به گزارش خبرنگار ایمنا، رشد سریع شهرنشینی و در پی آن افزایش مشکلات زیست‌محیطی اهمیت مفاهیمی همچون کیفیت زندگی را برای بهبود شرایط و مطلوب‌تر کردن زندگی در محیط‌های مصنوع دوچندان می‌کند. در این میان، فضاهای سبز شهری دارای ویژگی‌هایی است که آنها را به فضاهایی مناسبی برای ارتقای کیفیت زندگی انسان و شهروندان در شهر تبدیل می‌کند. فضاهایی مانند پارک‌ها و بوستان‌ها و عناصری مانند درختان در شهر زمینه را برای ارائه هرچه بهتر خدمات زیست‌محیطی، اجتماعی و فیزیولوژیکی فراهم می‌کند و نقش بسیار مهمی در ارتقای زیست‌پذیری شهرها دارد.
امروزه مفهوم شهرها بدون وجود فضای سبز مؤثر در اشکال گوناگون آن قابل مقایسه نیست. شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز فعالیت و زندگی انسان‌ها برای اینکه بتوانند به پایداری برسند، چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متأثر از سیستم‌های طبیعی ندارند. در این میان فضاهای سبز شهری به عنوان جز ضروری و جداناپذیر از کالبد شهرها در متابولیسم و کارکرد مؤثر شهر نقش اساسی ایفا و کمبود این فضاها حیات پایدار شهرها را با تهدید مواجه می‌کند.
فضاهای شهری که در آن از عناصر طبیعی استفاده شده است، فواید زیباشناختی، فیزیولوژیکی، بهداشتی و حتی اجتماعی دارد. وجود عناصری همانند درختان و گیاهان در فضاهای عمومی به یکپارچه‌سازی فضاها منجر شده و تعاملات و روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد. منظر سبز پارک‌ها و فضاهای سبز مزایای اقتصادی نیز برای شهرداری و شهروندان دارد و پالایش هوا توسط درختان منجر به کاهش هزینه‌های آلودگی برای مدیریت شهری می‌شود.
با وجود تمام مزایایی که فضاهای سبز شهری و عناصر طبیعی دارند، کاهش بارندگی‌های اخیر در نواحی مختلف کشور به خصوص نواحی مرکزی فلات ایران شرایط را برای حفظ این فضاهای سبز دشوار کرده است. شهرهای مستقر در این نواحی به شدت تحت تأثیر کاهش بارندگی‌ها هستند و مدیریت شهری در این شهرها به منظور حفظ فضاهای سبز شهری نیازمند اعمال رویکردهای جدید است.
کاشان از جمله شهرهایی است که در منطقه خشک فلات مرکزی ایران قرار گرفته است. به گفته دانشمندان کاهش بارندگی و پیشروی به سمت خشکسالی از چند هزار سال پیش در این منطقه آغاز شده اما برخی اتفاقات این روند را سرعت بخشیده است؛ بنابراین نیاز است سیاست‌های جدیدی برای حفظ زیست‌بوم شهری کاشان در نظر گرفته شود تا اثرات کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی و بیابانی شدن منطقه کمتر شود.
حفظ و توسعه فضای سبز شهری نیازمند برنامه‌ای مدون است
حسن بخشنده‌امنیه، شهردار کاشان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، به برنامه‌های شهرداری برای حفظ فضای سبز شهری اشاره می‌کند و می‌گوید: سرانه فضای سبز شهری کاشان برای هر نفر ۲۸/۵ مترمربع است. این فضای طبیعی قابل دسترسی در پارک‌ها و معابر و برای استفاده عموم قابل دسترس است.
وی تاکید می‌کند: شهرداری کاشان تلاش دارد با حذف گونه‌های آب‌بر و توسعه کشت گونه‌های مقاوم به مقابل با خشکسالی برود تا علاوه بر حفظ زیبایی بصری شهر و حداقل نیاز آبی، سرانه فضای سبز شهری افزایش پیدا کند.
شهردار کاشان تصریح می‌کند: گونه‌های اکالیپتوس به حواشی شهر منتقل شده و درختان کاج نیز حذف می‌شود تا درختان زیتون و سایر درختان کم آب‌بر جایگزین آنها شود. کاشان منطقه‌ای خشک و کم‌آب است و شهرداری در دوره جدید مدیریت شهری برای حفظ و توسعه فضای سبز برنامه مدونی در راستای استفاده بهینه از منابع آبی موجود و حفظ و گسترش فضای سبز خواهد داشت.
بخشنده‌امنیه خاطرنشان می‌کند: استفاده از سنگ‌های طبیعی و چمن مصنوعی با تلفیقی از گونه‌های طبیعی و مصنوعی، جایگزین کردن گونه‌هایی متناسب با اقلیم منطقه به جای چمن، آبیاری تحت فشار قطره‌ای و بارانی به جای آبیاری غرقابی، افزایش دوره‌ای آبیاری درختان، استفاده از چیپس چوب در بسترهای کاشت درختان و درختچه‌ها و استفاده از سوپر جاذب‌ها جهت جلوگیری از تبخیر سریع آب از برنامه‌های توسعه فضای سبز شهرداری کاشان است.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری همچنین در نظر دارد دسترسی مناطق کم‌برخوردار به فضای سبز شهری را بیشتر کند تا بر مبنای اصل پراکندگی و جلوگیری از ایجاد فضاهای سبز در نقاط مشخص، سایر شهروندان نیز از مواهب فضای سبز شهری بهره‌مند شوند و این فضاهای حیات‌بخش به طور عادلانه در دسترس قرار بگیرد.
شهردار کاشان به کاهش بارندگی‌ها و اقلیم خاص منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: توسعه آبیاری تحت فشار در معابر و بلوارها و حذف آبیاری توسط تانکر، تولید و تکثیر گیاهان مقاوم به منظور مدیریت هزینه، شناخت سازوکار گونه‌های متناسب با اقلیم منطقه و تلاش جهت استفاده از گونه‌های جدید در فضای سبز شهری و استفاده از ظرفیت‌های مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در این راستا از دیگر برنامه‌های این دوره جدید مدیریت شهری است.
لزوم کاشت گونه‌های گیاهی متناسب با فضای سبز شهر کاشان
محمدمهدی شریفی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: چنانچه قرار است گونه‌های غیربومی مانند اکالیپتوس، زیتون تلخ یا کاج در فضای سبز شهر کاشان استفاده شود، باید گونه‌ای سازگار با سرما و گرمای طاقت‌فرسای شهر کاشان باشد.
وی تاکید می‌کند: استفاده از گونه درختی داغداغان در فضاهای سبز شهری کاشان که بیشتر به عنوان یک گیاه زینتی کاشت می‌شود، در برابر آلودگی هوا مقاوم است و طول عمر زیادی دارد، کمک زیادی به کاهش مصرف آب می‌کند. کاشت اسکنبیل درختچه‌ای که با شرایط بیابان سازگار است و در شنزارها به عنوان گونه‌ای شاخص و مقاوم به خشکی و کم‌آبی شناخته می‌شود نیز بسیار مناسب است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان می‌گوید: گیاهانی همانند عناب، توت، آکاسیا، گز، بنه، داغداغان، بادام و انجیر کوهی متناسب با فضای سبز شهری کاشان است، این گونه‌ها علاوه بر مقاومت در برابر خشکسالی و کم‌آب‌بر بودن المان‌های زیبایی هستند که می‌تواند کیفیت منظر شهری را ارتقا دهد.
شریفی استفاده از گونه‌های غیر درختی و بوته‌ای مانند انارهای زینتی را برای کاشت در معابر شهری مفید می‌داند و خاطرنشان می‌کند: استفاده از پتانسیل مرکز تحقیقات بیابان‌زدایی کاشان جهت کاشت گونه‌های طبیعی و گیاهان دارویی، علاوه بر زیبایی‌بخشی منظر و سیمای شهر، می‌تواند منبع درآمدی خوبی برای شهرداری باشد.
نظر شما