به گزارش خبرنگار ایمنا، نوآوری و بدعت تعریف خاصی دارد؛ در مواقعی که بدعت‌آفرینی و نوآوری با نصّ صریح قرآن، دستورات شرع مقدس اسلام و سیره و سنت معصومین (علیهم‌السلام) مغایر باشد، بدون تردید، مردود و مطرود شمرده می‌شود اما اگر به جهت تحول مثبت و روزآمد شدن در راستای نشر، ترویج، تبیین و تبلیغ مبانی دینی، اجتماعی و انسانی باشد و هیچ خللی بر ارکان نظام مقدس اسلامی، سیره اهل‌بیت و معصومین علیهم‌السلام وارد نکند، اشکالی بر آن وارد نیست بلکه ستودنی و قابل پیگیری نیز است.
به عبارتی بدعت و نوآوری در اسلام در صورت مغایر نبودن با آموزه‌های دینی و مبانی اخلاقی و انسانی با پذیرش از سوی جامعه دارای جایگاه شده و مانا خواهد شد. بدعت، آثار و خطرات ناگواری برای جامعه اسلامی دارد، فتنه‌ها و آشوب‌ها به پا می‌کند، فرهنگ اصیل اسلام را که براساس مصالح مردم پایه‌گذاری شده، دگرگون می‌سازد و مانعی است برای پیشرفت‌های مذهبی و اجتماعی، همچنین باعث گمراهی و انحراف انسان‌ها می‌شود، زیان‌های فکری و روحی غیرقابل جبرانی به خانواده‌ها می‌رساند و ممکن است نسل‌های بشر را برای همیشه گرفتار کند.
دشمنان درصدد ترویج بدعت‌های عاشورا
حجت‌الاسلام حامد بصیرت‌پور کارشناس امور دینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، پیرامون اینکه برای شناخت و فهم ارزش هر مسئله باید به آثار و اثرات ارزشمند آن موضوع توجه شود، اظهار می‌کند: فضیلت عاشورا تنها اشک ریختن و عزاداری نیست، بلکه این رخداد مهم به عنوان اثر و معجزه الهی اهمیت والایی دارد که تجمع بی‌دعوت مردم هرساله در ایام محرم و صفر بدون هیچ‌گونه پشتوانه حاکمیتی، سیاسی، حزبی و جناحی در حرکتی خودجوش گواه این ادعا است که واقعه عاشورا بزرگ‌ترین اجتماعات مردمی در طول تاریخ بشر را رقم می‌زند.
وی بدعت‌گذاری‌های عاشورا را در دهه‌های اخیر ناشی از سه دلیل مهم می‌داند و اظهار می‌کند: امروزه در مقابل اهمیت حماسه تاریخی عاشورا و ایام محرم و صفر، دشمنان درصدد ترویج بدعت‌ها هستند که نمونه این دشمن‌ستیزی‌ها را در مقالات منتشرشده وهابیت در دانشگاه‌ها و مکان‌های علمی می‌توان مشاهده و جست‌وجو کرد که این مسئله تا چه اندازه برای آن‌ها مهم است تا با تمام توان واقعه عاشورا را تضعیف کنند.
رواج بدعت‌گذاری با فعالیت ناآگاهانه / لزوم نظارت دستگاه‌های دینی
این روحانی ادامه می‌دهد: برای واقعه شیرخوارگان که هر سال دهه محرم به‌صورت جهانی هم در حال برگزاری است، دشمنان درصدد مانع تراشی و شبهه‌افکنی هستند چراکه اهمیت این رویداد تاریخی و مهم با اثرات ارزشمند خود، مردم دنیا را به سمت مکتب عاشورا جذب می‌کند.
وی بی‌سوادی برخی از افراد با فعالیت ناآگاهانه در مکتب عاشورا را یکی دیگر از علل بدعت‌گذاری‌ها می‌داند و تاکید می‌کند: این افراد به دلیل برخورداری از سواد اندک، دسته‌ای از مفاهیم را وارد اتفاقات و رویدادهای واقعه عاشورا می‌کنند و از سوی دیگر بازهم با بی‌دانشی بدعت‌هایی را در عزای سیدالشهدا انجام می‌دهد؛ بنابراین دستگاه‌های نظارتی و دینی به‌ویژه حوزه‌های علمیه و وزارت فرهنگ و ارشاد باید با برنامه‌ریزی دقیق بر امر آموزش مداحان و سخنرانان از لحاظ مفاهیم دقت‌نظر داشته باشند.
حجت‌الاسلام بصیرت‌پور، سومین علل بروز بدعت‌ها در سال‌های اخیر را جهل گوینده و شنونده می‌داند و می‌گوید: متأسفانه برخی زمان‌ها شاهد هستیم که گوینده نه تنها هیچ‌گونه آگاهی درخصوص رویدادگویی ندارد بلکه درصدد تحقیق و رشد اطلاعات خود هم نیست و از سوی دیگر مستمع بدون دانش و ناآگاهی اجازه می‌دهد فرد گوینده بدعت‌های خود را در نوع عزای سیدالشهدا و همچنین تحریف واقعه حق کربلا انجام دهد.
گریه‌کردن و گریاندن مردم هدف نیست / نقش مداحان و روحانیون در جلوگیری از ترویج بدعت‌ها
وی ادامه می‌دهد: بنابراین سخنرانان و مداحان باید به نحوی سلوک و آگاهی‌بخشی کنند که حتی شنوندگان و مردم عوام هم با یادگیری و تشخیص صریح از غیرصریح و حق از باطل، ارزش و اهمیت واقعه عاشورا را درک کنند.
این کارشناس امور دینی اظهار می‌کند: اگر عاشورا را تنها در بعد اشک خلاصه کنیم، بدون شک پیام و شعائر سیدالشهداء به گوش جهان نمی‌رسد؛ واقعه عاشورا آن‌قدر جایگاه الهی و والایی دارد که امام زمان (عج) در زمان ظهورشان نخستین جمله‌ای که برای معرفی خودشان می‌گویند این است که من پسر کسی هستم که در کربلا با لب تشنه شهیدش کرده‌اند. بنابراین این بدعت‌گذاری‌ها مانع رسیدن حقانیت پیام‌ها به گوش جهان و نسل جوان و نوجوان خواهد شد.
حجت‌الاسلام بصیرت‌پور درباره نقش مداحان و روحانیون در جلوگیری از ترویج بدعت‌گذاری‌ها، می‌افزاید: نباید از جایگاه منبر و نقش مداحی در ابلاغ پیام عاشورا به گوش جهانیان غافل شویم باید با برگزاری کلاس‌های ویژه تاریخ و معرفت‌شناسی به امام صحنه‌های عاشورا برای مبلغان دین و آشنایی مداحان با این مفاهیم مانع رواج بدعت‌ها شویم.
وی می‌افزاید: مسئله گریه‌کردن و گریاندن مردم، هدف اصلی این قیام نیست؛ بلکه هدف مهم رسیدن به اهداف و شرایط مکتب امام حسین علیه‌السلام و ارائه راه و طریق برای مسلمانان است. خوش به سعادت مداح و واعظی که بتواند در هدایت کردن تمام مطالب حقانیت و معرفتی واقعه عاشورا در کنار شعور حسینی با شور حسینی به مخاطب خود القا کند.
مغایرت بدعت‌آفرینی با دستورات اسلام
علیرضا شریفی‌یزدی جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با تاکید بر اینکه نوآوری و بدعت در دین مبین اسلام و در بین مسلمانان تعریف خاص دارد، می‌گوید: در مواقعی که بدعت‌آفرینی با دستورات اسلام مغایر و غیرهم‌مسیر باشد، بی‌تردید مردود و مطرود شمرده می‌شود؛ چراکه در مسائل مذهبی و دینی هیچ فردی حق ندارد مسئله‌ای را تحریف کند و تغییر بدهد، زیرا تمام این مباحث در دین ما ثابت و شناخته‌شده است و باید با مراجعه به اهل فن و عالمان اسلام، مطابق دستورات آن‌ها عمل کنیم.
وی با بیان اینکه امروزه هر مراسم و مناسکی نیاز به جذب مخاطب دارد که شناخت و آگاهی از خواسته‌ها می‌تواند در جذب مخاطبان نوآوری‌هایی را در کارها بگنجاند، اظهار می‌کند: نوآوری‌ها به‌طورمعمول در تصویر هستند و محتوا هیچ‌گونه نقشی ندارد، بنابراین در نوآوری‌ها که به عنوان ابزار از آن استفاده می‌شود باید مبنا مورد دقت و ژرف‌بینی قرار بگیرد؛ چراکه محتوا را در تمام مراسم نوروز، اعیاد مذهبی و محرم، شهادت‌ها و عزاداری‌ها، متخصصان باتجربه تعیین می‌کنند و ما به هیچ‌وجه حق دخالت و تصرف در محتوا نداریم، زیرا دست بردن در محتواها نمونه کامل بدعت‌گذاری است.
این جامعه‌شناس درباره اینکه بدعت‌گذاری یعنی مباحثی در گذشته اصلاً جایگاهی در بین ما نداشته و اکنون برخی افراد با نوآوری‌های غلط آن‌ها را رواج داده‌اند، می‌افزاید: در مواقعی که بدعت‌آفرینی با دستورات اسلام مغایر و غیر هم‌مسیر باشد، بدون تردید مردود شمرده می‌شود چراکه در مسائل مذهبی و دینی هیچ فردی حق ندارد مسئله‌ای را تحریف و بدعت‌گذاری و تغییر بدهد زیرا تمام این مباحث در دین شناخته شده است و باید با مراجعه به اهل فن و عالمان اسلام مطابق دستورات آن‌ها عمل کنیم.
کارهای ناآگاهانه فلسفه عزاداری را زیر سوال می‌برد
وی پیرامون اینکه نوآوری به‌تنهایی موضوع خوبی است و برای جذب و حضور پربار مخاطبان نسل نو از لحاظ جامعه‌شناسی باید ضمن شناخت زبان‌شناسی آن‌ها بتوانیم زبان و ادبیات خود را هم به این قشر نزدیک کنیم چراکه در غیر آن به راحتی کناره‌گیری خواهند کرد، تصریح می‌کند: امروزه متأسفانه برخی از افراد برای جذب این تبار در مقابل نوآوری در مراسم مذهبی به سمت تغییر محتوا و بدعت آفرینی رفته‌اند.
شریفی‌یزدی با بیان اینکه در دین ما بدعت‌گذاری به لحاظ عقیدتی به هیچ‌وجه جایز و امکان‌پذیر نیست و افراد غیرمتخصص حق دخالت و اظهارنظر درمورد مسائل دینی را ندارند، می‌گوید: نزدیک به دو تا سه دهه اخیر متأسفانه مسئولیت مراسم عزاداری از دوش روحانیون آگاه و دین‌شناس برعهده برخی افراد ناآگاه و میکروفن به‌دست واگذار شد که با بعضی کارهای نسنجیده آگاهانه یا ناآگاهانه فلسفه عزاداری را زیر سوال بردند.
وی ادامه می‌دهد: برخی از این افراد با نداشتن تحصیلات علمی و حوزوی و تنها به واسطه آشنایی سطحی و شخصی از مسائل دین، باعث انحراف در اصل و اساس برنامه‌های دینی می‌شوند چراکه بر هیچ منبری تاکنون مشاهده نشده که یک فرد روحانی آگاه بدعت‌گذاری کند؛ زیرا آن‌ها کاملاً پایبند به اصول و قواعد اصلی اسلام هستند. بارها شنیده‌ایم روایت‌هایی که توسط بعضی افراد ناآگاه انتشار پیدا می‌کند ضعیف، تحریف شده یا اساساً کذب هستند.
بدعت به نام دین خطرناک است
این جامعه‌شناس با بیان اینکه بدعت خطرات ناگواری برای جامعه اسلامی دارد، تاکید می‌کند: بدعت به نام دین خطرناک است چراکه پس از یک تا دو نسل این بدعت‌ها به امری واقعی بین مردم تبدیل می‌شود زیرا نسل‌ها تغییر می‌کنند و تمام آحاد جامعه هم اهل مطالعه و تحقیق درمورد واقعیت‌ها نیستند.
وی درباره اینکه تأثیر این بدعت‌ها بر افکار عمومی و باورهای دینی مردم به‌ویژه نسل جوان و نوجوان چیست، اظهار می‌کند: سنت‌های اصیل عزاداری بخشی از فرهنگ این سرزمین و جزو باورهای دینی، مذهبی و سبک زندگی آحاد جامعه است که با بدعت‌گذاری در مراسم‌ها به فراموشی سپرده خواهد شد و دسته‌ای از آداب و رسوم و نقل قول‌های جدید بدون هیچ پایه علمی و اصیل جایگزین آن‌ها می‌شود و طی کارهای نسنجیده آگاهانه یا ناآگاهانه سبب دلزدگی جوانان از محتوای این مراسم‌ها شده و فلسفه عزاداری را زیر سوال می‌برند.
شریفی‌یزدی ادامه می‌دهد: برای مخاطبان نسل جوان و نوجوان بهترین مسیر کسب آگاهی و اطلاعات کافی، تحقیق و مراجعه به منابع مکتوب و انسان‌های فرهیخته، بااخلاق، دانشمند، عالم و باسواد در حوزه مسائل دینی و مذهبی و مراجعه به‌مطالب آقایان آیت‌الله علامه جوادی آملی، مرحوم آیت‌الله حسن‌زاده آملی و در زمینه مکتوب نوشته‌های آیت‌الله علامه طباطبایی، آیت‌الله علامه جعفری و آیت‌الله علامه امینی است چراکه جوانان با اعتماد به این افراد آگاه و دانا می‌توانند روایت‌های و آداب و رسوم سنتی و اصیل اسلام را یاد بگیرند.
علما در برابر بدعت‌های عزاداری احساس مسئولیت کنند
وی با بیان اینکه علما در برابر بدعت‌های عزاداری باید احساس مسئولیت کنند، اظهار می‌کند: در مراسم مهم، ارزشمند و حساسی همانند ایام محرم، صفر، تاسوعا و عاشورا باید عالمان دین و روحانیون آگاه نقش اصلی و مهم را برعهده بگیرند و در برابر بدعت‌ها بایستند و به هیچ‌وجه اجازه ندهند که برخی از افراد ناآگاه به مسائل دین و تنها میکروفن به دست با بیان برخی مطالب غیرعلمی و غیرواقعی فلسفه محرم و صفر را زیر سوال ببرند، رسالت و وظایف روحانیون نسبت به این نوع عزاداری‌ها بسیار بالاست.
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: علما و روحانیون باید مراسم عزاداری‌ها را به نحوی مدیریت و برنامه‌ریزی کرده که مداحان تحت تربیت و نظارت آن‌ها در مراسم‌ها روایت‌هایی را بازگو کنند و چنانچه سخنان غیرواقعی و غلط روایت می‌شود این عالمان دین باید ضمن اصلاح روایت‌ها نسبت به این نوع عزاداری‌ها واکنش نشان دهند و به هیچ وجه اجازه بدعت‌گذاری در مراسم را ندهد، چراکه دین تعارف‌بردار نیست.
نظر شما