به گزارش خبرنگار ایمنا، حادثه ریزش ساختمان ناایمن متروپل آبادان که روز دوم خرداد سال جاری رخ داد، زنگ خطری برای مهندسان، برج‌سازان و مدیران شهری است تا در موضوع مقررات ملی ساختمان، قانون و ضابطه را مبنای کار و محاسبات ساخت‌وساز خود قرار دهند و برای حفاظت از جان افرادی که در ساختمان‌های ناامن زندگی می‌کنند، دغدغه داشته باشند.
پس از وقوع این حادثه ناگوار، یک باره تب شناسایی ساختمان‌های فرسوده، ناایمن و بدون استحکام در اغلب شهرها و استان‌ها اپیدمی شد و البرز نیز از این امر مستثنی نبود، استاندار، نماینده قضائی، امامان جمعه و شهرداران در صدد شناسایی ساختمان‌های ناایمن برآمدند تا بار دیگر شاهد وقوع حوادث تلخ نباشیم.
در البرز زیر سایه سنگین مهاجرت بی‌وقفه و افزایش حاشیه‌نشینی، روزانه بر تعداد ساختمان‌های غیرمجاز و ناایمن افزوده می‌شود؛ بافت‌های فرسوده واقع در مشکین‌دشت، آق‌تپه، حصارک، حیدرآباد، حسن‌آباد، حصارک و ماهدشت هر یک در دل خود صدها ساختمان ناایمن جای داده است که شناسایی و ساماندهی اهالی ساکن آن ساختمان‌ها، خود حدیثی مفصل دارد.
گودبرداری حصارک یکی از مواردی است که ۷۲ خانواده را در معرض آسیب و خطر قرار داده است و این اهالی سال‌های زیادی است در پی غفلت و خطای مسئولان وقت، خواب راحت ندارند و شب‌ها با ترس ریزش سقف خانه‌های خود سر بر بالین می‌گذراند.
پس از پیگیری رسانه‌ها و موجی که در ارتباط با گودبرداری غیراصولی در حصارک کرج ایجاد شد، دستگاه قضا، مدیریت شهری، نماینده ولی فقیه، استانداری و سایر نهادهای متولی پای کار آمدند و مقرر شد با پرداخت بخشی از پول ودیعه مسکن شرایط برای جابه‌جایی اهالی این ساختمان‌ها فراهم شود تا پس از تخلیه منطقه، پیمانکار پروژه فروشگاه که اقدام به گودبرداری کرده است، در راستای ایمن‌سازی محیط اقدامات کافی را انجام دهد، البته از موعد دو هفته‌ای دستگاه قضائی به ساماندهی این پرونده چند روزی گذشته، تعدادی از خانه‌ها تخلیه شده است و امیدواریم به‌زودی شاهد اجرای کامل آن باشیم.
در این میان برق متروپل، مدیریت شهری وقت فردیس را گرفت و ساختمانی که قرار بود به مرکز درمانی تبدیل شود به واسطه کافی نبودن شرایط ایمنی و استحکام بنا، پلمب و روند اجرای پروژه منوط به تأمین ایمنی ساختمان شد؛ همان حوالی، کمتر از ۱۰ روز از ریزش متروپل گذشته بود که طی اعلام مسئولان وقت، دستور قضائی پلمب و تخلیه ساختمانی ناامن در حسن‌آباد صادر شد و اهالی این ساختمان‌ها در مدرسه اسکان داده شدند.
این ساختمان‌ها با اعلام احتمال خطر ریزش و وقوع فاجعه انسانی، طبق دستور قضائی و به کمک نیروی انتظامی پنج بلوک ساختمانی تخلیه شد و به سرعت یک تیم فرماندهی عملیات، تیم کوهستان جمعیت هلال احمر شهرستان کرج به‌عنوان تیم پیشرو و پنج تیم اسکان اضطراری جهت اسکان اضطراری ساکنان به‌منظور پیشگیری از حادثه احتمالی به این محل اعزام شدند و دو مدرسه جهت اسکان حداقل ۳۰ خانوار پیش‌بینی و شرایط برپایی اردوگاه موقت در این مدارس فراهم شد.
سازندگان ساختمان‌های غیرمجاز مجرم تلقی نمی‌شوند!
منوچهر غفاری، سرپرست شهرداری کرج در خصوص وجود ساختمان‌های غیرمجاز و ناایمن در این کلان‌شهر، با اشاره به وجود ساختمان‌های ناپایدار در حیدرآباد و حسن‌آباد، می‌گوید: شهر کرج بیش از سایر شهرها درگیر اثرات ساخت‌وساز غیرمجاز است، زیرا از اتصال شهرک‌های پراکنده‌ای تشکیل شده است که هر کدام یک هسته مرکزی و حاشیه داشته است، در حالی که سایر کلان‌شهرها از یک هسته مرکزی تشکیل شده است و به‌تدریج شهرک‌های اقماری به آن اضافه شده است و این امر موجب پراکندگی و مشهود بودن ساخت‌وساز غیرمجاز در کرج شده است.
وی با اشاره به خلأ قانونی و لزوم جرم‌انگاری در خصوص ساخت‌وساز غیرمجاز و سازندگان آن، می‌افزاید: برای جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز شاید شهرداری در جایی کوتاهی کرده باشد، اما واقعیت این است که کسی به ساخت‌وساز غیرمجاز به عنوان خلاف قانون نگاه نمی‌کند و این پدیده جرم محسوب نمی‌شود، سازنده غیرمجاز نیز تحت تعقیب قانون قرار نمی‌گیرد و این خلأ قانونی دلیلی بر افزایش این پدیده است.
سرپرست شهرداری کرج با بیان اینکه طی سال‌های گذشته ساخت‌وساز غیرمجاز در بسیاری از محله‌های این شهر مهار شده است، ادامه می‌دهد: ساخت‌وسازی که از کف به صورت غیرمجاز احداث شود، وجود ندارد، اما تخلفات ساختمانی وجود دارد که گاهی به تخلفات جزئی ختم می‌شود و سازنده در نهایت پایان کار می‌گیرد، اما در سایر تخلفات ساختمانی، برخی سازندگان پروانه ساختمان می‌گیرند، ولی در قید و بند دریافت پایان کار نیستند و به قولنامه‌ای ساختن آن اقدام می‌کنند که این امر موجب پدید آمدن ساختمان‌های ناپایدار شده است.
وی اظهار می‌دارد: با توجه به رأی دیوان عدالت اداری چندسالی است که برای املاک قولنامه‌ای مجوز صادر نمی‌کنیم و این امر موجب افزایش ساخت‌وساز غیرمجاز شده است.
غفاری ادامه می‌دهد: باید بپذیریم تعداد ساختمان‌های ناپایدار در کرج بسیار است، زیرا بعضی از ساختمان‌ها ۲۰ یا ۳۰ سال از ساخت آنها گذشته و به دلیل نداشتن استحکام کافی، عمر مفید رو به پایانی دارد و بعضی دیگر از ساختمان‌ها نیز به دلیل عوامل خارجی همچون نشت لوله آب ناپایدار شده است.
استحکام ساختمان‌های ناایمن نیازمند ساز و کار ویژه
به‌تازگی محمد جمشیدی، رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج اعلام کرده است که «بیش از ۳۷۰۰ ساختمان دارای نقص ایمنی فقط در شهر کرج وجود دارد و اگر قرار باشد هر یک از ساختمان‌های پرخطر استان شناسایی و در خصوص تخلیه و استحکام‌سازی و یا تخریب آنها اقدام شود، مسئولان و مردم دچار دردسرهایی از این دست خواهند شد؛ اسکان خانواده‌ها، جبران خسارات و تأمین خدمات پشتیبانی حجم عظیمی از آسیب‌ها را به همراه خواهد آورد و از سوی دیگر نمی‌توان نسبت به جان و مال میلیون‌ها انسان بی‌تفاوت بود تا هر روز فاجعه‌ای همچون پلاسکو و متروپل رقم بخورد.
حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری استان البرز نیز می‌گوید: در منطقه حسن‌آباد کرج پس از بررسی‌ها مشخص شد تعدادی از بلوک‌ها با توجه به تَرک‌های ایجاد شده در پشت ساختمان در وضعیت ناایمن قرار دارند و این ساختمان‌ها در اراضی قولنامه‌ای و به صورت غیرمجاز و بدون پروانه احداث شده است و با قدمتی حدود ۲۰ سال، از ایمنی و استانداردهای لازم برخوردار نیست، لذا مقرر شده است نظام مهندسی استان بررسی لازم جهت امکان مقاوم‌سازی و یا تخریب کامل ساختمان را انجام دهد.
طبق گفته‌ها، برخی ساکنان بلوک‌های تخلیه شده حسن‌آباد، در منزل اقوام و آشنایان و مابقی به صورت موقت و تا زمانی که بتوانند جایی را برای سکونت فراهم کنند، در دو مدرسه اسکان داده شده‌اند، اما شاید وقتی هنوز حادثه‌ای رخ نداده است، نمی‌توان عمق فاجعه احتمالی را درک کرد و برای مردمی که خانه و زندگی خود را رها کردند و در مدرسه‌ای بدون امکانات لازم ساکن شده‌اند، اعتراض به مواردی از جمله کافی نبودن امکانات سرویس بهداشتی، وسایل سرمایشی، بالش و فرش عجیب نباشد.
حالا با گذشت بیش از سه هفته از اسکان اضطراری خانواده‌ها در مدرسه، هنوز پنج خانوار در مدرسه هستند که گویا امکانات پشتیبانی و غذا به این خانواده‌ها قطع و اعلام شده است که باید مدرسه را تخلیه کنند.
مقصر کیست؟ چه کسی جبران مافات می‌کند؟
کورش جعفری، مدیر بحران فرمانداری کرج با اشاره به شناسایی خطر و اعلام آن به رسته قضائی، اظهار می‌کند: با هماهنگی سازمان نظام مهندسی و طبق تشخیص کارشناسان مقاوم‌سنجی و ژئوتکنیک مورد تأیید این سازمان، خطر ریزش و نشست زمین در بلوک‌های ساختمانی مورد نظر در حسن آباد وجود دارد، لذا با توجه به احتمال ریزش و بیم جان ساکنان این ساختمان‌ها، یک بلوک که دچار ترک‌خوردگی شده است و سه بلوک مجاور آن با دستور قضائی تخلیه و پلمب شد و انشعاب گاز یک بلوک نیز قطع شد.
وی با اشاره به اعتراض اهالی نسبت به کمبود امکانات مناسب در مدرسه، می‌گوید: طبق پروتکل‌ها در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه، اسکان اضطراری سه روز تا یک هفته است، در حالی که این موضوع یک حادثه شهری است که هنوز اتفاق نیفتاده است و هر چه زودتر باید مدرسه تخلیه شود.
مدیر بحران فرمانداری کرج ادامه می‌دهد: طی ۲۰ روز گذشته به دستور فرماندار کرج، از سوی دستگاه‌های مختلف از جمله هلال‌احمر، شهرداری و سایر ارگان‌ها اقدامات بسیاری انجام شده و تا روز گذشته حتی نان تازه برای صبحانه، غذا برای هر وعده، میوه، لوازم بهداشتی از جمله پوشک بچه، شامپو و صابون برای این افراد تأمین شده است، در حالی که این خدمات مربوط به زمان بحران و وقتی است که اسباب و وسایل افراد زیر آوار مانده باشد، با این حال برخی اهالی کم‌لطفی و سیاه‌نمایی می‌کنند.
وی می‌افزاید: حتی تیم سحر هلال‌احمر با هدف حمایت از کودکان آسیب دیده با برپایی ایستگاه‌های نقاشی، آموزش پیشگیری از مخاطرات، قصه‌گویی قرآنی، انجام بازی، سرگرمی‌های شاد و استقرار روان‌شناس در کارگاه حمایت روانی تلاش کرد در این لحظات سخت و بحرانی در کنار کودکان باشند، در حالی که وظیفه هلال‌احمر فقط سه روز بود، اما به دستور فرماندار، بیش از این زمان در مدرسه باقی ماندند.
جعفری تصریح می‌کند: به دستور فرماندار کرج زمینه ارائه یک وام به مبلغ ۲۰ میلیون تومانی توسط کمیته امداد به افراد مالک و مستأجر فراهم شده است. همچنین ارائه یک وام ۳۰ میلیون تومانی توسط بانک‌مسکن نیز در حال پیگیری است که به عنوان قرض‌الحسنه به افرادی که بضاعت کمتری دارند، ارائه شود، البته بانک‌ها قانون خود را دارند و شرایط وام را طبق قوانین موجود تعیین می‌کنند، لذا امکان تغییر شرایط وام بانکی از جمله ضامن از دست ما خارج است.
وی می‌گوید: انتظار از مسئولان باید واقع‌بینانه باشد، ما مقصر این موضوع نیستیم. اما خدماتی که ارائه موظفی آن در صورت وقوع حادثه سه روز باید باشد را به دستور فرماندار کرج تا ۲۰ روز ادامه دادیم و از هیچ اقدامی کوتاهی نکردیم.
مدیر بحران فرمانداری کرج با بیان اینکه دو خانواده از پنج خانواده اسکان یافته در مدرسه، یکی تحت پوشش کمیته امداد و دیگری تحت پوشش دو مؤسسه خیریه است که کمیته امداد امام خمینی (ره) ۲۰ میلیون تومان به صورت بلاعوض به این مددجو پرداخت کرده است، ۹ میلیون تومان نیز مبلغ رهن دارد، اما حتی حاضر نیست از آن کوچه برود و در محلی دیگر ساکن شود، حتی یک فرد خیر حاضر شد خانه‌ای در خیابان بهار در اختیار آنها قرار دهد، اما باز هم با رفتن از آن محل موافقت نکردند.
جعفری اظهار می‌کند: در این ماجرا مالکان نیز کوتاهی کردند، از سویی با آگاهی از اینکه این خانه‌ها قولنامه‌ای است و استحکام ندارد و غیرمجاز ساخته شده است، ملک را خریدند و از مرجعی استعلام نگرفتند و از سوی دیگر برای رفع مشکل فاضلاب این ساختمان‌ها، به دستگاه‌های ذی‌ربط مراجعه نکردند و بدون هماهنگی با مراجع ذی‌ربط، چهار حلقه چاه برای فاضلاب زیر ساختمان‌ها حفر کردند که در بروز این مشکل بی‌تأثیر نیست.
تکلیف مستأجران بی‌پول حسن‌آباد چیست؟
این پایان ماجرای ساختمان‌های ناایمن کرج نیست، زیرا کمتر از یک هفته از دستور جدید قضائی برای تخلیه خانه‌های حیدرآباد می‌گذرد، بازهم گروهی دیگری به واسطه ناامن بودن خانه‌های خود مجبور به تخلیه واحدهای آپارتمان شدند و راهی یک سوله ورزشی شدند.
سیروس کاشی، معاون خدمات شهری منطقه شش شهرداری کرج، در خصوص ساختمان هفت طبقه واقع در حیدرآباد که استحکام کافی را ندارد، می‌گوید: دو روز پیش بر اساس نظرات کارشناسی مشخص شد که این ساختمان استحکام لازم را ندارد و باید هرچه سریع‌تر تخلیه شود.
وی با بیان اینکه مدیریت بحران استانداری، نیروهای هلال‌احمر و آتش‌نشانی به سرعت در محل حضور یافتند، ادامه می‌دهد: بر اساس گزارش سازمان آتش‌نشانی، این ملک استحکام لازم را ندارد و با مشکل فنی روبه‌رو است.
معاون خدمات شهری منطقه شش شهرداری کرج با بیان اینکه دستور قضائی مبنی بر تخلیه هرچه سریع‌تر ساکنان صادر و به آنها ابلاغ شده است، می‌گوید: از شهروندان ساکن در این مجتمع خواستاریم به خاطر حفظ جان خود، همکاری داشته باشند و خانه‌های خود را تخلیه کنند.
وی محل اسکان اضطراری ساکنین مجتمع هفت طبقه ناامن حیدرآباد را یک سالن ورزشی اعلام می‌کند و می‌گوید: هلال‌احمر نیز لوازم مورد نیاز برای اسکان همچون پتو و چادر را در اختیار ساکنان خواهد گذاشت.
کاشی با بیان اینکه کارشناسان فنی شهرداری و نظام مهندسی از ساختمان مربوطه بازدید و اعلام کرده‌اند ساختمان برای ساکنان ناامن و خطرناک است و باید هرچه سریع‌تر تخلیه شود، تصریح می‌کند: مطابق کارشناسی‌ها ساختمان مذکور بیش از ۱۰ سال قبل و بدون رعایت اصول فنی ساخته شده و حداقل پنج سال است که در وضعیت ناامن بوده است و تاکنون هیچ گزارشی به شهرداری یا سازمان آتش‌نشانی مبنی بر ترک‌خوردگی ستون‌ها از سوی ساکنان واصل نشده بود.
وی با بیان اینکه حفظ جان شهروندان اصلی‌ترین اولویت مدیریت شهری است، می‌گوید: از ساکنان ساختمان هفت طبقه حیدرآباد می‌خواهیم برای حفظ جان خود ساختمان را تخلیه کنند؛ مدیریت شهری نیز مطابق قوانین و نظر شورای اسلامی شهر تمام توان خود را برای حمایت از خانواده‌های ساکن این ساختمان هفت طبقه به‌کار می‌گیرد.
نظر شما