال‌ها به صورت طبیعی آب آشامیدنی انسان را تأمین می‌کند و ذوب بی‌موقع آن‌ها منجربه تبخیر و از بین رفتن ذخایر آب شیرین می‌شود؛ از طرفی با افزایش سرعت ذوب یخچال‌ها، عمق دریاها نیز افزایش می‌یابد و بسیاری از مناطق ساحلی غرق می‌شود. برای شناخت بیشتر پدیده ذوب یخچال‌ها و بررسی پیامدها و مشکلات حاصل از این پدیده با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اهمیت یخچال‌ها در مسائل زیست‌محیطی چیست؟
یکی از مباحث قابل توجه در مسائل زیست‌محیطی، ذوب شدن یخچال‌ها است که بسیاری از مردم با این پدیده آشنا هستند. تقریباً بیش از ۷۰ درصد آب شیرینی که ارزش بسیاری برای حیات انسان‌ها دارد، معمولاً به‌صورت یخ و یخچال در کلاهک‌های یخی در دو قطب شمال و جنوب یا به شکل «یخسار» در کوه‌های بلند ذخیره‌سازی می‌شود.
اگر بخواهیم مجموع این‌ها را بررسی کنیم، بخش بسیاری از آب‌های شیرین در قطب جنوب قرار گرفته و به همین دلیل بسیاری از کشورها خاورمیانه به‌دنبال استفاده از کوه‌های یخی برای تأمین آب مناطق خشک بوده‌اند، اما این هدف هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
پیش‌روی یخچال‌ها چگونه شکل گرفت؟
اگر بخواهیم به تغییر یخچال‌ها بپردازیم، باید بگوییم که در کوتاه‌مدت مقدار یخچال‌ها ثابت است، اما اگر به گذشته نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که در زمان‌های بسیار دور یعنی در دوران زمین‌شناسی «پلیستوسن» یا عصر یخبندان میزان آب نگه‌داری شده به‌صورت یخ با میزان فعلی متفاوت بوده و اکنون یخچال‌های اصلی پیش‌روی کرده و به سطح خشکی پا گذاشته است که نمونه‌های آن در اروپا، کانادا و آمریکا به‌صورت دریاچه‌های یخچالی مشاهده می‌شود.
این مسئله نشان‌دهنده عظمت حرکت یخچال‌ها روی خشکی‌ها است که از دوران یخبندان شکل‌گرفته و در مناطق سرد گسترش یافته است.
اکنون در چه دوره زمین‌شناسی قرار داریم؟
اگر به دوره‌های یخبندان نگاه کنیم، بین عصرهای یخچالی و یخبندان دوره‌هایی تحت عنوان «میان‌یخچالی» نیز وجود داشته که در این دوران دمای هوا افزایش می‌یافت و سطح آب دریاها نیز بالا می‌آمد. در زمان‌های یخبندان زمین بسیار سرد بوده است و بخش بسیاری از آب‌ها روی خشکی حرکت می‌کرد. درحال‌حاضر نیز آخرین دوران یخبندان را پشت سر گذاشته و در دوران میان یخچالی قرار داریم.
انسان چه میزان در ذوب یخچال‌ها مؤثر است؟
مسئله‌ای که درحال‌حاضر رخ‌داده و موجب نگرانی‌های بسیاری شده، گرمایش جهان و تأثیر آن در ذوب یخچال‌ها است. درواقع پیش از این، ذوب یخچال‌ها به‌صورت طبیعی رخ می‌داد، اما امروزه انسان‌ها نیز در این مسئله دخیل هستند و به واسطه شرایط خاصی که برای جو ایجاد کرده‌اند موجب افزایش روند گرم شدن کره زمین شده‌اند که نتیجه این مسئله ذوب شدن کلاهک‌های یخی و یخچال‌ها است.
بخشی از روند ذوب یخچال‌ها به‌صورت طبیعی رخ می‌دهد، اما انسان‌ها با نوع رفتارشان به این روند سرعت بخشیده‌اند و بسیار مهم است که از پیش‌روی ذوب یخچال‌ها جلوگیری شود و حداقل انسان‌ها به این پدیده کمک نکنند.
چرا پدیده ذوب یخچال‌ها موجب نگرانی شده است؟
واقعه ذوب یخچال‌ها اگر ادامه پیدا کند به مرور منجر به بالا آمدن سطح دریاها خواهد شد که این مسئله باعث می‌شود بسیاری از مناطق ساحلی دنیا و زمین‌های کشاورزی بسیار حاصل خیز غرق شود و ما شاهد پیش‌روی بیش از حد دریاها به سمت سواحل و شهرها خواهیم بود که نمونه این واقعه در ونیز مشاهده می‌شود.
آیا تاکنون واقعه ذوب یخچال‌ها موجب از بین بردن تمدن‌ها شده است؟
بله؛ اگر به تاریخ تمدن‌های گذشته توجه کنیم، متوجه می‌شویم که مناطق مختلفی از کشورهای گوناگونی مانند یونان و مصر درحال‌حاضر زیر دریا قرار دارد و همواره زیرا اقیانوس‌ها مناطقی را کشف می‌کنیم که در گذشته شهرهایی بسیار باکیفیت و متمدن بوده است. اکنون این فاجعه با سرعت ادامه یافته و گرمایش زمین نیز به این مسئله سرعت می‌بخشد؛ در نتیجه روزی می‌رسد که بسیاری از سواحل دنیا با هجوم آب و گسترش دریاها از بین می‌رود و زمین‌های کشاورزی غرق می‌شود. این مسئله یکی از پیامدهای بسیار وحشتناک ذوب یخچال‌ها محسوب می‌شود که متأسفانه انسان‌ها به روند گسترش آن سرعت می‌بخشند و تأثیر مخربی بر حیات زمین اعمال می‌کنند.
سخن آخر…
ملموس‌ترین پیامدهایی که ذوب یخچال‌ها در زندگی انسان‌ها و محیط‌زیست دارد، غرق شدن مقادیر بسیاری از زمین‌های حاصلخیز و مجموعه شهرهای ساحلی است که این مسئله بسیار حائز اهمیت است و طبق بررسی‌هایی که امروزه در زمینه عمق‌سنجی انجام شده است، با ادامه داشتن این روند در آینده شاهد غرق شدن زمین‌های بسیاری خواهیم بود.
نظر شما