به گزارش خبرنگار ایمنا، از اواخر قرن بیستم، مفهوم خلاقیت به شکل فزاینده‌ای در مباحث مرتبط با توسعه گردشگری و بازسازی شهری مورد توجه قرار گرفته است و ظهور و فراگیر شدن ایده شهر خلاق، گواه این موضوع است.
رقابت شدید میان شهرها به‌عنوان مقاصد گردشگری، آنها را ناگزیر به یافتن راهکارهایی جهت متمایز شدن از سایر شهرها و مقاصد گردشگری کرده است؛ تمرکز بر توسعه صنایع خلاق و به‌کارگیری استراتژی‌های شهرهای خلاق یکی از راهکارهای پیش‌روی بسیاری از شهرهای امروزی است و ایران به‌رغم ظرفیت‌های موجود، سهم اندکی از درآمدهای حاصل از گردشگری معاصر دارد.
گردشگری خلاق آخرین حلقه از زنجیره تکامل گردشگری است و امکان توسعه گردشگری خلاق در ایران به ویژه در کلان‌شهرهایی همچون اصفهان به دلایلی همچون وجود خرده فرهنگ‌های متعدد، بنای آثار فرهنگی و هنری و اصالت صنایع خلاق از جمله صنایع دستی وجود دارد.
با ظهور ناکارآمدی، اصل توسعه برون‌زا در نیمه دوم قرن بیستم و برهم خوردن فرایند تاریخی شهر، محدوده‌های مرکزی در شهر ابعاد مفهومی و هویتی خود را از دست داد. بافت‌های فرسوده در شهرها روزبه‌روز در حال گسترش است و به موازات آن، نگرش‌های مختلف برای بازگشت به اصل توسعه درون‌زا در پی حیات‌بخشی مجدد به فضاهای شهری از دست رفته، به وجود آمد.
پیشرفت‌های علمی جدید نیاز به توسعه و تحولات شهری و ایجاد یک محیط زندگی مناسب با این تحولات را بیشتر می‌کند که برای پاسخگویی به این نیازها، در سال‌های اخیر توجه به بافت‌های فرسوده درونی شهرها افزایش یافته و رویکردهای گوناگونی در نظر گرفته شده است.
توسعه خلاق بافت فرسوده با رویکرد گردشگری
وحید مهدویان، معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان می‌گوید: توسعه خلاق بافت‌های فرسوده با رویکرد گردشگری در برنامه‌ریزی شهری به‌عنوان یکی از شیوه‌های تفکر ارگانیسمی مطرح می‌شود که در حقیقت آخرین جمع‌بندی از شیوه‌های مداخله در بافت فرسوده است.
وی ادامه می‌دهد: در این رویکرد، حفظ ارزش‌های تاریخی و فرهنگی با گسترش روحیه آنها در کالبد جدید، تزریق محتوای جدید در کالبد قدیم به‌عنوان (معاصر سازی)، گفت‌وگوی چندجانبه محیط و فضای شهری با تعیین عملکرد، تلفیق فرهنگ و اقتصاد و احیای پایدار بافت‌های تاریخی از طریق تعیین نقش آنها در سازمان فضایی شهر و برگزیدن کانون‌های مداخله به‌طوری که این کانون‌ها در پیرامون خود منجر به توسعه شهری شود، همراهی حفاظت عمومی با حفاظت از اجتماعی و علاقه عمومی مورد تاکید قرار می‌گیرد.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با بیان اینکه به‌منظور بررسی مطالب گفته شده، محدوده محله جویباره واقع در منطقه سه شهرداری اصفهان مورد بررسی قرار گرفت، خاطرنشان می‌کند: موضوع مورد تحقیق در محله جویباره را می‌توان اینگونه بیان کرد که این محله با در نظر گرفتن عوامل طبیعی و شاخص‌های متنوع از جمله ۱۶ کنیسه که قدمت بعضی از آنها به ۹۰۰ سال می‌رسد، مقبره کمال‌الدین شاعر، دومنار دارالضیافه، منار ساربان، منار چهل‌دختران، منار باغ‌قوشخانه، بازار غاز، خانه‌های یهودیان، حمام زعفران، دروازه طوقچی، مسجد شعیا، درب جویباره و ابوسعید بهادرخان، در سال‌های اخیر عملکرد مطلوبی در جهت حفظ و ارتقای نقش این عوامل و نشانه‌ها نداشته است.
انجام پژوهش در «جویباره» برای توسعه خلاق
مهدویان تاکید کرد: با شناخت نسبت به وضع موجود محدوده محله جویباره می‌توان گفت پژوهش انجام شده به دنبال بررسی راهکارهای توسعه خلاق در جهت اجرای رویکرد گردشگری در این محله است.
وی تصریح کرد: با هدف شناسایی رویکردهای مؤثر بر توسعه خلاق بافت‌های تاریخی به منظور ارتقای سطح گردشگری، تهیه برنامه عملیاتی این موضوع در دست اقدام قرار داده شده است تا با مشخص شدن اهمیت و ضرورت پرداختن به آن، در راستای سیاست‌های شهرسازی به ارائه راهکارهای مناسب بینجامد؛ از این‌رو بر اساس اطلاعات حاصل شده از سوی شهرداری اصفهان و دیگر سازمان‌ها، اقدام به تدوین پروپوزال این برنامه عملیاتی در محله جویباره شده است.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان اضافه می‌کند: اهداف کلانی که در پژوهش انجام شده و مورد توجه قرار گرفته است، توسعه خلاق بافت تاریخی جویباره رویکرد گردشگری است و اهداف آن شناسایی ظرفیت‌های محله جویباره به‌منظور استفاده و بهره‌گیری از رویکرد توسعه خلاق در آن، ارائه پیشنهادهایی به‌منظور استفاده از این رویکرد برای جذب گردشگر به این محله است.
وی می‌افزاید: بافت فرسوده شهری به عرصه‌هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می‌شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، برخوردار نبودن از دسترسی مناسب سواره، دارای تأسیسات و خدمات و زیرساخت‌های شهری آسیب‌پذیر است و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی کمی برخوردار است.
مهدویان تاکید می‌کند: در خصوص نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ نخست اینکه بافت‌های فرسوده را ترک کنند و نظاره‌گر مرگ آن باشند که در این صورت شهر بی‌هویت خواهد شد که دارای هیچ‌گونه تاریخ و خاطره‌ای نخواهد بود یا اینکه با نگاهی کالبدنگر و مهندس‌گرا به این بافت‌ها توجه کنیم و باعث باززنده‌سازی و حیات‌بخشی به این بخش شویم.
وی اضافه می‌کند: بافت تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گران‌بهایی از فرهنگ، دانش، معماری و شهرسازی بومی است و به‌عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می‌شود؛ این بافت‌ها در شهرهای کشور ظرافت و زیبایی و روح خلاق مردمی را به نمایش می‌گذارد که طی سالیان سال آنها را طبق سنت‌ها، فرهنگ و نوع معیشت خود به وجود آورده‌اند.
شهر خلاق از تحولات فناورانه به‌دور نمی‌ماند
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان می‌گوید: بافت‌های تاریخی و فرهنگی به عنوان هسته قدیمی و تاریخی شهر، دارای قابلیت‌های بالفعل و بالقوه‌ای است که در صورت پیش‌بینی نشدن تمهیدات لازم، موجب آسیب‌های جبران‌ناپذیر و اتلاف سرمایه‌های فرهنگی می‌شود.
وی با بیان اینکه مفهوم شهر خلاق از مفاهیمی است که چندان سابقه طولانی ندارد و تنها سه دهه از چنین مفهومی می‌گذرد، می‌افزاید: شهروندان در مقامات محلی در دنیا و سازمان‌های بین‌المللی به این مفهوم به شدت علاقه‌مند هستند و از این مفهوم استقبال می‌کنند، زیرا شهر خلاق در واقع حاصل تغییراتی است که در نگاه بشریت به زندگی شکل گرفته است و این تصویر را نزد آنها ایجاد کرده است که شهرها از آن ظرفیتی که به نظر می‌رسد، می‌تواند تواناتر باشند، بنابراین باید زمینه را برای بروز استعدادها و تجلی در شهرها فراهم کنند.
مهدویان با بیان اینکه یک شهر خلاق اغلب دارای تنوع فرهنگی شهری است و در آن استعدادهای فوق‌العاده‌ای به چشم می‌خورد، می‌افزاید: شهر خلاق از تحولات فناورانه به‌دور نمی‌ماند و فناوری را نیز استفاده می‌کند، بنابراین تنوع جمعیتی، وجود اصلاحات مناسب و کاربرد فناوری در این شهرها زیاد به چشم می‌خورد.
نظر شما