ناقوس مرگ!

به گزارش خبرنگار ایمنا، تاکنون سوخت‌های فسیلی منبعی برای تأمین انرژی‌های مورد نیاز بشر بود، اما به دلیل اینکه این موضوع موجب آلودگی بیش از حد کره زمین و آسیب به محیط‌زیست می‌شد، دنیا به‌دنبال استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرد. انرژی‌های تجدیدپذیر قابلیت تبدیل دارد و همین عامل، موجب کمک به محیط‌زیست می‌شود؛ زیرا بدون اینکه ضرری به کره زمین وارد سازیم، می‌توانیم انرژی تابش خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل کنیم و بیشترین بهره‌وری را داشته باشیم. سوخت‌های فسیلی تأثیرات بسیار مخربی بر محیط‌زیست دارد و موجب ایجاد شرایط گلخانه‌ای، باران اسیدی و آلودگی زیست‌محیطی می‌شود.

سوخت‌های فسیلی عامل اصلی گرمایش زمین

علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان در رابطه با استفاده از انرژی‌های فسیلی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: انرژی فسیلی تجدیدناپذیر است و به مرور منابع آن را از دست خواهیم داد؛ از طرفی انرژی‌های فسیلی منبعی مهم برای تأمین مواد اولیه صنایع مشابه پتروشیمی است که ارزش این مواد از انرژی‌های فسیلی بیشتر است.

وی می‌افزاید: مهم‌ترین تأثیری که استفاده از انرژی‌های فسیلی به‌جا می‌گذارد؛ ایجاد شرایط گلخانه‌ای است. درواقع به دلیل ورود مقادیر بسیار SO2 و گازهای مشابه در جو، شرایط خاصی صورت می‌گیرد که از بازگشت نور خورشید به فضا جلوگیری می‌کند و تبعات بسیاری در گرم شدن زمین دارد.

دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ادامه می‌دهد: ایجاد فضای گلخانه‌ای با توجه به شرایط خشکسالی تبعات بسیاری خواهد داشت. دومین معضل سوخت‌های فسیلی تأثیرات آن بر سلامتی انسان و محیط‌زیست است.

وی تصریح می‌کند: امروزه بخش بسیاری از سرطان‌ها و بیماری‌های تنفسی ناشی از سوخت‌های فسیلی است؛ به همین دلیل کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی بسیار حائز اهمیت بوده و اگر کنترل نشود، شرایط بسیار بحرانی خواهد شد.

نصراصفهانی تاکید می‌کند: بزرگ‌ترین مشکلی که از مصرف انرژی‌های فسیلی پدید می‌آید، تغییر رژیم ترکیبی اتمسفر است. سیاره زمین به صورت طبیعی تبادلی بین هوا کره و آب کره ایجاد می‌کند و بخش بسیاری از SO2 بین جو، اتمسفر و هیدروسفر تبادل می‌شود.

وی می‌افزاید: این تبادل SO2 که بین جو، اتمسفر و هیدروسفر صورت می‌گیرد باعث تشکیل رسوبات شیمیایی و بیوشیمیایی می‌شود که به صورت کربناتی حجم بسیاری از گاز SO2 را به جو می‌برد، اما امروزه به دلیل افزایش حجم SO2 این تبادل ایجاد نمی‌شود و تعادل به هم می‌خورد.

دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ادامه می‌دهد: هنگامی که ذرات سوخت‌های فسیلی به سمت جو حرکت می‌کند، ذرات معلق آب برای اینکه به صورت باران به سطح زمین بازگردد به ذرات جامد سوخت‌های فسیلی می‌چسبند و همین مسئله موجب می‌شود، باران به شدت اسیدی شود.

وی اشاره می‌کند: امروزه ما با مشکل باران اسیدی روبه‌رو هستیم که تأثیرات بسیار وحشتناکی بر محیط‌زیست می‌گذارد؛ آلومینیوم در حالت عادی مشکلی ندارد، اما هنگامی که با باران اسیدی ترکیب می‌شود به شدت سمی شده و موجب آلوده کردن آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شود.

نصراصفهانی تاکید می‌کند: استفاده نابجا از سوخت‌های فسیلی اثرات بسیار جبران ناپذیری بر محیط‌زیست می‌گذارد، اما به دلیل اینکه چرخ صنعت نیازمند انرژی است، باید جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی ایجاد کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که چه راه‌هایی برای کنترل مشکلات کنونی وجود دارد، می‌گوید: برای کنترل شرایط کنونی باید سیاست‌گذاری جدید اعمال کنیم. باید میزان مصرف سوخت‌های فسیلی را در زندگی شهری کاهش دهیم و از سوخت‌های جایگزین در خانه و صنعت استفاده کنیم.

دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان می‌افزاید: حرکت بسیاری از کشورهای پیشرفته برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، استفاده از اتومبیل‌های هیبریدی است که متأسفانه این مسئله در ایران به دستور کار عملی تبدیل نشده است.

وی ادامه می‌دهد: سهم مصرف سوخت‌های فسیلی در زندگی شخصی باید کاهش یابد، از طرفی تجهیزاتی که در کشور استفاده می‌شود، باید بهینه‌تر عمل کرده و به سمت انرژی‌های پاک حرکت کند.

نصراصفهانی اشاره می‌کند: با استفاده از مجموعه سیاست‌های کلان در جهت کاهش مصرف انرژی فسیلی و ایجاد طرح‌های تشویقی به سمت بهره‌وری از انرژی‌های پاک، می‌توان بخشی از مشکلات را کاهش داد.

وی تاکید می‌کند: اگر توجه کنید در تابستان مقدار مصرف انرژی برای استفاده از وسایل خنک‌کننده و در زمستان برای تجهیزات برودتی، بسیار زیاد است؛ بنابراین اگر بتوانیم این انرژی را از روش‌های پاک تأمین کنیم و خانه‌ها را به سمت سبز شدن پیش ببریم، شرایط بهتر می‌شود.

سیاست‌گذاری‌های نادرست باعث افزایش چالش استفاده از سوخت فسیلی است

ساسان صفریان کارشناس‌ارشد انرژی ضمن اشاره به جایگاه ایران در حوزه گاز و نفت به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ایران جزو سه کشور نخست جهان در حوزه تولید گاز و نفت جهان است؛ باید از این موهبت الهی بهترین بهره‌وری را داشته باشد.

وی می‌افزاید: امروزه استفاده از انرژی فسیلی به دوران انسان‌های اولیه بازگشته است به صورتی که نفت و گاز را پالایش کرده و به شکل‌های مختلف می‌سوزانیم که این کار بدترین روش استفاده از انرژی فسیلی است.

این کارشناس‌ارشد انرژی ادامه می‌دهد: در این شرایط موادی که به زحمت از زمین خارج می‌شود، پس از پالایش به بدترین شکل ممکن مورد استفاده قرار می‌گیرد و قطعاً برای انسان و محیط‌زیست تبعات بسیاری ایجاد خواهد کرد.

وی تاکید می‌کند: درحال‌حاضر انرژی به بدترین شکل ممکن از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود؛ درصورتی‌که می‌توان سوخت‌های فسیلی را برای استفاده در صنایع پتروشیمی و تولید محصولات پایین‌دستی نفت که ارزش افزوده بسیار بالایی دارد مورد بهره‌برداری قرار داد.

صفریان در رابطه با سیاست‌گذاری‌های کشور طی چند سال اخیر می‌گوید: طی چند سال اخیر سیاست‌گذاری‌های مطلوبی در دولت‌ها وجود نداشت و هر کدام از دولت‌ها نیز سیاست اشتباه دولت قبلی را ادامه می‌داد؛ البته تمام سیاست‌گذاری اشتباه نیست، اما اگر به نمودار مصرف انرژی نگاه کنیم، متأسفانه بیش از ۹۵ درصد انرژی کشور از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود.

وی اشاره می‌کند: ایران پتانسیل تولید ۴۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی با ۳۰۰ روز آفتابی را می‌تواند داشته‌باشد، اما متأسفانه ما از این پتانسیل استفاده نمی‌کنیم و با هزینه‌های بسیار گزاف نفت و گاز را می‌سوزانیم.

این کارشناس‌ارشد انرژی ادامه می‌دهد: در بسیاری از موارد، گاز در پالایشگاه‌ها سوخته می‌شود و هوا به صورت مستقیم آلوده خواهد شد. تجهیزات پالایشی ایران نیز بسیار قدیمی است و راندمان لازم را ندارد.

وی تاکید می‌کند: بخشی از کم‌کاری ایران مربوط به تحریم‌ها بوده است، اما باز هم می‌توانستیم با جذب سرمایه‌گذاران خارجی و به‌روزرسانی تجهیزات خام فروشی را کنار بگذاریم و به کشوری پیشرفته تبدیل شویم.

صفریان در رابطه با عملکرد کشورهای همسایه می‌گوید: اگر به کشورهای همسایه توجه کنیم، امروزه ترکیه در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار پیشرفت کرده و عربستان نیز از حالت خام‌فروشی در حال خروج است؛ بنابراین ایران نیز برای اینکه جایگاهی مطلوبی جهانی در این زمینه داشته‌باشد، باید عملکرد خود را تغییر دهد.

وی می‌افزاید: درحال‌حاضر بسیار مهم است که هرچه سریع‌تر سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را اجرا کنیم و وزارت نفت نیز هرچه سریع‌تر باید فکری برای خام‌فروشی کند؛ همچنین سرمایه بیشتری برای زیرساخت خود اختصاص دهد. صنعت خودروسازی کشور نیز باید به سمت خودروهای برقی حرکت کند.

این کارشناس ارشد انرژی ادامه می‌دهد: متأسفانه ما در این حوزه خدادادی عملکرد خوبی نداشته‌ایم و به محیط‌زیست صدمه وارد می‌کنیم در صورتی که می‌توانستیم با استفاده از خودروهای هیبریدی بخشی از آلودگی هوا را کاهش دهیم.