تنها گذاشتن کودک در خودرو چه تبعاتی دارد؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، طی روزهای گذشته، خبر مرگ دو کودک نیک‌شهری در خودروی پدر یکی از این کودکان، خبرساز شد و البته بار دیگر ضرورت توجه به ایمنی کودکان در خودرو را یادآور کرد.

ماجرا از این قرار است که دو کودک سه و چهار ساله بلوچ، برای بازی به داخل ماشین رفته بودند که با قفل شدن درِ خودرو، در آن محبوس شدند و جانشان را از دست دادند.

این تمام ماجرا نبود، خانواده کمی پس از اینکه متوجهِ نبودن فرزندانشان شدند، تمام خانه‌های اطراف را زیر پا گذاشتند و گشتند. آن‌ها کودکانشان را صدا می‌زدند، غافل از اینکه جسم بی‌جان «همت» و «آرمیتا» داخل خودروی شیشه دودی پدر افتاده و دور از چشم والدین و اقوام در گرمای بالای ۴۰ درجه آفتاب که حالا حتماً داخل خودرو گرم‌تر هم شده، جان می‌دهند. حادثه تلخی است؛ دو هم‌بازی که احتمالاً دست هم را گرفته بودند و با مرگ بازی می‌کردند؛ غافل از اینکه مرگ، بازی کودکانه‌ای نیست و بی‌رحمانه جانشان را می‌گیرد.

نهایتاً خانواده پس از چند ساعت به این خیال می‌افتند که با خودرو به جست‌وجوی فرزندانشان بروند، اما با پیکر بی‌جان «همت» و «آرمیتا» مواجه می‌شوند و آن‌طورکه پدر همت می‌گوید: «تن‌شان داغ و لب‌هایشان خشک شده بود.» دیگر کار از کار گذشته و آفتاب داغ رمضان روستای «کلک» داغ دیگری روی دست اهالی روستا گذاشته بود. روز بعد، پیکر دو کودک روستای رمضان کلک که در نزدیکی نیک‌شهر واقع شده و از آب‌شرب و سالم لوله‌کشی برخوردار نیست، در زمین داغ روستا آرام گرفت.

بنیتا و چند ثانیه‌ای که یک زندگی را زیر و رو کرد

اواخر تیرماه سال ۹۶ بود که با انتشار ویدئویی از مادر و پدر یک کودک هشت ماهه در فضای مجازی، دیگر کسی نبود که نام «بنیتا» را نشنیده باشد و نداند که چند روز عجیب چگونه زندگی او و خانواده‌اش به شکل دردناکی زیر و رو شده است. بنیتا، دختر کوچک هشت ماهه‌ای بود که روز ۲۹ تیرماه سال ۹۶ در حالی که درون خودروی پدرش بود، به همراه خودرو ربوده شد؛ البته گفته می‌شود که انگیزه اولیه مجرمان سرقت خودرو بود، اما با وجود اینکه پدر بنیتا که فقط چند ثانیه برای بستن در پارکینگ از خودرو فاصله گرفته بود، نام دختر کوچکش را فریاد می‌زند و به سارقان می‌گوید که دخترش در ماشین است، سارقان خودرو را سرقت و بعداً در گوشه‌ای رها می‌کنند. متأسفانه در این حادثه دلخراش هم حدود شش روز بعد مشخص شد که کودک در همان خودرو، در گرمای تابستان از گرسنگی و تشنگی جان خود را از دست داده است.

«دلنیا» و «حسین» دو قربانی دیگر بازی مرگبار کودکانه

بار دیگر در روزهای پایانی خرداد سال ۹۹، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه نیز از جان باختن دو کودک سه و چهار ساله هرسینی به دلیل محبوس شدن داخل خودرو و خفگی بر اثر گرما خبر داده بود. در این حادثه که در یکی از روستاهای شهرستان «هرسین» اتفاق افتاد، دو کودک سه و چهار ساله به نام‌های «دلنیا» و «حسین» که دختر خاله و پسر خاله بودند، سوار خودروی سمند یکی از والدین می‌شوند. آن‌ها دقایقی را بازی می‌کنند اما پس از آن دیگر نمی‌توانند از خودرو خارج شوند. پلیس اعلام کرده که تلاش و تقلای بی‌حاصل دختر و پسر خردسال و خستگی آن‌ها از یک‌سو و گرمای آفتاب هم از سوی دیگر، باعث از حال رفتن آن‌ها در داخل خودرو و نهایتاً مرگ آن‌ها می‌شود. متأسفانه با گذشت حدود دو ساعت، والدین متوجه می‌شوند که مدتی است «دلنیا» و «حسین» را ندیدند؛ غافل از اینکه چند ثانیه بعد، آخرین دیدارشان با پیکر بی‌جان فرزندانشان خواهد بود.

«محمدرضا مرشددوست» کارشناس ایمنی و مدیرعامل انجمن کودک ایمن ناجی فردا، درباره خطرات تنها گذاشتن کودکان در خودرو و قرار دادن سوئیچ خودرو در دسترس کودکان اظهار می‌کند: حادثه‌هایی از این دست که کودکان داخل خودرو گرفتار می‌شوند و به دلیل گرمای هوا جان خود را از دست می‌دهند، تقریباً به دفعات اتفاق نمی‌افتد و شاید چند دفعه شاهد آن بودیم؛ اما اهمیت این حادثه از نظری شکل می‌گیرد که بسیار دردناک و دلخراش است. محبوس شدن و مرگ یک کودک، داخل خودرویی که دمای هوای آن به شدت افزایش پیدا کرده و دچار خفگی شده بود، بسیار غم‌انگیز است.

تهدید جان؛ روح و ایمنی کودک در صورت تنها ماندن در خودرو

وی با بیان اینکه احتمال وقوع این حادثه در دنیا بسیار کم است، می‌گوید: درصورتی‌که این اتفاق رخ دهد، عواقب بسیار دردناکی را در پی دارد. این حادثه اگر خسارت جانی هم نداشته باشد و موجب مرگ کودک نشود، خسارت روحی و روانی بسیار شدیدی را به او تحمیل می‌کند. شاید کودکی داخل خودرو گرفتار و فقط دچار گرمازدگی شود، اما اگر تنها ماندنش در خودرو باعث تهدید سلامت و ایمنی او شود، می‌تواند تأثیر شدیدی را بر ذهن و روح کودک و حتی خانواده او داشته باشد. به گفته این کارشناس ایمنی، در این نوع حادثه با سه نوع تهدید ایمنی، روحی و روانی و جانی کودک روبه‌رو هستیم.

گرمای هوای خودروی ساکن دو برابر حالت عادی است

وی با اشاره به تهدید جانی کودک تنها مانده در خودرو، می‌افزاید: گرمازدگی و کمبود اکسیژن از مواردی است که سلامت کودک را در مواردی که در خودرو تنها بماند؛ تهدید می‌کند. البته کمبود اکسیژن به ندرت اتفاق می‌افتد و بیشتر خطر گرمازدگی کودکان وجود دارد. اگر شیشه‌های یک خودرو بالا بوده و به عنوان مثال دمای هوا ۲۰ درجه باشد، طی همان ۲۰ دقیقه اولیه، دمای هوا می‌تواند به حدود دو برابر افزایش پیدا کند. این موضوع به شدت می‌تواند کودک را دچار گرمازدگی کند و ریتم تنفسی و قلبی او را دچار مشکل سازد.

مرشددوست ادامه می‌دهد: بعضی از خانواده‌ها تصور می‌کنند اگر کمی شیشه خودرو را پایین بیاورند، هوا به گردش درمی‌آید و دیگر خطر گرمازدگی، کودکشان را تهدید نمی‌کند؛ اما این تصور اشتباه است، زیرا فقط حدود پنج درجه با شرایط بالا بودن شیشه خودرو تفاوت دارد و کمک چندانی نمی‌کند. در این شرایط نیز احتمال گرمازدگی کودک وجود دارد. زمانی که ماشین ساکن است، حتی اگر شیشه خودرو کمی پایین باشد، به سرعت دمای خودرو به خصوص در فصل تابستان و زیر آفتاب افزایش پیدا می‌کند. این گرمازدگی طی زمان ممکن است منجر به تلف شدن کودک شود. پس حتی اگر کودک داخل خودرو خوابیده است هم نباید او را تنها گذاشت و برای چند دقیقه هم از خودرو خارج شد.

مدیرعامل انجمن کودک ایمن ناجی فردا می‌گوید: گرما زده شدن کودک احتمالاً تصادفات بعدی را هم افزایش می‌دهد. تصور کنید یکی از والدین به همراه کودک داخل خودرو هستند و کودک به دلیل تنها ماندن در خودرو، دچار گرمازدگی شده است؛ حالا باید این فرد مسیری را رانندگی کند تا کودک را به یکی از مراکز درمانی یا خانه برساند. در این شرایط قطعاً کودک بیقراری می‌کند و همین فاکتور ثانویه ریسک وقوع حادثه تصادف را افزایش می‌دهد.

کنجکاوی کودکان و نوجوانان درباره ترمزدستی و ریموت، حادثه می‌سازد

مرشددوست با اشاره به خطرات دیگری که ممکن است تنها گذاشتن کودک در خودرو ایجاد کند، تأکید می‌کند: تنها گذاشتن کودکان و حتی نوجوانانی که رانندگی بلد نیستند نیز خطرآفرین است. یکی از نکاتی که همیشه بر آن تاکید می‌شود، این است که نباید محیطی را برای کودکان فراهم کنیم که دست به انجام اقدامات نا ایمن بزنند. یکی از این مسائل این است که کودک را به هیچ عنوان نباید در خودرو تنها بگذاریم. مثلاً بارها اتفاق افتاده که یکی از والدین قصد خرید داشته، از خودرو پیاده شده و درب ماشین را با ریموت قفل کرده است؛ پس از انجام خرید که شاید حتی دقایق کوتاهی هم طول کشیده، متوجه می‌شود که ریموت دیگر کار نمی‌کند و کودک داخل ماشین گرفتار شده است؛ یا مثلاً مواردی بوده که ریموت داخل جوی آب افتاده و کودک درون خودرو گرفتار مانده و بلد هم نیست درب خودرو را باز کند. در این موارد البته باید حتماً قبل از اینکه از افراد محلی مثل کلیدسازکمک گرفته شود، باید نیروهای امدادی در جریان قرار گیرند. آتش‌نشانی‌ها برای این موارد، آمادگی دارند و اقدامات لازم را انجام می‌دهند، اما پیشگیری مقدم بر درمان است.

به گفته وی، بعضی از کودکان به ریموت خودرو علاقه دارند که بیشتر در سن‌های سه سال و بالاتر دیده می‌شود. این خطرناک است و ریموت نباید در دسترس کودک قرار گیرد، ممکن است شما برای چند ثانیه کودک را به همراه ریموت تنها بگذارید و بعد متوجه شوید که در خودرو قفل شده و کودک داخل خودرو گرفتار شده است.

این کارشناس ایمنی با اشاره به خطر استفاده کودکان از ترمزدستی نیز می‌گوید: دیده شده که کودکان و نوجوانان، حین غیاب والدینشان در خودرو، از روی کنجکاوی به ترمزدستی خودرو دست زدند و از آن جا که دیگر نمی‌توانستند خودرو را کنترل کنند، حادثه جبران ناپذیری رخ داده که موجب وقوع خسارت‌های جانی و مالی شده است. توجه داشته باشید که کودکان از رفتارهای والدین خود تقلید می‌کنند و ممکن است به دلیل همین تقلید نیز در زمان نبود والدین، دچار حادثه شوند.

عواقب ثانیه‌های مرگبار تنها گذاشتن کودکان در خودرو

وی با بیان اینکه بخشی از تنها گذاشتن کودکان از ناآگاهی است، ادامه می‌دهد: والدین اصلاً تصور نمی‌کنند که ممکن است چند ثانیه به خرید بروند، بازگردند و پس از آن دیگر ریموت خودرو کار نکند. چند سال گذشته، حادثه‌ای تلخ رخ داد که یکی از والدین برای بستن در پارکینگ از خودرو خارج شده بود اما طی همان چند ثانیه، سارق خودرویی که کودک داخل آن بود را دزدیده بود. متأسفانه این اتفاق تلخ در نهایت منجر به جان‌باختن کودک شده بود.

این کارشناس ایمنی می‌گوید: حتی در بعضی موارد دیده می‌شود که والدین برای خرید به مراکز خرید مراجعه می‌کنند و کودکشان را که در خودرو خواب است به مسئول پارکینگ می‌سپارند تا اگر متوجه بیدار شدن کودک شد، با آن‌ها تماس بگیرد. این هم اقدام بسیار خطرناکی است که خطرات خاص خود را در پی دارد.

احساس عدم امنیت؛ مهم‌ترین تأثیر تنها ماندن کودکان در خودرو

«علیرضا شریفی‌یزدی» روان‌شناس درباره آثار روحی و روانی تنها رها کردن کودکان در خودرو اظهار می‌کند: مهم‌ترین تأثیری که تنها ماندن کودکان در خودرو ایجاد می‌کند، ایجاد احساس عدم امنیت در کودکان است که به شکل‌های مختلفی خود را نشان خواهد داد.

وی می‌گوید: این تأثیری که در کودک مشاهده می‌شود، احساس عدم امنیت و متعاقب آن اضطراب است که خود را در دو جهت نشان می‌دهد؛ از یک سو اضطراب اتفاقی که برای کودک رخ می‌دهد که کلافگی است و از سوی دیگر، ایجاد اضطراب جدایی است.

به گفته این روان‌شناس، تا یک سالگی یک روز برای کودکان معادل ۱۰ روز و یک ساعت برای آن‌ها معادل ۱۰ ساعت است. همچنین برای کودکان سه، چهار و پنج ساله، تا سنین نوجوانی یک روز معادل سه روز خواهد گذشت که این، موجب می‌شود گذر زمان در سنین پایین دیرتر رخ دهد و در نتیجه آن آثار اتفاقات برای آن‌ها عمیق‌تر و اثر منفی آن سه برابر افراد بزرگسال خواهد بود.

مرحله‌هایی که کودکان پس از تنهایی تجربه می‌کنند

این روان‌شناس اظهار می‌کند: مرحله اولی که کودکان پس از تنهایی تجربه می‌کنند، مرحله اعتراض است که با گریه، فریاد، ناله، جیغ زدن، پرتاب وسایل و حتی با کتک‌کاری آن را ابراز می‌کنند. مرحله دوم که کودکان پس از به نتیجه نرسیدن از طریق اعتراض تجربه می‌کنند، درون‌ریزی است و در مرحله سوم، دچار افسردگی یا درماندگی آموخته شده می‌شوند که این تنها یکی از اثرات مهمی است که بر کودکان به جا گذاشته می‌شود.

شریفی‌یزدی می‌گوید: آثار حس عدم امنیت تا سال‌ها می‌تواند همراه کودک بماند. اساساً شدت تأثیرات روحی و روانی اتفاقات به این مسئله بازمی‌گردد که فرد در چه سنی دچار آن شده است. بین سنین ۱۴ تا ۲۸ ماهگی، اگر کودکان اضطراب جدایی را تجربه کنند یقیناً در دوره بزرگسالی آثار عمیق‌تری را تجربه خواهند کرد؛ اما در همه سنین، مثلاً در سه سالگی به نحوی و از سه تا پنج سالگی به نحوی دیگر و نهایتاً تا هشت سال هر اتفاقی که برای فرد رخ دهد، یقیناً آثارش تا پایان عمر باقی خواهد ماند. البته اگر افراد به فکر درمان بیفتند می‌توانند آثار مخرب اتفاقات را برطرف کنند؛ چنین نیست که هیچ راهکاری وجود نداشته باشد.

حتی در صورت خواب کودک را در خودرو تنها نگذارید

وی با بیان اینکه در این شرایط کودکان دچار استرس پس از سانحه می‌شوند، ادامه می‌دهد: استرس پس از سانحه این است که بعد از یک اتفاق، فرد از قرار گرفتن در شرایط مشابه یا تصور قرار گرفتن در شرایط مشابه دچار اضطراب خواهد شد.

این روان‌شناس با اشاره به تنها رها کردن کودکانی که در خودرو خوابیده‌اند، می‌گوید: به یقین هرگز نباید کودکانی که به تشخیص و آگاهی نرسیدند را نه در بیداری و نه در خواب تنها بگذاریم. علاوه بر خطراتی که کودکان را از نظر ایمنی و امنیت تهدید می‌کند از نظر روانی هم این عمل موجب مسائل و مشکلات خاصی می‌شود؛ در نتیجه توصیه می‌کنیم که به هیچ وجه حتی در صورت خواب بودن کودک او را در خودرو تنها نگذارید.

پیش‌تر کمپین‌هایی برای هشدار درباره خطرات تنها رها کردن کودکان در خودرو، در سراسر جهان به راه افتاده بود و کارشناسان در این باره هشدار داده بودند. در راستای اطلاع‌رسانی به والدین در این باره تابلو و بنرهایی طراحی شده که در خصوص افزایش دمای داخل خودرو و سایر خطراتی که کودکان تنها مانده در خودرو را تهدید می‌کند، هشدار می‌دهد.

حالا با توجه به لزوم آگاه‌سازی والدین از خطر تنها رها کردن کودکان در خودرو، انتظار می‌رود که اقدامات سلبی و ایجابی نیز در این باره همچون در نظر گرفتن جریمه رانندگی از سوی دستگاه‌های مجری و قانون‌گذار اتخاذ شود.

به گزارش ایمنا، گاهی والدین با تصور اینکه فقط چند ثانیه کودک خود را در خودرو تنها می‌گذارند، زندگیشان زیرورو می‌شود و داغ فرزند می‌بینند. چنین مرگ‌های دردناکی نه تنها داغ سنگینی برای والدین است که جامعه را هم ملتهب می‌کند. تصور جان دادن یک کودک خردسال در گرمای خودرو اتفاقی است که دل هر کسی را به درد می‌آورد و از تلخی این حادثه هر چه که بگوییم کم است.