به گزارش خبرنگار ایمنا، «حَشْد» به معنای جماعت، گروه و جمعیت است، «شَعْب» گروهی از مردم هستند که مشترکات خاص دارند و حشدالشعبی، نیرویی است متشکل از اقشار مختلف مردم عراق برای مقابله نظامی با داعش. توضیح آنکه، در سال ۲۰۱۳ داعش (دولت اسلامی عراق و شام) با حمایت‌های همه‌جانبه آمریکا و هم‌پیمان‌های او تأسیس شد؛ این گروهک تروریستی در نهم ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با نوزدهم خردادماه ۱۳۹۳، به شمال عراق حمله کرد و پس از تصرف شهر موصل و بعضی از مناطق دیگر این کشور، اماکن اسلامی به‌ویژه مساجد و آرامگاه‌های مقدس را تخریب کرد. در واکنش به فعالیت‌های خرابکارانه داعش و پس از فتوای مراجع شیعی عراق، بسیج مردمی این کشور تشکیل شد.
بسیجیان عراقی در صحنه‌های مختلفی برای شکستن محاصره داعش یا آزادسازی شهرهای این کشور نقش فعال داشت؛ از جمله شکستن محاصره سامرا و آمرلی، آزادسازی جرف الصخر (که بعدها به جرف‌النصر شهرت یافت)، بیجی، جنوب موصل، فلوجه و دیگر مناطق به‌ویژه در دو استان صلاح‌الدین و الانبار. حشد شعبی همچنین در عملیات‌های مهمی از جمله «لبیک یا رسول‌الله» یک و دو شرکت کرده است.
اعضای بسیج مردمی عراق تا پایان سال ۲۰۱۵ یعنی پس از گذشت حدود ۵۵۰ روز از تأسیس خود، ۱۹ شهر عراقی را آزاد و امنیت ۵۲ راه مواصلاتی میان شهرها را برقرار کردند. مساحت مناطق آزاد شده توسط اعضای این گروه ۱۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یعنی معادل یک‌سوم مناطق تحت اشغال داعش، بوده است.
امنیت مردم پایه، مفهوم جدیدی است که با شکل‌گیری «بسیج مردمی» در ایران پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و در عراق پس از هجمه داعش به بخش‌هایی از خاک آن کشور با فتوای مرجعیت شکل گرفت، به همین دلیل حضور عناصر عقیدتی و مردمی در ساختار آن برجسته است.
می‌توان ادعا کرد که حشدالشعبی مانند ساختاری عقیدتی مردمی، خلأ ناشی از «ناکارآمدی ساختار چینش شده از سوی آمریکا در دوره پس از سقوط صدام» را پر کرده و تبدیل به نیرویی ذاتی و توانا در عرصه امنیت‌آفرینی برای جامعه و حکومت در عراق شده است. امروزه حتی این نیروی مردمی دست از مبارزات گستره خود با تروریسم و عناصر صهیونیستی منطقه برنداشته است و با وجود شکست کامل داعش در عراق خود را برای نبردهای بزرگ‌تر در غالب محور مقاومت و بر ضد استکبار جهانی آماده می‌کند که منشأ بزرگترین حرکت‌های تروریستی در منطقه هستند.
برای بررسی زوایای مختلف اهمیت و لازمه تأسیس حشدالشعبی عراق و راهبردهای کنونی این سازمان مردم‌نهاد با سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل خاورمیانه به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تأسیس حشدالشعبی عراق برای مقابله با تروریست در این کشور تا چه میزان ضرورت داشته و این گروه مردمی تاکنون چقدر توانسته است از منافع ملی عراق دفاع کند؟
در سال ۲۰۰۳ میلادی هنگامی که جورج بوش پسر به بهانه تلاش صدام برای ساخت سلاح‌های کشتار جمعی، همکاری با سازمان تروریستی القاعده و انفجار برج دوقلوی تجارت جهانی در نیویورک، عراق را بدون مجوز شورای امنیت و هیچ قطعنامه‌ای اشغال کرد، چندین کار تروریستی جمعی در این کشور صورت گرفت.
نخستین اقدام آمریکا این بود که تمام سازمان‌های نظامی و امنیتی و پلیس عراق را منحل کرده و از آن زمان تاکنون اجازه نداده است که عراق یک ارتش قوی و منسجم داشته باشد. دومین اقدام آمریکا این بود که در بسیاری از مراکز امنیتی، نظامی، حتی اقتصادی و سیاسی عراق نفوذ کردند که این مسئله با انتقاد عراقی‌ها روبه‌رو شد.
پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۴، آمریکایی‌ها به فکر اجرای پلن B افتادند و اجازه ندادند که خلأ حضور آنها در عراق از سوی ایران، چین یا روسیه پر شود، به همین دلیل بلافاصله اقدام به راه‌اندازی گروه تروریستی داعش کردند و این همان موضوعی است که هیلاری کلینتون در کتاب خاطرات خود به نام گزینه‌های سخت ذکر کرده است. ترامپ نیز در مناظرات انتخاباتی خود اعلام کرد که کلینتون و اوباما باید پاسخگو باشند چرا که داعش را به وجود آوردند که امروز همه استحضار دارند داعش در عراق چه جنایاتی را مرتکب شد.
آیت‌الله سیستانی با هوشیاری به موقع متوجه خطر توطئه آمریکا شد و طبق تکلیف شرعی فرمود که واجب کفایی است که هر کس می‌تواند سلاح بردارد و با داعش بجنگند. همین مسئله باعث شد جوانان غیور شیعه عراقی و جوانان دیگر فرقه‌ها و ادیان عراق به این فتوای مرجع بزرگ شیعه لبیک بگویند، سلاح بردارند و به مقابله با داعش به حرکت درآیند.
نقش جمهوری اسلامی ایران با محوریت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در شکل‌گیری حشد الشعبی چه بود؟
بلافاصله پس از تشکیل بسیج مردمی عراق، با دستور رهبر معظم انقلاب، جمهوری اسلامی به کمک مردم و حکومت عراق رفت. سازمان نظامی ایران به فرماندهی سردار شهید قاسم سلیمانی و تیم مجرب نیروی قدس در عراق حضور یافتند و نیروهای عراقی را به همراه شهید ابومهدی المهندس که سابقه حضور در دفاع مقدس ایران را نیز داشت، آموزش دادند. حشدالشعبی به مرور زمان ورزیده‌تر و مسلح‌تر شد تا امروز که از سوی پارلمان عراق به عنوان نیرویی هم‌ردیف نیروهای مسلح اما با فداکاری‌های بیشتر و با انگیزه‌های اعتقادی و دینی به جنگ دشمن رفتند.
حشدالشعبی امروز به بازوی محور مقاومت بر ضد تروریسم و صهیونیسم و آمریکا در عراق تبدیل شده است، این رویکرد را تا چه اندازه مفید می‌دانید؟
اکنون در عراق دو نیروی ضد آمریکایی وجود دارد؛ یکی حشدالشعبی که با انگیزه مقابله با تروریسم تشکیل شد و به عنوان نیروی رسمی شناخته می‌شود و تحت امر فرماندهی کل قوا قرار دارد، دیگری نیرویی که قبل از تشکیل حشدالشعبی و از زمان صدام به نام مقاومت اسلامی مسلح عراق شکل گرفته بود. زمانی که صدام سرنگون شد و آمریکا عراق را اشغال کرد این گروه بنا را بر این گذاشت که چون آمریکا پس از صدام، عراق را اشغال کرده دشمن آنها است و این نیروها با وارد کردن ضربات فراوان بر پیکره نیروهای آمریکایی در عراق باعث شدند که آمریکا نیروهای خود را از این کشور خارج کنند اما این نیرو به بدنه حشدالشعبی وارد نشد و دست خود را برای مبارزه با آمریکا و تکفیری‌ها باز دید. اخباری که درباره حمله به کاروان‌های نظامی آمریکایی‌ها شاهد هستیم، نتیجه اقدامات نیروی مقاومت اسلامی است که آزادانه عمل می‌کند و تصمیم گرفته آمریکا را از منطقه به ویژه از عراق اخراج کنند.
پس از ترور ناجوانمردانه شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس عزم این گروه برای نبرد با آمریکا جزم‌تر شد، اما در بعضی مواقع وقفه‌هایی ایجاد می‌شود که به دلیل درخواست‌های الکاظمی است که می‌گوید اجازه دهید کمیته‌ای که بعد از مصوبه پارلمان برای اخراج نیروهای آمریکایی از عراق تشکیل شده است، از طریق دیپلماسی و راه‌حل‌های سیاسی و مسالمت‌آمیز نیروها را خارج کنند.
این رویکرد تاکنون جواب نداده است و آمریکایی‌ها برای فریب افکار عمومی در عراق و منطقه مرتب جابه‌جا می‌شوند و این‌طور نشان می‌دهند که در حال خروج از عراق هستند اما تنها از پایگاهی به پایگاه دیگر می‌روند و گاهی از عراق به شرق سوریه و بالعکس می‌روند.
در اینجا نیروی مقاومت اسلامی که جزو بدنه حشدالشعبی نیست برای اخراج آمریکایی‌ها تلاش می‌کند همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند: بهای خون شهیدان سلیمانی و ابومهدی المهندس، اخراج آمریکایی‌ها از منطقه است.
نظر شما