اردشیر بهرامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به وجود باندها و گروه‌های غیرمجاز در حوزه کودکان کار، اظهار کرد: این موضوع در حوزه مسائل امنیتی و انتظامی بوده و خارج از دیدگاه کارشناسی است، بیش از ۸۰ درصد این کودکان دارای خانواده بوده و ۷۵ درصد انگیزه کار اینها برای کمک به تأمین معاش خانواده است.
وی با بیان اینکه به کار گمارده شدن کودکان کار توسط باندهای مافیایی و سودجو به دلیل وجود خانواده‌های آسیب‌پذیر و فروپاشیده این کودکان است، تصریح کرد: باید دقت کنیم این کودک در شرایط بسیار آسیب‌پذیر، تحت خشونت و ستم و محروم از حقوق کودکی، شهروندی و انسانی قرار دارد که تن به کارهای اجباری می‌دهد.
برخورد با کودکان کار بر پایه حقوق شهروندی
این جامعه‌شناس وجه قالب کودکان کار و خیابانی را کودکان دارای خانواده و از اتباع افغانستانی ذکر کرد و افزود: جنگ طالبان و مسائل سیاسی افغانستان روی این موضوع بسیار اثرگذار بوده است. گروه‌هایی نیز وجود دارند که این کودکان را از مرز افغانستان می‌آورند و در کار قاچاق انسان هستند.
وی با بیان اینکه باید با خانواده‌های این کودکان ارتباط برقرار کرد، گفت: به طور حتم زیستگاه کودکان کار باعث به وجود آمدن چنین شرایطی شده است. لازم است بر اساس قوانین حقوقی و بین‌المللی و قوانین بر پایه حقوق شهروندی کشورمان نسبت به این کودکان برخورد شود؛ زیرا این موضوع دارای ابعاد سیاسی، بین‌المللی و حقوقی است.
بهرامی فضای خیابان را فضای رها شده‌ای برای کودکان کار دانست و افزود: فضای کار در مراکز تولیدی، صنعتی و فضاهای بی‌دفاع شهری دارای ریسک‌ها و مخاطراتی برای کودکان کار است و براساس شرایط سنی و جسمی خاصی که این کودکان دارند این فضاها می‌تواند آینده و تمام زندگی آنها را تحت‌الشعاع قرار دهد.
وی با بیان اینکه درآمد کودکان کار حتی اگر زیاد هم باشد اغلب توسط افراد دیگر مورد استثمار قرار می‌گیرند، تاکید کرد: در واقع آن درآمد واقعی به جیب این کودکان نرفته و به دست خودشان نمی‌رسد و بخشی از این درآمد به خاطر شرایط آسیب‌پذیری این کودکان حیف و میل می‌شود.
این جامعه‌شناس تاکید کرد: اغلب کودکان کار، بچه‌های طلاق و دارای پدران معتاد یا زندانی هستند که مجبورند بار اقتصادی خانواده را به دوش بکشند. این کودکان در فضاهای شهری پرآسیب قرار می‌گیرند و با هم تشکیل کلونی داده و دارای مرزبندی‌های خیابانی هستند.
کودک کار مولد تبعیض و نابرابری جامعه است
وی با بیان اینکه پایلوت سند تقسیم کار ملی کاهش آسیب‌های اجتماعی کودکان کار تدوین شده است، اضافه کرد: در این طرح برای آسیب کمتر کودکان و توانمند شدن آنها کودکان کار را به همراه اجتماع محلی، گروه دوستان و همسالان و خانواده‌های آنها مورد حمایت قرار دادیم. کودک کار در این طرح از خانواده جدا و به مرکز برده نمی‌شوند بلکه در زادگاه و زیست بوم خود از جنبه‌های مختلف آموزشی، حرفه‌ای، مددکاری، توانمندسازی، هنری، ورزشی مورد توجه قرار می‌گیرد.
بهرامی کودک کار را مولد تبعیض و نابرابری جامعه دانست و افزود: این شرایط تبعیض‌آمیز بار اقتصادی خانواده را روی دوش کودک می‌اندازد و این کودکان باید جور بدسرپرستی و شرایط بد اقتصادی خانواده خود را به دوش بکشند. برای کمک به این افراد باید روش و راهکار درست و کارشناسی شده را همراه با توجه به همه خانواده مورد حمایت قرار دهیم.
وی ادامه داد: برای اینکه از بار اقتصادی کودکان کار بکاهیم باید به اقتصاد و اشتغال مادران آنها توجه کنیم. باید به کاهش آسیب در فضای خانواده کمک کرده و سطح آگاهی خانواده را افزایش دهیم. لازم است مؤلفه‌های اجتماعی، روان شناختی و زیستی را هماهنگ و همزمان با هم رشد دهیم.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه توجه به کودک کار بدون توجه به خانواده این کودکان نتیجه‌ای ندارد، گفت: بنابراین لازم است هم کودک و هم خانواده باهم مورد حمایت قرار گیرند.
وی افزایش گروه‌های مهاجر و در نتیجه افزایش کودکان کار در ایران را از پیامدهای جنگ افغانستان در ایران ذکر کرد و ادامه داد: نظام اجتماعی سیاسی خاورمیانه در هم پیوسته بوده و باعث به وجود آمدن این مشکلات می‌شود. همین موضوع در شهرها و محله‌های ما دارای درهم پیچیدگی و تنیدگی بیشتری است.
نه نگاه ترحم‌آمیز و نه نگاه مجرمانه به کودکان کار
بهرامی با بیان اینکه باید سطح تحلیل و برنامه‌ریزی ما به گونه‌ای باشد که آسیب اجتماعی این کودکان کمتر شود، افزود: شاید کار کودکان کار ایرادی نداشته باشد اما آن کاری بیشتر آسیب‌زا است که کودک را از چرخه اجتماع بازمی‌دارد و یا از نظر تحصیلی، آموزشی و فرهنگی با مشکل مواجه کرده و محروم می‌کند. بنابراین باید شرایط را برای کودک به گونه‌ای فراهم کنیم که کودک کار کودکی کرده و ازنظر فرهنگی، تحصیلی و آموزشی متناسب با ارزش‌ها و فرهنگ جامعه رشد کند.
وی با بیان اینکه نباید نگاه خیرخواهانه و نگاه ترحم‌آمیز به کودکان کار داشته باشیم، اضافه کرد: نباید نگاه به این کودکان نگاه به کودکان مجرم و کج رو باشد، باید از طریق مؤسسات آموزش دیده این کودکان را ساماندهی کنیم.
رعایت حقوق شهروندی کودکان کار یک اصل مترقی است
این جامعه شناس تصریح کرد: کودک کار باید در همه ابعاد رشد کرده و احساس کند عنصری مفید برای جامعه بوده و دارای ارزش است. لازم است ساختار به گونه‌ای باشد که در کنار کارش استعدادهای خود را نیز بتواند فارغ از قومیت، نژاد، طبقه و مذهب شکوفا کند. مراکز تخصصی، سمن‌ها و خیریه‌هایی که دراین حوزه وجود دارد می‌توانند این کار را انجام دهد.
وی با بیان اینکه بسیاری از مؤسسات در حال کار روی این موضوع هستند، تاکید کرد: با این وجود چنین روش‌هایی به طور معمول سلیقه‌ای و دارای نقاط ضعف و قوت خودش است. رعایت حقوق شهروندی کودکان کار یک اصل مترقی است. لازم است توانایی زیست بهتر یک خانواده افزایش یابد تا کودک مجبور به کار نباشد.
بهرامی اضافه کرد: باید تلاش کنیم رفتار صحیح با کودک را یاد گرفته و با اصول غیرحرفه‌ای خودمان به کودکان کار انگ اجتماعی نزنیم زیرا اینها بخشی از جامعه ما هستند.
وی افزود: نمی‌شود فشار اقتصادی و تورم باشد و سپس بگوییم هیچ فردی حق کار ندارد. لازم است نگاهمان بر اساس توانمندی، خلاقیت، استعداد و توانایی کودکان باشد.
نظر شما