میثم مهرپور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: به‌طورکلی امروز اقتصاد ایران با انباشت چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است که در نیم‌قرن اخیر به وجود آمده است. وجود تورم ساختاری مزمن دو رقمی طی ۵۰ سال اخیر، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی ایران است. این معضل منجربه کاهش قدرت خرید شهروندان و تولید و عرضه کالاها در بازار و به دنبال آن کاهش مصرف شده است.
وی افزود: تورم ایران زاییده «برجام» نیست و با برجام یا چیزی شبیه به آن نیز رفع نمی‌شود؛ مشکلات اقتصاد ایران ساختاری است و نیاز به راهکارهای ساختاری دارد. متأسفانه امروز عده‌ای درخصوص برجام مبالغه کرده و سهم آن در حل مشکلات اقتصادی کشور را بزرگنمایی می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه پیش از این تجربه چندساله‌ای درخصوص امضای توافق برجام داشته‌ایم و اگر قرار باشد توافق جدیدی امضا شود، می‌توان آن را تکرار تجربه برجام دانست و از تجربیات پیشین درس گرفت، گفت: واقعیت این است که پس از امضای توافق و اجرایی شدن برجام، هیچ اتفاق مشخصی در حوزه افزایش سرمایه‌گذاری یا ورود کالاهای سرمایه‌ای به کشور رخ نداد که این موضوع در آمارها کاملاً مشهود است.
مهرپور اضافه کرد: پس از برجام، تنها فروش و صادرات نفت خام افزایش یافت و برخی از تبادلات تجاری در حوزه واردات کالا و صادرات آن تسهیل شد. حتی مراودات پولی در آن سال‌ها آزاد نشده و تحریم‌ها در این حوزه برداشته نشد که مصداق آن، صحبت‌های رئیس کل وقت بانک مرکزی در یک اجلاس خارج از کشور بود که ماحصل برجام را تقریباً برابر با هیچ دانست؛ این موضوع نشان می‌دهد که در همان مقطع نیز دولت ایران به خواسته‌ها و پیش‌فرض‌های خود از اجرای برجام دست نیافته است.
وی ادامه داد: بنابراین به نظر می‌رسد باید تعریف صادقانه و واقع‌بینانه‌ای از اثرات اقتصادی برجام داشته باشیم. واقعیت این است که نقش و جایگاه برجام برای اقتصاد ایران در خوش‌بینانه‌ترین حالت، کوتاه‌مدت و شبیه مسکن خواهد بود.
برجام قطعاً درمان اقتصاد ایران نیست
این کارشناس اقتصادی گفت: اگر بپذیریم اقتصاد ایران بیمار است، بنابراین به درمان نیاز دارد؛ برجام قطعاً درمان اقتصاد ایران نیست، بلکه تنها ممکن است شوک مثبتی در اقتصاد ایران ایجاد کند.
مهرپور با اشاره به اینکه نمودار حجم اقتصاد ایران از سال ۹۰ تاکنون، نشان می‌دهد که پس از سال ۹۰-۹۱ که تحریم‌های اولیه اتفاق افتاد، حجم اقتصاد ایران کاهش داشت و با اجرای برجام حجم اقتصاد کشور افزایش یافت، افزود: پس از خروج ترامپ از برجام، این حجم مجدداً روند کاهشی به خود گرفت؛ این موضوع نشان‌دهنده تأثیرات مثبت و مقطعی برجام است.
وی تصریح کرد: برجام شبیه داروهای مسکن است و فقط بخشی از چالش‌های امروز اقتصاد ایران را پنهان کرده اما آن را درمان نمی‌کند. با اجرای برجام میزان فروش و درآمدهای نفتی افزایش می‌یابد و واردات تسهیل می‌شود. در سال‌های برجام میزان واردات ایران از کشورهای اروپایی طرف برجام افزایش چشمگیری داشته که بخش قابل توجهی از آن نیز کالاهای مصرفی بوده است. افزایش واردات کالاهای مصرفی ناشی از افزایش درآمدهای نفتی است که ممکن است وفور و رضایت نسبی در کشور ایجاد کند. این اثرات مقطعی و کوتاه مدت خواهد بود و نقش مسکن را ایفا می‌کند.
این کارشناس اقتصادی گفت: اگر می‌خواهیم به سمت شرایط اقتصادی پایدار حرکت کنیم، امید بستن بیش از حد به برجام و نتایج اقتصادی آن فقط نقش مسکن را ایفا کرده و باعث می‌شود درمانگر با این امید واهی که بیماری رفع شده و یا شدت آن کم شده است درمان را متوقف کند درحالی که با اجرای برجام هیچ اتفاق درمانی برای اقتصاد ایران رخ نخواهد داد و این بیماری پس از رفتن اثرات این مسکن ممکن است شدیدتر نیز شود.
برجام در بلندمدت تبعات زیادی برای اقتصاد ایران خواهد داشت
مهرپور اضافه کرد: پس از مصرف بیش از حد مسکن در هر بیماری و قطع آن ممکن است علاوه بر بازگشت علائم، برخی دیگر از اندام‌ها نیز ناشی از مصرف بیش از حد مسکن از بین برود. این اتفاق در اقتصاد ایران افتاده است و اگر به فکر اصلاح ساختاری اقتصاد نباشیم در کوتاه‌مدت شاید منافعی از اجرای برجام حاصل شود اما در بلندمدت تبعات زیادی برای اقتصاد ایران خواهد داشت.
وی ادامه داد: امروز غرب می‌تواند از برجام به عنوان یک ابزار برای شرطی کردن و سوءاستفاده علیه اقتصاد ایران استفاده کند، به نحوی که با اجرای برجام حجم تجارت خارجی افزایش می‌یابد و از افزایش نرخ ارز جلوگیری می‌شود، اما همه این اتفاقات با برهم خوردن برجام از بین می‌رود. همین موضوع می‌تواند اهرم فشاری برای طرف مقابل باشد.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: غرب و آمریکا تاکنون نمی‌توانست بر اقتصاد ایران تأثیر مستقیم داشته باشد و امروز با امضای برجام می‌تواند مستقیماً در اقتصاد ایران ایفای نقش کند. برجام اهرم فشاری است که غرب با ورود و خروج از آن می‌تواند بر اقتصاد ایران تأثیر گذارد.
نظر شما