به گزارش خبرنگار ایمنا، کمیسیون ماده ۱۰۰ برای بیشتر افرادی که درگیر ساخت‌وساز یا خرید و فروش ملک هستند نامی آشنا است؛ این کمیسیون وظیفه رسیدگی به تخلفات ساختمانی در شهرها را دارد و بخشی از معاونت شهرسازی و معماری شهرداری‌ها به‌شمار می‌رود.
کمیسیون ماده ۱۰۰ متشکل از سه عضو اصلی شامل نماینده دادگستری، نماینده وزارت کشور و عضو شورای اسلامی شهر است که در رسیدگی بدون اغماض به انواع تخلفات ساختمانی صلاحیت ذاتی دارد و در جهت نظم بخشیدن به شهرسازی و ساخت‌وسازهای شهری تلاش می‌کند.
طبق قانون اگر بنایی بدون دریافت پروانه ساختمانی از مراجع مربوطه، ساخته شود یا بنای ساخته شده طبق مفاد پروانه نباشد یا بعد از پایان ساخت، بخش‌های دیگری به بنا اضافه شود، کمیسیون ماده ۱۰۰ به آن رسیدگی خواهد کرد.
طبق ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، مالکان اراضی و املاک واقع در محدوده خدماتی باید پیش از ساخت ملک از شهرداری‌ها پروانه ساختمان بگیرند و مأموران شهرداری‌ها نیز موظف هستند از عملیات ساختمانی بدون پروانه یا خلاف پروانه در زمین محصور یا غیرمحصور جلوگیری کنند.
نخستین‌بار در سال ۱۳۲۴ موضوع جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز به‌صورت قانون تصویب شد و در سال ۱۳۳۴ بر اساس بند ۲۴ ماده ۵۶ قانون شهرداری، وظیفه صدور پروانه برای تمام ساختمان‌های احداث شده در شهرها، به شهرداری‌ها محول شد؛ در ادامه به‌منظور الزام رعایت بند ۲۴ ماده ۶ و نحوه رسیدگی به تخلفات ساختمانی، الحاق ماده ۱۰۰ به قانون شهرداری تصویب شد که بر اساس آن تمام مالکان موظف شدند برای انجام عملیات ساختمانی در داخل محدوده و حریم شهر قبل از انجام هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و آغاز ساخت‌وساز، از شهرداری پروانه ساختمانی دریافت کنند.
به منظور افزایش سطح آگاهی شهروندان از قوانین و ضوابط مربوط به کمیسیون ماده ۱۰۰ و پاسخ به بعضی از سوال‌های متداول شهروندان، گفت‌وگویی را با غلامعلی فیض‌اللهی، مدیر کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ شهرداری اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در صورتی که کمیسیون ماده ۱۰۰ به‌دلیل تخلف ساختمانی، مالک یا ذی‌نفع را جریمه و مالک اقدام به رفع یا تخریب مورد تخلف کند، آیا دلیلی بر دریافت جریمه کمیسیون ماده ۱۰۰ باقی می‌ماند؟
با توجه به اینکه جریمه صادر شده توسط کمیسیون ماده ۱۰۰ به‌دلیل تخلف ساختمانی بوده است و تخلف مذکور توسط مالک یا ذی‌نفع رفع شده است، دیگر محلی جهت دریافت جریمه وجود ندارد.
آیا شهرداری می‌تواند برای طرح تخلف ساختمانی، مبلغی به‌عنوان ورود به کمیسیون ماده ۱۰۰ دریافت کند؟
خیر، با توجه به رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۸۱۵ مورخ بیست‌وسوم آبان‌ماه ۱۳۹۶، دریافت هر گونه وجه مبنی بر تعیین بخشی از جریمه به‌عنوان ورود به کمیسیون‌های ماده ۱۰۰، خلاف قانون است که با توجه به ماده ۱۲ قانون تشکیلات و ماده ۸۸ قانون آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
آیا کمیسیون موضوع تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، در شهرهایی که نقشه جامع شهر تصویب نشده است، تشکیل می‌شود؟
پیرو نظریه مشورتی اداره حقوقی دادگستری به شماره ۷.۴۳۷ مورخ سی‌ویکم فروردین‌ماه ۱۳۶۰، با توجه به تبصره ۹ لایحه قانونی اصلاح تبصره‌های ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مصوب یکم مهرماه ۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی ایران، ساختمان‌هایی که پروانه ساختمانی آنها پیش از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر صادر شده است، از تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداری معاف است.
ساختمانی دارای پروانه ساختمانی است و بعد از پایان کار در کنار همان ساختمان، یک ساختمان بدون پروانه احداث می‌شود، تکلیف کمیسیون ماده ۱۰۰ در خصوص این ساختمان چیست؟
با توجه به نظریه شماره ۷.۲۶۸۷ مورخ بیست‌ودوم مردادماه ۱۳۷۶، چنانچه مالکی با دریافت پروانه ساختمانی و با اتمام آن و دریافت پایان‌کار اقدام به ساختن بنای اضافی کرده باشد یا در ضمن احداث بنا اضافه بنا به‌وجود آورده باشد، اقدام شخص بر خلاف پروانه بوده و مشمول تبصره‌های ۲ و ۳ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری است، اما اگر اضافه بنا جدا از بنای اصلی باشد، مشمول تبصره ۴ ماده ۱۰۰ قانون مقررات است.
در صورتی که در کمیسیون بدوی و تجدید نظر رأی صادر شود و مالک از رأی مذکور در دیوان عدالت اداری شکایت کند و دیوان عدالت اداری رأی تجدید نظر را نقص کند، تا با توجه به ماده ۶۳ قانون دیوان عدالت اداری موضوع به‌صورت مجدد در کمیسیون تجدیدنظر ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار گیرد، اگر در این زمان یکی از اعضای کمیسیون که در رأی بدوی حضور داشته است، در حال حاضر به‌عنوان عضو کمیسیون تجدید نظر قرار حضور داشته باشد، تکلیف رأی چه خواهد شد؟
با توجه به تبصره ۱۰ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، نمی‌توان عضوی در کمیسیون بدوی و کمیسیون تجدیدنظر شرکت داشته باشد؛ هر چند رأی توسط دیوان نقص شده باشد، در خصوص این‌گونه پرونده‌ها می‌توان از اعضای دیگر کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ شهرداری استفاده کرد و در صورتی که شهرداری یا منطقه مربوطه فقط دارای دو کمیسیون بدوی و تجدید نظر باشد، می‌تواند از دستگاه مربوطه (اگر عضو اشاره شده نماینده دادگستری باشد از دادگستری، اگر از وزارت کشور باشد از وزارت کشور و اگر عضو شورا باشد از شورای اسلامی شهر) یک نفر را برای این‌گونه پرونده‌ها درخواست کند.
در ساختمانی که تخلف تجاری و مسکونی صورت گرفته باشد، کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند به این تخلفات در قالب یک رأی رسیدگی کند یا جداگانه به هر کدام رسیدگی می‌شود؟
این پرونده طی یک گزارش واحد ارسال و هر کدام در پارامتر خود رسیدگی می‌شود. در خصوص تخلف ساختمان تجاری با توجه به تبصره‌های مربوطه و نوع تخلف بر اساس تجاری رسیدگی و رأی صادر می‌شود و تخلف ساختمانی مسکونی نیز بر اساس تبصره‌های مربوط به مسکونی رسیدگی می‌شود، اما هر دو در یک گزارش و یک رأی با پارامترهای مختلف رسیدگی و ارسال می‌شود.
منظور از سالن مکمل یا سالن مشاعی چیست؟
ساختمان سالن مکمل تکمیل کننده واحد ساختمانی مشخص است، اما سالن مشاعی مربوط به تمام ساختمان‌های مجموعه ساختمانی همچون سالن‌های همایش یا ساختمان‌های پذیرایی است که در مجموعه‌های مسکونی یا تجاری وجود دارد و متعلق به تمام ساکنان آن است.
نظر شما