به گزارش خبرنگار ایمنا، در ۵۰ سال گذشته، یکی از قدرتمندترین نیروهای اجتماعی و اقتصادی جهان، گردشگری بوده است به نحوی که براساس آخرین گزارش «سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه»، ۲/۴ درصد تولید ناخالص داخلی، ۹/۶ درصد فرصت‌های شغلی و ۷/۲۱ درصد از صادرات خدمات در کشورهای عضو این سازمان به گردشگری وابسته است.
تأثیرگذاری صنعت گردشگری در تمامی این حوزه‌ها نسبت به سال ۲۰۱۴ افزایش یافته و یا بدون تغییر باقی مانده است. همچنین براساس این گزارش تا سال ۲۰۳۰ ورود گردشگران خارجی به کشورهایی با اقتصاد نوظهور در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته دوبرابر خواهد شد. بدین ترتیب سهم اقتصادهای نوظهور از صنعت گردشگری جهان، از ۴۵ درصد کنونی به ۵۷ درصد افزایش خواهد یافت. علاوه براین، بر اساس اعلام بانک مرکزی سهم صنعت گردشگری در ایران ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، معادل سه درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) است.
با توجه به وجود جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی در نواحی شهری، شهرها مقاصد گردشگری مهمی هستند و گردشگری شهری به ویژه اگر پایدار باشد، یکی از مهم‌ترین اجزای گردشگری بوده که در حال رشد است. گردشگری شهری با ایجاد فرصت‌های برای اشتغال و کسب درآمد برای ساکنان محلی و توسعه ساختارهای زیربنایی امکان توسعه پایدار و یکپارچه شهری را فراهم می‌کند.
مراکز شهری رابطه متقابلی با کارکردهای فرهنگی و هنری، گذراندن اوقات فراغت و گردشگری دارد و به عنوان مجمعه‌های غنی شهری شناخته می‌شود. همچنین امروزه حرکت سواره بر فضاها و معابر شهری افزایش قابل توجهی داشته و نیاز انسان‌های پیاده رو به این فضاها را تحت تأثیر قرار داده است به نحوی که ارزش و جاذبه‌های اجتماعی فرهنگی فضاهای شهری کاهش یافته است.
پیاده محوری، یکی از مؤثرترین و بهترین روش‌هایی است که مشکلات مراکز تاریخی و تجاری شهرها را رفع خواهد کرد. این روش ابتدا توسط کشورهای اروپایی و سپس ایالات اجرایی شد و امروزه حتی به عنوان یک شیوه شهرسازی با عنوان شهرسازی پیاده مدار برای ایجاد شرایط مطلوب اقتصادی به کار گرفته می‌شود. با توجه به این موضوع، مسئله گسترش فضاهای پیاده و ساماندهی آن مورد توجه قرار گرفته که گام مثبتی در کاهش آلودگی هوا، تنش و ناامنی، ارتقا کیفیت محیط و تسهیل گذران اوقات فراغت و رونق گردشگری و اقتصاد شهری است.
در اصفهان نیز، با هدف ایجاد رونق اقتصادی و کاهش آلودگی هوا، پیاده راه سازی خیابان‌ها و محورهای تاریخی در دستور کار قرار گرفت که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به پیاده راه سازی خیابان چهارباغ اشاره کرد. در این خصوص و برای مشخص شدن ظرفیت‌ها و آسیب‌های پیاده راه سازی چهارباغ گفت‌وگویی با رضا نصراصفهانی، استاد و رئیس پیشین دانشگاه هنر اصفهان داشتیم که شرح آن را در زیر می‌خوانید:
پیاده‌راه سازی خیابان‌ها در دنیا چه سابقه‌ای دارد؟
یکی از فاکتورهای شهرهای گردشگری این است که قسمت‌هایی از ساختار شهر را به موضوع پیاده‌راه سازی خیابان‌ها اختصاص می‌دهند. شاید در نگاه اول به نظر برسد که پیاده‌راه سازی منجر به اختلال در استفاده از خیابان و ضرر کسب و کارهای آن منطقه می‌شود، اما در میان مدت این خیابان به مراکز و جزیره‌هایی تبدیل می‌شود که ثروت سازی ایجاد می‌کند و منجر به جذب گردشگران و مشتریان می‌شود. این اقدام ارزش اقتصادی فعالیت‌های آن منطقه را افزایش می‌دهد و در واقع در خیابان‌هایی که پیاده‌راه سازی انجام می‌شود یک مرکز فرعی توسعه شهر شکل می‌گیرد.
در یک فرآیند میان مدت بین سه تا پنج سال مشاغل مرتبط در این مکان‌ها در کنار یکدیگر جمع شده و تقویت می‌شود که قدم به قدم منجر به احیا اقتصاد آن منطقه می‌شود، احیای اقتصاد منطقه در راستای اهداف گردشگری عامل مثبتی برای تقویت اقتصاد شهر می‌شود.
آیا پیاده‌راه سازی خیابان چهارباغ موفق بوده و به اهداف اقتصادی دست یافته است؟
در بدنه چهارباغ نیز به آرامی تغییراتی در حال اتفاق افتادن است البته در سطح اول ممکن است تعداد اغذیه‌فروشی‌ها افزایش یابد اما در سطوح بعدی شاهد این موضوع خواهیم شد که مشاغل مرتبط با فضای تاریخی و فرهنگی چهارباغ خود به خود در این خیابان جمع می‌شوند که فضای مناسبی برای کسب و کار در راستای هدف گردشگری ایجاد می‌کند.
مثال‌های مشابه این موضوع در شهرهای مختلف دنیا همچون بارسلونا به وضوح قابل مشاهده است که این خیابان‌های تاریخی پیاده‌راه سازی شده و به اقتصاد منطقه و در نهایت به اقتصاد شهر کمک کرده است، پیاده‌راه سازی چهارباغ نیز می‌تواند طرح موفقی باشد.
چرا پیاده‌راه سازی چهارباغ عباسی تاکنون موفق نبوده است؟
روند اقتصادی شدن این خیابان به تازگی آغاز شده است. باید توجه داشت پس از سال‌ها تلاش برای پیاده‌راه شدن چهارباغ، این طرح همزمان با شیوع بیماری کرونا اجرایی شد و نمی‌توان دو سال گذشته که اقتصاد گردشگری زمینگیر بود را همچون شرایط معمول تصور کرد.
شاید اگر با شیوع کرونا مواجه نمی‌شدیم اکنون چهره متمایزی از چهارباغ شکل گرفته بود. شهر باید این دوره گذار را پشت سر بگذارد تا تا پتانسیل‌های اقتصادی پیاده‌راه سازی چهارباغ مشخص شود. بنابراین در کل این طرح را موفق ارزیابی می‌کنم. با متعادل شدن شرایط اقتصادی شهر اصفهان، طرح خیابان چهارباغ نیز به موفقیت می‌رسد.
گردشگری خیابان چهارباغ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما چه اقدامات مشوقی در این خیابان می‌توان انجام داد؟
گردشگری در سه سطح شهری، کشوری و بین‌المللی انجام می‌شود. اکنون شاهد آن هستیم که گردشگر شهری به سمت چهارباغ جذب شده و مشاغل مرتبط با آن نیز در این خیابان رونق گرفته است. برای ایجاد مشاغلی مرتبط با سطوح بالاتر گردشگری در چهارباغ هدف گذاری انجام نشده و در این دو سال شاهد این موضوع نبودیم.
اما در میان مدت می‌توان مشاهده کرد که در اطراف چهارباغ مکان‌های اقامتی و فضاهایی با رویکرد اقامت گردشگران در این خیابان و مشاغل مرتبط با آن شکل می‌گیرد. هم اکنون نیز شهرداری می‌تواند در چهارچوبی که نظام جامع ارتفاعات به هم نریزد، هتل سازی را در پوسته چهارباغ تعریف کند. همچنین می‌توان چندین بازار دیگر همچون بازار هنر در این خیابان ایجاد کرد تا محصولات مرتبط با گردشگری را عرضه کنند.
در مجموع نظام مشاغل مرتبط با گردشگری در خیابان چهارباغ باید احیا شود. حتی در چند سال آینده اگر اقتصاد سینما مجدد رونق بگیرد می‌توان از ظرفیت سینماهای چهارباغ بهره برد. همچنین لازم است چندین فضای پارکینگ با ظرفیت بسیار زیاد در اطراف این خیابان ایجاد شود. این اقدامات به اقتصاد چهارباغ کمک جدی خواهد کرد.
آیا وجود مشاغل فعلی در چهارباغ می‌تواند به اقتصاد آن کمک کند؟
در سطح اول شهرداری باید خدمات شهری متناسب با چهارباغ را احیا کند. باید به احیا چهارباغ به عنوان یک سرمایه گذاری برای اصفهان نگاه کنیم که در آینده قطعاً می‌تواند نتایج خوبی به دنبال داشته باشد.
سازمان سرمایه گذاری‌ها و مشارکت شهرداری و شورای عالی معماری و شهرسازی باید به این خیابان ورود کرده و مشاغل مخصوص برای آن تعریف کنند. طرح ناحیه خوب برای چهارباغ مرتبط با گردشگری تعریف شود تا شغل‌های نامرتبط با گردشگری از این خیابان رفته و شغل‌های مرتبط در آن ساکن شوند. دلیلی ندارد در چهارباغ پاساژی برای فروش شلوار وجود داشته باشد. لازمه احیا اقتصاد چهارباغ رفتن این واحدهای صنفی نامربوط از آن است.
نظر شما