به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس مقاله‌ای از «علی اسعدی» کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، امروزه رشد جمعیت و افزایش مهاجرت به شهرها، منجربه توسعه غیرقابل‌کنترل نواحی شهری، خلق سکونت‌گاه‌های جدید، کاهش سطح رفاه انسانی، ساخت‌وسازهای بدون برنامه، نیل به سمت حومه‌نشینی و بروز مشکلات فراوان برای مدیران مختلف شهری به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه شده است؛ به‌گونه‌ای که مسائل مطرح شده به همراه رکود شهری در نقطه ثقل نگرانی‌های برنامه‌ریزان شهری قرارگرفته و زمینه مطالعه جدی مدیران، برنامه‌ریزان شهری و سیاست‌مداران را فراهم کرده است.
در این میان شهرداری‌ها و حکومت‌های محلی به‌عنوان مدیر و مرجع اصلی هماهنگ‌کننده امور شهر، نقش مهمی در حل معضلات شهرنشینان دارند که این مسلماً در سایه وجود منابع مالی مناسب و پایدار مقدور خواهد بود؛ بنابراین در میان بخش‌های مختلف مدیریت شهری، تأمین منابع مالی و درآمدی شهرداری‌ها و حکومت‌های محلی اهمیت ویژه‌ای دارد.
به دنبال کاهش وابستگی درآمدی شهرداری‌ها به دولت و با توجه به تشدید مسائل و مشکلات شهرها درنتیجه رشد جمعیت و مهاجرت‌ها، حجم زیاد تقاضا برای خدمات شهری و اتکای شهرداری‌ها به درآمدهای ناپایدار، شرایط کار را برای مجریان امور شهرداری‌ها دشوار کرده است. برخوردار نبودن از منابع درآمدی پایدار، برنامه‌ریزی مالی و بودجه‌ای شهرداری‌ها را مختل می‌کند و با این روند، منابع درآمدی فعلی پاسخ‌گوی هزینه‌های روبه افزایش شهرداری‌ها در سال‌های آینده نخواهد بود.
در ایران طی دهه‌های اخیر، مدیریت شهری به‌طورفزاینده‌ای با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بوده که ناشی از عوامل گوناگون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اجرایی، مالی و حقوقی متعددی است. یکی از معضلات عصر حاضر، توسعه شتاب‌زده و بی‌رویه شهرها به‌واسطه رشد سریع جمعیت است که موجب ناپایداری و ناایمنی در عرصه خدمات شهری می‌شود و مدیریت شهری را در مسیری قرار می‌دهد که راهکارهایی برای دستیابی به توسعه پایدار اتخاذ کند، راهکارهایی که مهم‌ترین عامل منابع پایدار شهری است.
در میان بخش‌های مختلف مدیریت شهری، تأمین منابع مالی و درآمدی شهرداری‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چراکه از یک‌سو کسب درآمد شهرداری‌ها تأثیر عمده‌ای بر ارائه خدمات به شهروندان دارد و از سوی دیگر نبود درآمد کافی نه‌تنها موجب ایجاد نشدن خدمات ضروری در شهر می‌شود، بلکه اساساً اجرای تمام طرح‌ها و برنامه‌های شهری را با مشکل مواجه می‌کند؛ بنابراین شهرداری‌ها به لحاظ ارائه خدمات به شهروندان، نیازمند درآمد جدید و پایدار هستند.
مالیه شهرداری به تصمیم‌های درآمدی و هزینه‌های مدیران شهرداری مربوط است و منابع درآمدی که توسط مدیران شهرداری مورد استقبال قرار می‌گیرد مانند مالیات دارایی، درآمد، فروش، مالیات غیرمستقیم، عوارض بهره‌برداری و انتقالات بین دولتی را پوشش می‌دهد. شیوه‌های گوناگون تأمین هزینه زیرساخت‌های شهری ازجمله استفاده از درآمدهای عملیاتی، استقراض، عوارض توسعه‌دهندگان و مشارکت‌های عمومی-خصوصی را دربرمی‌گیرد. مالیه شهرداری به موضوعاتی درباره هزینه‌ها در سطح محلی و پاسخ‌گویی در قبال تصمیم‌های هزینه‌ای و درآمدی، ازجمله فرآیند بودجه‌ریزی و مدیریت مالی شهرداری می‌پردازد.
شهرداری به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی، متولی اداره امور شهر است. این نهاد عمومی ضمن تولید و عرضه کالاهای عمومی به واسطه پرداخت یارانه‌ها، سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقداماتی که در نهایت منجر به توسعه شهری و تبدیل شدن فضای شهری به محلی برای انجام کار مناسب و زندگی شایسته می‌شد، اتخاذ می‌کند. اگر وظیفه دولت محلی و مدیریت شهری را به طور خلاصه بهبود زیرساخت‌های شهری و عرضه خدمات عمومی و افزایش کیفیت زندگی و سطح رفاه شهروندان بدانیم، هزینه‌هایی که در راستای برآورده ساختن نیازهای شهروندان به دولت‌های محلی تحمیل می‌شود، رشد قابل ملاحظه‌ای هم در بعد کمی و هم بعد کیفی خواهد داشت.
افزایش هزینه‌های مدیریت شهری و شهرداری‌ها ایجاب می‌کند که طرف دیگر بودجه، یعنی درآمدها نیز به همین نسبت افزایش پیدا کند تا توان و امکان پاسخ‌گویی ایجاد شود. امروزه یکی از مسائل مهم شهرداری‌ها در سراسر جهان، ایجاد منابع کافی درآمد و تأمین هزینه خدمات شهری است؛ از این رو از جمله مسئولیت‌های اساسی شهردار این است که همواره در تلاش برای تهیه طرح‌ها و برنامه‌هایی برای افزایش منابع درآمدی شهرداری باشد.
نظر شما