به گزارش خبرنگار ایمنا، از زمستان ۱۳۴۰ که سفارت کویت در تهران گشایش یافت، روابط ایران و کویت فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته که بیشتر این نوسانات مربوط به طرف‌های ثالث بوده است از جمله سردی روابط در پی حوادث مربوط به سال ۹۴ سفارت عربستان در تهران و یا قطع روابط در سال ۱۳۶۰ به دلیل جنگ تحمیلی صدام و جانبداری کویت از صدام حسین دیکتاتور بغداد.
با این حال بیشتر این تنش‌ها در روابط گذرا بوده است؛ برای مثال پس از پایان جنگ تحمیلی در سال ۶۷ کویت سفارت خود را در تهران باز کرد و ایران در سال ۶۹ نخستین کشوری بود که حمله صدام و اشغال کویت را محکوم کرد و خواستار عقب نشینی ارتش عراق از این کشور شد. اما تیرگی روابط بین ایران و عربستان، مناسبات با کویت را نیز تحت تأثیر قرار داد و در آخرین اقدام کویت همزمان با حمله به سفارت سعودی در تهران در ۱۲ دی ۹۴ در اعتراض به این اقدام، سفیر خود را از تهران فرآخواند و روابط را به سطح کاردار تنزل داد با این حال "بدر عبدالله المنیخ" سفیر جدید کویت هفته گذشته رونوشت استوار نامه خود را تقدیم وزیر خارجه ایران کرد و پس از گذشت ۷ سال روابط دیپلماسی دو کشور آغاز شد.
سید هادی افقهی، کارشناس حوزه غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا تحولات منطقه، توسعه روابط ایران با کشورهای شرقی، ظرفیت سازی و به ویژه شعار اصلی دولت برای بهبود روابط با کشورهای همسایه را باعث تمایل کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس به ترمیم و توسعه روابط با ایران می‌داند. متن کامل این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
توسعه روابط با کشورهای جنوب خلیج فارس برای ایران چه منافعی به دنبال دارد؟
روابط بین جمهوری اسلامی ایران با اعضای شورای همکاری خلیج فارس، پیامدهای مهمی به دنبال دارد، نخست اینکه سطح روابط ما با کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس از یک سطح برخوردار نیست به این معنا که ما با دو کشور عضو این شورا یعنی قطر و سلطنت عمان روابط بسیار عالی داریم و در سفر اخیر شیخ تمیم؛ امیر قطر به تهران حدود ۱۷ توافقنامه با ایران در ابعاد گوناگون امضا شد.
سفر رئیس جمهور به کشور عمان نیز دستاوردهای بسیار خوبی به همراه داشت از جمله احیای خط لوله گاز ایران به عمان که مدت‌ها مسکوت و متوقف مانده بود.
با کشور امارات تقلیل روابط در حد کاردار وجود داشت که به تازگی تصمیم گرفتند سفیر به تهران اعزام کنند، با کشور عربستان سعودی نیز در حال مذاکره در سطح امنیتی هستیم و قرار شد که دیدارها و مذاکرات به سطح دیپلماتیک ارتقا یابد بنابراین ممکن است بین دو وزیر خارجه ایران و عربستان ملاقات انجام شود و مقدمات بازگشت روابط به سطح عادی یعنی بازگشایی سفارت خانه‌ها و معرفی سفیر از سر گرفته شود اما با کشور بحرین هنوز به شکل کامل در حال قطع رابطه هستیم زیرا بحرین اتهام دخالت در امور داخلی خود، فرستادن عناصر مسلح به این کشور و ادعاهای واهی دیگری را به ایران وارد هستند در حالی که روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی کرد و بین بحرین و رژیم صهیونیستی به شکل علنی توافقنامه امنیتی در برابر ایران امضا شد، این مقدمه نشان می‌دهد که وضعیت رابطه جمهوری اسلامی ایران با شش عضو شورای همکاری خلیج فارس یکسان نیست و در سطح‌های متفاوتی قرار دارد.
آیا معرفی سفیر جدید کویت در ایران مقدمه‌ای برای بهبود و گسترش روابط با این کشور است؟
درباره رابطه با کشور کویت باید گفت که این رابطه در مناسبت‌های مختلف فراز و فرود داشته است به عنوان مثال بعد از انقلاب اسلامی و حمله صدام ملعون به جمهوری اسلامی ایران، کویتی‌ها بنادر خود را در اختیار صدام قرار دادند و روابط تیره و تار شد. در سال ۱۹۹۰ پس از ورود صدام به کویت و اشغال این کشور ایران در پناه دادن به آوارگان جنگی کویتی همچنین فرستادن آب شرب شیرین برای مردم و همکاری در خاموش کردن چاه‌های نفت کویت در کنار مردم کویت قرار گرفت. از آن به بعد رابطه بین دو کشور بسیار خوب شد و وزیر خارجه وقت کویت که بعدها امیر کویت شد، به ایران آمد و برای دفاع از صدام عذرخواهی کرد.
این روابط ادامه یافت تا اینکه مناسبات بین ایران و عربستان سعودی به دلیل کشتار حجاج ما و آتش گرفتن سفارت عربستان در تهران قطع شد و همه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به اقدام کاهش روابط یا قطع رابطه با کشور ما کردند البته کویتی‌ها قطع رابطه نکردند و آن‌را در سطح حافظ منافع یا کاردار روابط خود حفظ کردند اما عربستان سعودی برای قطع روابط به کویت فشار آورد و داستان‌سرایی کردند که یک هسته و تیم تروریستی مخفی منتسب به حزب الله لبنان به نام خلیة العبدلی در ایران آموزش دیدند بنابراین دوباره روابط بین دو کشور به حداقل رسید اما قطع نشد.
اخیراً تحولات منطقه، توسعه روابط ایران با کشورهای شرقی، ظرفیت سازی و به ویژه شعار اصلی دولت در ارتباط با سیاست خارجی که ما اولویت را به بهبود روابط با کشورهای همجوار قرار داد، باعث شد یکی پس از دیگری هم کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس درصدد ترمیم، توسعه و بهبود روابط خود با ایران بر آمدند و از هم از سوی دیگر نمایندگانی از کشورهای آسیای میانه نیز یکی پس از دیگری به ایران آمدند از جمله رئیس جمهور قزاقستان، ترکمنستان همچنین پوتین و اردوغان که با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند.
از سوی دیگر بهبود جبهه اقتصادی کشور و وضعیت نظامی ما در مقابله با تهدیدهای آمریکا در منطقه و خلیج فارس در کنار حوادث سال گذشته افغانستان موجب شد که کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس به این نتیجه برسند که مقدر ما این است که با یکدیگر زندگی مسالمت‌آمیز و سالم داشته باشیم، حضور آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها در منطقه همیشگی نیست ولی ما نمی‌توانیم کشور خود را ترک کنیم و به جای دیگری برویم بنابراین در این بازبینی و بازتولید، روابط بین ما و کشورهای همسایه رو به بهبود است و از این رو و کویتی‌ها اماراتی‌ها تصمیم به فرستادن سفیر گرفتند.
در این فهرست تنها عربستان سعودی و بحرین باقی می‌ماند که در صورت عادی شدن روابط با عربستان قطعاً بحرینی‌ها نیز خواستار بهبود تدریجی روابط با جمهوری اسلامی خواهند شد.
دستاورد گسترش روابط با کشورهای همسایه چه خواهد بود؟
روابط بین کشورها بر حسب منافع تعریف می‌شود، البته با کشور کویت تبادل تجاری آنچنان زیادی نداریم بلکه یک روابط روتین برقرار است اما به طور کلی جمهوری اسلامی ایران پیشرفت‌های چشمگیری در سطح فناوری هسته‌ای، نانو، صنایع نظامی، علم پزشکی و در زمینه صنایع سبک، فضای مجازی به دست آورده است که مورد توجه دنیا قرار دارد و حتی به بازیگران بزرگ دنیا تنه می‌زند به ویژه از آغاز امسال که رهبر معظم انقلاب توجه به دانش بنیان را مطرح کردند، یک جهش علمی صنعتی پژوهشی در ایران شکل گرفت.
این در حالی است که کشورهایی که زلف خود را به زلف آمریکا و اسرائیل گره می‌زنند، جزو فقر و درگیری سودی به دست نیاورده‌اند از جمله سودان، درگیری‌های امارات و مغرب، مصر و اردن که ۴۰ سال پیش عادی سازی روابط با آمریکا را انجام دادند اما اقتصاد آنها زمین خورده است، بنابراین تصور می‌کنم اگر کشورهای همسایه اراده حقیقی برای برقراری روابط داشته باشند، ایران آمادگی هرگونه همکاری با آنها را دارد مثل توافقنامه‌های ۱۷ گانه که با قطر و توافقات ۱۱ گانه‌ای که با کشور سلطنت عمان امضا شد.
ما این آمادگی را داریم که خدمات خود را با قیمت‌های بسیار ارزان‌تر و با کیفیت بالاتر در ابعاد اقتصادی، علمی و پزشکی، فناوری ارائه دهیم افزون بر این می‌توانیم با همسایگان پیمان‌های امنیتی و نظامی و یا همکاری‌های امنیتی و نظامی داشته باشیم و این روند در آسایش و آرامش مردم منطقه، پیشرفت آنها، صرفه‌جویی در هزینه‌هایی جنگ و مسائل امنیتی تأثیر بسزایی داشته باشد.
برای پایداری این روابط نیز باید اقدام خاصی از سوی دو کشور انجام شود؟
جمله کلیدی مقام معظم رهبری در دیدار پوتین این بود که مواظب باشید غربی‌ها اینجا شیطنت نکنند و به مرور زمان با شیطنت‌ها، شگردها، طرح‌های جایگزین و بدلکاری‌ها رابطه بین ما و روس‌ها را تخریب نکنند. در صورت بهبود روابط با کویت یا دیگر کشورها نیز همین موضوع مطرح است که آیا دشمن آرام خواهد نشست؟ اسرائیل و آمریکا که درآمدها و منافع آن با ایجاد آشوب جنگ برادر کشی در بین کشورهای منطقه محقق می‌شود، آرام نخواهد نشست بنابراین حفظ و بهبود این روابط بسیار نیاز به دقت و مراقبت و پیگیری دارد.
وقتی توسعه حاصل شد و منافع دو کشور به شدت گره خورد امکان دخالت بیگانه به سادگی وجود نخواهد داشت زیرا در صورت توطئه برای تخریب روابط، ملت‌ها با حکام خود درگیر خواهند شد که خواستار قطع رابطه با ایران نیستیم.
نظر شما