به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه گسترش بی‌رویه شهرها موجب ساخت‌وساز و شکل‌گیری بافت‌های جدیدی در شهرهای بزرگ شده است و کاهش کارکرد اجتماعی و اقتصادی بافت‌های فرسوده و قدیمی‌تر را نیز به همراه داشته است.
امروز در کلان‌شهرها توجه به بافت‌های فرسوده از نظر اقتصادی، اجتماعی و در نظر گرفتن وضعیت کالبدی آنها مد نظر مدیران شهری است، بنابراین آنها تلاش می‌کنند که بافت فرسوده شهر احیا شود و در این راستا برنامه‌ها و تسهیلاتی را مد نظر دارند.
فرسودگی‌های کالبدی در بافت شهرهای بزرگ با گذشت زمان اتفاق می‌افتد و شهر قم نیز از این قاعده مستثنی نیست، در حال حاضر بازسازی، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و تاریخی شهر دغدغه مدیریت شهری قم است.
لزوم بازآفرینی بافت‌های فرسوده در قم
روح‌الله امراللهی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اهمیت بازآفرینی بافت‌های فرسوده این شهر، اظهار می‌کند: برخی از شهرها در زمینه بازآفرینی بافت‌های فرسوده عملکرد بهتری نسبت به قم داشته‌اند، اردبیل با وجود اینکه هم‌زمان با قم در تقسیمات کشوری به استان ارتقا یافته است، اما اکنون از نظر سرانه‌های اقامتی در جایگاه سوم کشور قرار دارد و در این خصوص از بسیاری شهرهای باسابقه کشور پیشی گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر از محدوده ۱۳ هزار هکتاری شهر قم و محدوده حریم شهر که حدود ۳۴ هزار هکتار است، حدود ۱۶۰۰ هکتار را بافت‌های دوره میانی، ۳۱۵ هکتار بافت تاریخی و ۳۰۰ هکتار نیز نیازمند بازآفرینی شهری است.
عضو شورای اسلامی شهر قم تصریح می‌کند: پیگیری زمین برای ساماندهی بافت‌های حاشیه‌نشینی مانند خانه‌هایی در حریم دکل فشار قوی برق و بافت‌های فرسوده شهری از سازمان ملی زمین، مهم‌ترین مبحثی است که برای حمایت از ساکنان این مناطق در سطح استانی و ملی در حال انجام است.
وی با تاکید بر اینکه بعضی پروژه‌ها در شهر قم مانند ساماندهی اطراف بقعه "چهل اختران" نیمه‌کاره است، می‌گوید: در رابطه با این طرح تنها نهادی که اعتبارات خود را در زمان معین تخصیص داد، دفتر مقام معظم رهبری بود، تملکات این طرح باید در بازده زمانی سه ساله و تا پایان سال ۹۳ به پایان می‌رسید که به دلیل تخصیص دیرهنگام اعتبارات پیش‌بینی شده از سوی سایر نهادها، اکنون قیمت تمام شده این طرح به شدت افزایش یافته و بیش از هشت سال به تعویق افتاده است.
امراللهی خاطرنشان می‌کند: وقتی اعتبارات و بودجه‌های پیش‌بینی شده برای پیشبرد طرح‌های توسعه عمران شهری به‌موقع و در زمان مشخص تخصیص و جذب نمی‌شود، به دلیل نوسانات زیاد قیمت تأمین تجهیزات و محصولات به معضل بزرگی برای شهرداری تبدیل می‌شود.
توسعه سرانه‌های شهری در عملکرد مدیریت شهری قم
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم می‌گوید: در شرایطی که تأمین تجهیزات با چالش مواجه شده است، بهترین راهکار و راهبرد منطقی برای بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری و خانه‌هایی در حریم دکل برق، اختصاص زمین به مالکان واحدهای مسکونی در این بافت‌ها بر اساس قیمت تمام شده منازل موجود در این قبیل مناطق است.
وی با بیان اینکه طی ۳۰ سال گذشته به جز اراضی پیرامون محله جمکران هیچ‌گونه الحاق جدیدی به حریم شهری قم صورت نگرفته است، ادامه می‌دهد: با وجود اینکه جمعیت شهر قم حدود سه برابر شهر یزد است، اما محدوده شهری این دو شهر با یک دیگر برابر است و طی سال‌های اخیر با تثبیت محدوده شهری به سمت آپارتمان‌نشینی و بلندمرتبه‌سازی سوق داده شده‌اند.
امراللهی تصریح می‌کند: برای جلوگیری از بروز معضلات اجتماعی در طرح نهضت ملی مسکن، باید آسیب‌ها و مشکلات موجود را احصا و در طرح جدید از آنها اجتناب کنیم و الگوی زیستی را در پردیسان پیاده کنیم تا منطبق با الگوی زندگی ایرانی و اسلامی باشد.
وی در خصوص عملکرد مدیریت شهری قم در بخش توسعه سرانه‌های شهری، اظهار می‌کند: مجموعه مدیریت شهری و استانی قم در زمینه توسعه سرانه‌های شهری مانند مطالعات و عمل به طرح تفصیلی بخشی از مسیر را ناقص سپری کرده و در بخش دیگر نیز ورود جدی نداشته است.
پرونده‌های "قلع بناء" قابلیت اجرا ندارد
وی با تاکید بر اینکه طرح بلوار پیامبر اعظم (ص) هنوز مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری را دریافت نکرده است، می‌گوید: برای ساختن شهری بهتر لازم است در قالب نشست‌های تخصصی و کارشناسی نسبت به لکه‌گذاری‌ها، چیدمان فضاها و بسیاری موارد مهم دیگر به‌صورت مستمر بحث و بررسی انجام گیرد.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم تصریح می‌کند: پرونده‌های "قلع بناء" به دلایل مختلف قابلیت اجرا ندارد و باید سیاستی در سطح شهر دنبال شود که پرداختن به تخلفات ساخت‌وساز برای مالکان واحدهای مسکونی صرفه اقتصادی نداشته باشد، شهروندان باید از خرید آپارتمان‌هایی که حیاط ندارد خودداری کنند، چرا که این خانه‌ها فضای زیست و آرامش ندارد.
وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر عمر مفید بهترین ساختمان‌های تازه ساخت قم حدود صد سال است که عمر بسیاری از خانه‌ها در کشورهای دنیا و خانه‌های تاریخی موجود در کشور بیش از دویست سال است.
اتمام ۱۷ پروژه در حال اجرا اولویت نخست شهرداری قم
سیدمرتضی سقائیان‌نژاد، شهردار قم با اشاره به اینکه مدیریت بافت فرسوده به تفویض اختیار نیاز دارد، اظهار می‌کند: دو قطعه زمین در پردیسان از دهه ۷۰ به شهر قم برای بازآفرینی شهری اختصاص داده شده بود اما در برهه‌ای همین زمین‌ها هم به مسکن ملی اختصاص داده شد. شهرداری قم در زمین‌های ۴۸ هکتاری ۱۶ میلیارد تومان هزینه کرد و حتی قرار بود عوارض شهرداری و سهم ماده ۱۰۱ نیز واگذار شود تا مشکلات بافت فرسوده رفع شود، اما این فرایند از سوی دولت تعطیل شد.
وی در خصوص آغاز فصل جدید همکاری‌های مدیریت شهری و دولت، ادامه می‌دهد: در دولت جدید و در سفری که ریاست جمهوری به قم داشتند، قرار شد ۴۸ هکتاری و ۳۲ هکتاری به قم بازگردد و ستاد بازآفرینی استان قم دوباره تشکیل و این تفویض اختیار دوباره به استان داده شود.
شهردار قم تصریح می‌کند: چند مصوبه خوب در این سفر برای مدیریت شهری قم اتفاق افتاد که از جمله آن می‌توان به اختصاص زمینی برای بافت حاشیه‌ای بوستان جوان، اختصاص ۸۰ هکتار از پردیسان برای جمع‌آوری ریل‌های متروکه از شهر و اختصاص ۶۰۰ میلیارد ریال برای تکمیل طرح‌های شرق حرم مطهر اشاره کرد، این موارد تصمیم‌های نویدبخشی است که نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ به صورت جدی می‌توانیم مشکل‌های بافت فرسوده را رفع کنیم.
اهمیت توجه به بافت‌های فرسوده شهری
سقائیان‌نژاد در خصوص اهمیت توجه به بافت‌های فرسوده شهری، می‌گوید: شهر یک موجود زنده است و باید به روح و جسم آن در کنار هم توجه داشت و روح شهر همان حوزه‌های تاریخی و میراث فرهنگی است که اگر به آن توجه نشود، هر چه به جسم شهر برسیم نیز بی‌فایده است.
وی ادامه می‌دهد: پروژه‌هایی که امروز به بهره‌برداری می‌رسد در بافت فرسوده و تاریخی واقع شده و به نوعی شناسنامه قم محسوب می‌شود و امیدواریم با وحدت کلمه و عمل به تفاهم‌نامه امضا شده بین شهرداری، میراث فرهنگی و راه و شهرسازی و همراهی و مشارکت مردم این مناطق بتوانیم این طرح‌ها را به نتیجه مطلوب برسانیم.
شهردار قم درخصوص بودجه شهرداری در سال جاری، تصریح می‌کند: بودجه شهرداری در سال جاری حدود پنج هزار میلیارد تومان تصویب شده است، سال گذشته بودجه شهرداری ۳,۶۰۰ میلیارد تومان بود که بیش از ۹۰ درصد آن تحقق یافته است، همچنین سال دوم برنامه عملیاتی قم ۱۴۰۴ را پیگیری می‌کنیم، ۱۷ پروژه در حال اجرا در مناطق مختلف شهر قم وجود دارد که اولویت شهرداری اتمام آنها است.
وی با تاکید بر پیگیری پروژه‌های اطراف حرم در ستاد بازآفرینی، اظهار می‌کند: از دیگر پروژه‌های مهم امسال شهرداری، آسفالت معابر است که حدود ۱۵۰ میلیارد تومان برای این کار بودجه در نظر گرفته شده است که در رضایت‌مندی مردم نقش مؤثری دارد. در سفر رئیس‌جمهوری به استان، چند پروژه مطرح بود که یکی از آنها پروژه بست شرقی حرم مطهر و تعیین تکلیف ستون‌های احداث شده مقابل حرم توسط وزارت راه و شهرسازی بود که قرار شد ستون‌ها تخریب شود و ۶۰ میلیارد تومان نیز برای احداث این قسمت در دو سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در نظر گرفته شد.
نظر شما