به گزارش خبرنگار ایمنا، آب منبع طبیعی و باارزشی است که نقش غیرقابل‌توصیفی در توسعه زیرساخت‌های یک کشور، آمایش سرزمین، حفظ تعادل و پایداری اکوسیستم ایفا می‌کند. اما این مایع حیاتی سال‌هاست که به دلیل شرایط اقلیمی و خشکسالی با کمبود روبه‌رو است و برخی از مناطق را دچار فقر آبی کرده است؛ به‌طوری‌که با فقدان اندیشه صحیح به‌منظور مدیریت مصرف آب با مشکلاتی جدی روبه‌رو خواهیم بود. بر این اساس تاکید می‌شود با توجه به وضعیت منابع آبی کشور، برنامه‌ای کارشناسانه از سوی متولیان این بخش تدوین شود تا مردم بهینه‌ترین مصرف را داشته باشند.
به این دلیل هفته اول تیرماه، هفته صرفه‌جویی در مصرف این مایع حیاتی نام‌گذاری شده است. در هفته صرفه‌جویی در مصرف آب، شرکت‌های آب و فاضلاب برنامه‌های ویژه‌ای برای مدیریت مصرف آب تنظیم می‌کنند و در اختیار عموم قرار می‌دهند. به همین دلیل روز نخست این هفته بانام "بهره‌وری، مدیریت تقاضا و اقتصاد آب"، روز دوم با نام "زنان، سبک زندگی، آموزه‌های دینی و تغییر رفتار مصرف آب" و سومین روز هفته تحت عنوان "مشارکت مردمی، یاریگری آب محور و توسعه پایدار" نام‌گذاری شد.
برای روزهای دیگر این هفته عنوان‌های دیگری به ترتیب به نام "صنعت دانش‌بنیان، اشتغال و استفاده بهینه از آب و پساب"، "رسانه، شفافیت اطلاعات و مطالبه‌گری مصرف بهینه آب"، "ارزش آب، انرژی و محیط‌زیست در پایداری سرزمین" و "عدالت اجتماعی، محرومیت‌زدایی و بهره‌وری حداکثری منابع آب شرب" تعیین شد. قطعاً چنین حرکتی ارزشمند بوده و اقدامی است در راستای نشان دادن اهمیت آب و صرفه‌جویی در آن که طی روزهای گرم سال، ضرورتش بسیار محسوس است.
مهم‌ترین چالش‌های فراروی بخش آب
مهم‌ترین چالش‌هایی که در برابر آب، منابع آن و چگونگی مصرف این حامل وجود دارد چیست؟ گفتنی است که بازوی پژوهشی سازمان برنامه‌وبودجه در گزارشی، «عدم سازگاری منابع و مصارف آب» را مهم‌ترین چالش فراروی بخش آب می‌داند و معتقد است یکی از دلایل اصلی آن عدم‌تغییر قیمت آب از تکلیفی به قیمت تمام‌شده است. مهم‌ترین بخش این بحث چالش‌انگیز، منابع و مصارف آب است، به‌گونه‌ای که گزارشات موجود نشان می‌دهد عمده اعتبارات مورد نیاز بخش آب کشور به دلیل واقعی نبودن قیمت آن از منابع عمومی دولت تأمین می‌شود. درحالی‌که در موارد کارآمدی، سرمایه‌گذاری‌هایی که با مشارکت بخش خصوصی انجام می‌شود، بالاتر است. چه‌بسا برای برون‌رفت از این تنگنا، مشارکت عمومی-خصوصی که نوعی توافق بلندمدت بین دولت و بخش خصوصی برای اجرا یا مدیریت پروژه‌های خدمات بخش عمومی است، پیش‌بینی و اجرا می‌شود.
دیگر چالش‌های مؤثر در این حوزه که بازوی پژوهشی سازمان برنامه‌وبودجه بر آن‌ها تأکید داشته است، شامل «عدم‌استقرار حکمرانی مطلوب آب و چندگانگی در سیاست‌گذاری»، «بروز پدیده تغییر اقلیم و کاهش شاخص سرانه منابع آب تجدیدشونده کشور در نتیجه تحولات جمعیتی و کاهش منابع آب تجدیدشونده در اثر تغییرات اقلیمی»، «فقدان آمایش سرزمین در نحوه استقرار صنایع، جمعیت و کشاورزی»، «ناکارآمدی اقتصاد و تعرفه آب و نیز عدم‌جذابیت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های آبی»، «پایین بودن بهره‌وری آب در بخش‌های مختلف مصرف به‌خصوص در بخش کشاورزی»، «افزایش ورود آلاینده‌ها به منابع آب و افت کیفیت این منابع و عقب‌ماندگی طرح‌های ایجاد تأسیسات فاضلاب نسبت به طرح‌های منابع آب در کشور»، «عدم تعادل بین منابع و مصارف آب سطحی و زیرزمینی در سطح حوضه‌های آبریز»، «عدم‌تکافوی منابع مالی موردنیاز برای تکمیل عملیات اجرایی طرح‌ها و تعدد پروژه‌های نیمه‌تمام»، «عدم‌تناسب پرداخت اعتبارات با فصول کاری طرح‌ها»، «تعدد طرح‌های نیمه‌تمام بخش آب و آبفا در پیوست بودجه»، «فرسودگی تأسیسات آبی و عدم‌امکان بازسازی، تعمیر و نگهداری تأسیسات آبی مطابق استانداردها»، «عدم‌اعمال الگوی کشت مناسب با منابع آبی و اقلیم مناطق مختلف کشور» و «موانع و مقاومت پیش‌روی بازچرخانی آب با رویکرد استفاده مصرف چندباره آن برای مصارف گردشگری، زیست‌محیطی و صنعتی» می‌شود.
براساس این گزارش برای رفع این مشکلات، اولویت‌بندی طرح‌ها و هدفمند کردن هزینه‌کرد اعتبارات براساس اولویت‌بندی و افزایش بهره‌وری با متوقف کردن تعدادی از طرح‌های با پیشرفت فیزیکی پایین و مشکل‌دار، تقویت اعتبارات طرح‌های قابل خاتمه و بهره‌برداری تا پایان سال ۱۴۰۱، تسریع در تکمیل طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با رویکرد پیشرفت متوازن و فراگیر، تأکید خاص بر برنامه بهبود بهره‌برداری به‌ویژه طرح تعادل‌بخشی در قالب طرح احیای آب‌های زیرزمینی، تأکید بر اجرای طرح‌های مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته، عدم ایجاد ردیف اعتباری برای شروع طرح‌های جدید غیر از موارد ضروری و خاص از مواردی هستند که باید ملاک عمل باشند.
آموزش، فرهنگ‌سازی و تشویق
در اصفهان چه خبر است؟ استانی‌که در این چند سال گذشته با مشکلات فراوانی در حوزه تأمین آب و به‌دلیل شرایط اقلیمی آن با کاهش منابع آب زیرزمینی، خشکی چشمه‌ها و چاه‌های در سطح استان روبه‌رو بوده است. با این اوصاف اخبار حاکی از انجام برنامه‌ریزی‌هایی هم‌زمان با ورود به تابستان است. اکنون پرسش آن است که چه اقداماتی برای بهینه کردن مصرف آب در این استان کم‌آب انجام‌گرفته است؟
در این خصوص منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: در طول سال‌های خشکسالی چشمه‌ها و قنات‌ها در بسیاری از مناطق روستایی، کم‌آب شدند به‌طوری‌که در بیش از ۳۰۰ روستا بحران کم‌آبی و با تانکر آبرسانی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: ضمن آنکه برخی از نیروگاه‌های برق‌آبی کشور هم از مدار بهره‌برداری خارج شده‌اند از این روست که باید مصرف بهینه آب برای مقابله با آثار کم‌آبی مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در زمینه راهکارهای انجام‌شده و قابل اجرا برای مصرف بهینه آب می‌گوید: صرفه‌جویی در مصرف برق اداره‌ها یکی از راه حل‌ها است؛ به‌طوری‌که در ساعات کاری ۳۰ درصد و بعد از ساعات اداری تا ۶۰ درصد صرفه‌جویی انجام گیرد.
شیشه‌فروش می‌افزاید: از دیگر موارد جداسازی شبکه آبیاری فضای سبز از آب شرب است که در ۱۱۴ شهر از استان اصفهان این اقدام انجام گرفته است و باید گسترش بیشتری هم داشته باشد.
وی می‌گوید: از دیگر اقدامات برای صرفه‌جویی استانداردسازی موتورخانه‌ها و انتصاب یک مدیر انرژی در دستگاه‌ها است تا به کنترل مصارف بهینه آب و برق بپردازد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح می‌کند: اما برای صنایع و شهرک‌های صنعتی هم محدودیت‌هایی در نظر گرفته شده است که با تفاهم صنایع و شهرک‌های صنعتی با اداره برق برنامه‌ریزی شده است تا در طول هفته براساس جدول زمانی محدودیت برق به بخش‌های فولاد، شهرک‌های صنعتی و سیمان داده شود.
شیشه‌فروش با تأکید بر آموزش، فرهنگ‌سازی و تشویق مشترکان کم‌مصرف، خاطرنشان می‌کند: برای مشترکان کم‌مصرف، بسته‌های حمایتی که لوازم کاهنده مصرف در آن گنجانده شده است در نظر داریم.
مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدررفت
مهرداد خورسندی، سخنگوی شرکت آب و فاضلاب اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، ضمن اشاره به جریان طرح فرهنگ‌سازی و آموزش چهره به چهره مصرف بهینه آب در این استان می‌گوید: این اقدام هم‌زمان با هفته مدیریت مصرف آب که از اول تا هفتم تیرماه است آغاز شد.
وی تصریح می‌کند: این طرح تا پایان تابستان ادامه خواهد یافت، این‌گونه‌که تعدادی از کارکنان شرکت آبفا در ۱۰۰ شهر و ۹۴۸ روستایی که تحت پوشش قرار دارند با گشت زنی آموزش‌هایی را به ساکنان این مناطق در زمینه مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدررفت‌ها ارائه می‌دهند، همچنین به مشترکان پرمصرف هم تذکر داده می‌شود.
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب اصفهان ادامه می‌دهد: ۱۹۰ بنر برای ارتقای آگاهی و افزایش سطح دانش عمومی نسبت به محدودیت منابع آبی در مناطق پرتردد شهرها و روستاهای تحت پوشش نصب شده و در طول این هفته مدیریت مصرف آب نیز اقدام به نصب تعدادی پوستر در اتوبوس‌های شرکت واحد، ایستگاه‌های مترو و ورودی ادارات کرده است.
خورسندی در پاسخ به این پرسش که درحال‌حاضر شرایط آبی استان اصفهان چگونه است؟ توضیح می‌دهد: خوشبختانه با اقدامات انجام گرفته و اینکه نسبت به سال گذشته با میانگین دمایی کمتر روبه‌رو بوده‌ایم امسال تاکنون مشکل خاصی در تأمین آب نداشته‌ایم.
آبرسانی ۶۲ میلیون لیتری در استان
وی تصریح می‌کند: سال گذشته از اوایل خردادماه گرما آغاز شد و آبرسانی را از همان زمان هم شروع کردیم، به‌طوری‌که ۶۲ میلیون لیتر آب با ۵۰ هزار و ۸۰۰ تانکر آب در اصفهان و شهرهای اطراف آن آبرسانی شد.
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب اصفهان ادامه می‌دهد: اما امسال آغاز گرما دیرتر بوده است و پیش‌بینی می‌شود که با مدیریت در مصرف آب و گذر از این چند روز گرمای هوا کمبودی در تأمین آب نداشته باشیم.
خورسندی یادآور می‌شود: البته هنوز به ۳۰۵ روستای اصفهان که در فصل گرم به ۳۵۰ مورد می‌رسد به دلیل خشکی منابع آب در تابستان آبرسانی با تانکر انجام می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: با این‌حال جیره‌بندی و قطعی آب به‌هیچ‌وجه در برنامه ما نیست، مگر آنکه در زمان‌هایی با کاهش فشار آب در طبقات بالای ساختمان‌ها مواجه شویم.
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب اصفهان در رابطه با همکاری مردم اصفهان در رابطه با مصرف بهینه آب می‌گوید: الگوی مصرف آب برای هر خانوار ۱۴ مترمکعب در ماه است که تقریباً ۷۰ درصد از مردم زیرالگوی مصرف قرار دارند و این موضوع نشان‌دهنده مصرف بهینه آب است. ۲۷.۵ درصد از مردم دو برابر الگوی مصرف و ۲.۵ درصد هم بیش از دو برابر، مصرف آب دارند.
خورسندی اظهار می‌کند: به‌این‌ترتیب از طریق مروجان مصرف بهینه و سامانه پیامکی اخطارهایی به پرمصرفان داده می‌شود تا به اصلاح الگوی مصرف سوق یابند و اگر با تذکرهای چندباره شیوه مصرف آن‌ها تغییر نکند اقداماتی جدی‌تر انجام می‌گیرد که این موارد بسیار اندک است.
گزارش از نفیسه زمانی‌نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما