به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه از پلاستیک به‌عنوان جدی‌ترین خطر برای محیط‌زیست یاد می‌کنند؛ ماده‌ای که بیش از ۴۵۰ سال ماندگاری در طبیعت دارد و حجم گسترده تولید و چالش‌های حاصل از آن در طبیعت یک فاجعه جهانی است، اما زنگ خطر جدی این موضوع در کشور زمانی برای تک‌تک ما به گوش می‌رسد که بدانیم در ایران سالانه چهار میلیون تن پسماند پلاستیکی تولید می‌شود و نیم میلیون تن آن کیسه‌های پلاستیکی است که ما از آن‌ها برای خریدهای روزانه استفاده می‌کنیم و همه آن‌ها سر از مخازن پسماند درمی‌آورند.
استفاده از کیسه‌های پلاستیکی به‌رغم هشدارهای بسیار، طی ۷۰ سال، ۲۰۰ برابر شده است و نکته تأسف‌بار اینکه ایران در رتبه ۱۷ تولید زباله‌های پلاستیکی قرار دارد. از سوی دیگر با همه‌گیری ویروس کرونا در دو سال اخیر، شاهد استفاده چشمگیر لوازم پلاستیکی و یک‌بار مصرف بوده‌ایم که از هم‌اکنون می‌توان تأثیرات مخرب آن را در سراسر کره زمین و حتی درون دریاها و اقیانوس‌ها مشاهده کرد؛ طوری که به استناد آمار در هر ۸۰۰ مترمربع از آب اقیانوس‌ها، بیش از ۲۳ هزار قطعه پلاستیکی وجود دارد.
هر دقیقه یک‌میلیون کیسه پلاستیکی تولید می‌شود
از طرفی روز جهانی بدون پلاستیک توسط سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۴ ایجادشده است تا آگاهی جهانی در مورد مسائل زیست‌محیطی ارتقا یابد و هم‌اکنون مراسم این روز در ۱۰۰ کشور جهان به‌طور گسترده برگزار می‌شود. این روز تأکید بر منع مصرف کیسه‌های پلاستیکی و آگاهی درباره اثرات مخرب پلاستیک بر محیط‌زیست دارد. هر کیسه پلاستیکی به‌طور متوسط فقط ۲۵ دقیقه مورد استفاده قرار می‌گیرد و بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان برای بازیافت نیاز دارد. هر دقیقه یک‌میلیون کیسه پلاستیکی و پنج تریلیون کیسه پلاستیکی یک‌بار مصرف استفاده می‌شود که ۸۰ درصد آن‌ها بسترهای دریایی را فرا گرفتند.
محققان اظهار کردند: تنها نیمی از تمام پلاستیک‌های تولید شده فقط یک‌بار مورداستفاده قرار می‌گیرند و سپس دور ریخته می‌شوند. آنان تخمین زدند که بیش از ۸.۳ میلیارد تن پلاستیک از اوایل دهه ۱۹۵۰ تولید شده و پایان عمر حدود ۶۰ درصد از آن‌ها محل دفن زباله‌ها یا محیط طبیعی شده است.
هرساله، هشت میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌های جهان وارد می‌شوند و بخش بزرگی از آن‌ها توسط رودخانه‌ها انتقال می‌یابد، رودخانه‌ها به‌عنوان خط لوله مستقیم زباله از شهرهای جهان به محیط‌های دریایی است. اگر این روند ادامه یابد، اقیانوس‌های جهان تا سال ۲۰۵۰ پلاستیک بیشتری نسبت به ماهی‌ها خواهند داشت.
خرید به سبک دوستداران محیط‌زیست
خرید هوشمندانه می‌تواند در طولانی‌مدت، بسته‌بندی‌های پلاستیکی را کاهش دهد. روزانه کیسه‌های پلاستیکی بسیار نازک، در خرده‌فروشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما بعد از خرید و استفاده از محصول خریداری شده به‌طور معمول آن‌ها رها می‌شوند، اما تاکنون فکر کرده‌اید، سرانجام این کیسه‌های پلاستیکی چه می‌شود؟
لباس‌های با الیاف مصنوعی، منبع اصلی آلودگی پلاستیکی هستند که ذرات ریزی به شکل فیبرهای ریز در هنگام شستشو آزاد می‌کنند. این میکرو پلاستیک‌ها به آبراه‌ها، منابع غذایی و آب آشامیدنی راه پیدا می‌کنند. خرید الیاف طبیعی در هرزمانی برای جلوگیری از انواع آلودگی بسیار مهم است. روز جهانی بدون پلاستیک می‌تواند آگاهی درباره این مسائل را افزایش دهد. ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یک‌بارمصرف توسط اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۱ به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های کاهش آلودگی پلاستیک در نظر گرفته شده است. کودکان خود را به استفاده از گزینه‌های جایگزین پلاستیک ترغیب کنید.
ورود پلاستیک به اکوسیستم‌ها
اکوسیستم‌های دریایی با آلودگی پلاستیکی بسیاری روبه‌رو هستند. ۳۱ گونه پستاندار دریایی شناخته شده که پلاستیک‌های دریایی را می‌خورند. بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان دریایی از باقیمانده‌های پلاستیک مصرف می‌کنند و بیش از ۲۵۰ گونه گرفتار پلاستیک می‌شوند. این آلودگی بسیار خطرناک است زیرا ذرات پلاستیک در اقیانوس، سموم را جذب می‌کنند و می‌توانند وارد زنجیره غذایی شوند.
در اقیانوس‌ها، صخره‌هایی مملو از انواع زباله‌های پلاستیکی ایجاد شد. این روز به ما یادآوری می‌کند که اقدامات منع استفاده از پلاستیک می‌تواند در زندگی نسل‌های بعدی هم تأثیرگذار باشد. اگر هر فردی بتواند یک روز از کیسه پلاستیکی استفاده نکند، احتمال می‌تواند برای بقیه سال هم این روال را ادامه دهد.
این روز برای افزایش آگاهی درباره خطرات و مضرات مرتبط با کیسه‌های پلاستیکی است که بر زندگی دریایی، حیات حیوانات و طبیعت تأثیر دارد.
ابتکار عمل برای منع استفاده از پلاستیک
سعی کنید در این روز، ابتکار عمل برای منع استفاده از کیسه پلاستیکی داشته باشید. برای مثال کاغذ را جایگزین پلاستیک کنید و یا کیسه پارچه‌ای را جایگزین کیسه پلاستیکی کنید.
برخی از فروشگاه‌ها برای مشتریانی که کیسه پارچه‌ای دارند، تخفیف خاصی قائل می‌شوند و یا هدیه‌ای در نظر می‌گیرند تا افراد به استفاده از کیسه‌های غیر پلاستیکی تشویق شوند. اگر فروشنده هستید، برای ترغیب مشتریان خود برای استفاده نکردن از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یک‌بار مصرف از گزینه‌های جایگزین استفاده کنید.
از مهم‌ترین فعالیت‌های این روز، قدم زدن در ساحل، جاده، اطراف رودخانه و جنگل و جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی است.
نکاتی برای استفاده کمتر از پلاستیک
همیشه یک کیف پارچه‌ای یا هر نوع کیسه قابل‌استفاده مجدد همراه داشته باشید و خریدهای خود را در آن قرار دهید. اگر به‌طور معمول بیرون از خانه غذا می‌خورید، سعی کنید از کارد و چنگال یک‌بارمصرف استفاده نکنید. به‌جای بطری‌های آب یک‌بارمصرف از شیشه و یا بطری قابل شستشو استفاده کنید. این موارد عادات ساده اما مؤثر هستند.
باید در نظر داشته باشیم، روزانه از ابزارهایی استفاده کنیم که از مواد طبیعی ساخته شدند. هر اقدامی هرچند کوچک می‌تواند مهم باشد و کمک کند تا با سیاره و محیط‌زیست مهربان‌تر باشیم. می‌توانیم محیط طبیعی را حفظ کرده و به نسل‌های آینده واگذار کنیم.
کیسه‌های پلاستیک به دلیل سبک بودن، مسیری طولانی در آب و زمین طی می‌کنند و تنها یک درصد از تمام پلاستیک‌های تولید شده بازیافت می‌شوند. بنابراین، روز جهانی بدون پلاستیک، ابتکاری برای کاهش یا از بین بردن این پلاستیک‌هاست و آگاهی‌بخش افراد در استفاده از آن‌هاست.
راهکار کشورها برای حذف کیسه‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف
برخی از کشورها به منظور محدود کردن استفاده از کیسه‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف، ممنوعیت، مالیات و یا اقدامات مختلفی اجرا می‌کنند. کیسه‌های پلاستیکی برای تولید ارزان هستند، اما حذف آن‌ها از محیط‌زیست بسیار گران‌قیمت است.
آمریکایی‌ها سالانه ۵۰ میلیون بطری آب پلاستیکی خریداری می‌کنند. برخی از مواد، پلاستیک پنهان دارند، سعی کنید تا از خرید این مواد نیز خودداری کنید.
بیش از ۹۹ درصد از پلاستیک‌ها از مواد شیمیایی حاصل از نفت، گاز طبیعی و زغال‌سنگ تولید می‌شوند که موادی آلوده و غیرقابل بازیافت هستند، اگر این روند ادامه یابد تا سال ۲۰۵۰ صنعت پلاستیک می‌تواند ۲۰ درصد از تمام مصرف نفت جهان را به خود اختصاص دهد.
تنها ۹ درصد از پلاستیک‌هایی که تاکنون تولیدشده بازیافت شدند. حدود ۱۲ درصد سوزانده و مابقی (۷۹ درصد) به محل دفن زباله‌ها رفته است.
ته سیگار، به‌عنوان رایج‌ترین نوع ضایعات پلاستیکی است که به‌تازگی در محیط‌زیست بسیار یافت می‌شود. بطری‌های نوشیدنی، سر بطری، بسته‌بندی مواد غذایی، کیسه‌های پلاستیکی، نی و موارد دیگری از این نوع هستند.
پلاستیک‌ها از آن‌جهت که مقاوم و بادوام هستند، موردتوجه قرار می‌گیرند، اما همین موضوع عاملی است که باعث می‌شود آن‌ها به‌طور کامل در طبیعت تجزیه نشوند.
بیشتر مواد پلاستیکی به‌طور کامل از بین نمی‌روند، تنها کوچک و کوچک‌تر می‌شوند. بسیاری از این ذرات پلاستیکی ریز را حیوانات یا ماهی‌ها اشتباهی به‌عنوان غذا می‌بلعند و می‌تواند وارد سفره غذایی انسان شود. همچنین در اکثر آب‌های جهان هم این مواد پلاستیکی یافت می‌شود.
بسیاری از کشورهای جهان ازجمله کانادا قصد دارند تا استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف (تا سال ۲۰۲۱) را ممنوع کنند. هند در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که تا سال ۲۰۲۲ همه پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را از چرخه مصرف خارج می‌کند.
تأثیر کرونا بر روز بدون پلاستیک
با توجه به شیوع ویروس کرونا در جهان موارد منع استفاده از پلاستیک به تعویق افتاده است. دستکش، ماسک و سایر تجهیزات محافظ شخصی روزهای کرونایی محیط‌زیست را آلوده کرده و عواقب منفی برای حیات‌وحش و انسان دارد.
پلاستیک‌ها نقش کلیدی در محافظت از افراد به‌ویژه کارکنان خط مقدم در طول همه‌گیری کووید -۱۹ دارند و مصرف مواد پلاستیکی در این مدت افزایش‌یافته است.
به‌تازگی، کالیفرنیا (از ایالت‌های آمریکا) ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف را برداشته است و در نیویورک، نیوجرسی و انگلستان این ممنوعیت که سال جاری به مرحله اجرا گذاشته‌شده بود، به تعویق افتاده است.
این موارد با توجه به اینکه مواد پلاستیکی می‌توانند احتمال ابتلاء و شیوع بیماری کووید- ۱۹ را کاهش دهد، انجام‌شده است. البته باید در نظر داشت که ویروس تا ۲۴ ساعت بر روی کاغذ، مقوا و پارچه زندگی می‌کند و این در حالی است که بر روی سطوح سخت و براق و پلاستیک تا ۷۲ ساعت زنده است.
در این روزها، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند برای افزایش ایمنی سلامت خود، تغییراتی در زندگی ایجاد کنند. برای مثال، به‌جای رفتن به رستوران از غذاهای بیرون بر در ظروف یک‌بارمصرف استفاده می‌کنند.
در برخی از موارد، بیماری همه‌گیر کرونا ویروس برای محیط‌زیست سودمند بوده است؛ خاموش شدن صنایع سنگین و کاهش تردد خودروها در خیابان‌ها منجر به کاهش تولید گازهای آلاینده و افزایش کیفیت هوا شده است و به‌طورکلی جهان بهتر نفس می‌کشد، اما بحران بزرگ‌تر، تولید زباله بیشتر از مواد پلاستیکی است که بیداد می‌کند.
بازیافت در زمان کرونا ویروس تا حدودی متوقف شده و همین موضوع مشکلاتی ایجاد کرده است. پس بحران بیماری کرونا ویروس جدید زباله‌های پلاستیکی بیشتری تولید کرده و موجب نگرانی برای دوستداران محیط‌زیست شده است.
نظر شما